Na obnovljenoj pruzi vozovi idu i do 80 km/h, remont potreban za 52 odsto pruge
Željeznička infrastruktura prošle godine prvi put pozitivno poslovala nakon više od decenije U toku izrada projektne dokumentacije za modernizaciju pruge sa kojom će konkurisati kod evropskih razvojnih banaka i WBIF granta
Remontovano je i modernizovano 47,5 odsto željezničke pruge u Crnoj Gori na kojoj se prosječne brzine kreću od 70 do 80 kilometara na sat. Remont je potreban za 52 odsto pruge gdje prosječne brzine sada iznose do 50 kilometara na sat. Prosječne brzine od sto kilometara na sat se mogu očekivati nakon završetka remonta pruge Podgorica - Bar, saopšteno je iz Željezničke infrastrukture Crne Gore (ŽICG) na pitanja “Vijesti” o stanju pruge i planovima za njen remont.
ŽICG je prošle godine prvi put dobio značajnije iznose novca za rad i investicije iz državnog budžeta, i prvi put je pozitivno poslovala od 2011. godine. U toku je i izrada projektne dokumentacije na osnovu koje će se u narednom periodu rekonstruisati preostali dio pruge, a za novac će konkurisati kod evropskih razvojnih banaka i dotacija iz Investicioni okvir za Zapadni Balkan WBIF granta.
Cilj ovih projekata, kako su naveli, je podizanje kvaliteta i bezbjednosti željezničkog saobraćaja u Crnoj Gori.
Prvi put pozitivni od 2011.
”ŽICG će poslovnu 2022. prema procjenama završiti sa dobitkom od oko 2,7 miliona eura. Ovo su preliminarni podaci, budući da je u toku izrada završnog računa. Čelni ljudi ŽICG, konstantno su ukazivali na to da su sredstva koja se izdvajaju iz državnog budžeta za ovo privredno društvo nedovoljna kako bi ono optimalno funkcionisalo, pa je tako Vlada krajem 2022. iz budžetske rezerve, za održavanje infrastrukture i sistema u cjelini izdvojila dodatnih 3,9 miliona eura. Uzimajući u obzir očekivani rezultat na kraju 2022. može se zaključiti da je došlo do poboljšanja u odnosu na prethodni period, odnosno da je ostvaren pozitivan finansijski rezultat nakon više godina - od 2011. godine kada je ŽICG poslovala sa dobitkom od 1,26 miliona eura”, naveli su iz ove kompanije.
Na pitanje da uporede poslovni rezultat u prošloj godini sa 2021. i 2019. godinom, iz ŽICG su kazali da je u 2021. izvršena procjena vrijednosti imovine, koja nije rađena više od 11 godina, i da su njeno smanjenje, zbog računovodstvenih pravila, morali da u 2021. godini prikažu kao gubitak, što je uticalo da ukupni rezultat formalno bude minus od 30,9 miliona eura.
”Kada bi se izuzeli efekti uknjižavanja imovine, poslovni rezultat na kraju 2021. iznosio bi 1.342.530 eura. Što se tiče 2019, gubitak je iznosio 2.762.934 eura”, naveli su iz kompanije.
Spora vožnja na 29 kilometara
Kako su pojasnili, pruga u Crnoj Gori se može podijeliti na remontovani i neremontovani dio, kao i da je od ukupno 250 kilometara otvorene pruge kroz investicione projekte remontovano oko 47,5 odsto te dužine.
”Kada je u pitanju pruga Vrbnica - Bar, dio pruge Beograd - Bar kroz Crnu Goru, dio od stanice Trebešica (kod Kolašina) do stanice Bar (izuzev kolosijeka u tunelu Sozina), još se čeka remont. Taj dio, koji je u mnogo lošijem stanju, svake godine odnese značajnu količinu novca, a tu je i mnogo rada i napora kako bi se održao nivo bezbjednosti potreban da bi se vozovi kretali. Kada je u pitanju tekuće održavanje pruge, na dionici Vrbnica - Bar imamo 12 laganih vožnji u ukupnoj dužini od oko 29 kilometara (17% ukupne dužine) sa brzinama koje idu od 10 do 50 kilometara na sat. Najviše je laganih vožnji od 50 kilometara na sat i njihova zbirna dužina je 21,8 kilometara”, saopšteno je iz ove kompanije.
Kako su naveli, dužina neremontovanog dijela pruge Beograd - Bar, dio koji prolazi kroz Crnu Goru, iznosi oko 52 odsto.
Na pitanje koliko sada iznosi dozvoljena prosječna brzina vozova, kao i da li se i kada može očekivati da ona bude povećana na 80, 100 ili i više kilometara na sat, iz kompanije su naveli da se brzine određuju na osnovu stanja pruge, kao i da će prosječne brzine biti povećavane kako se bude završavao remont i planirane investicije.
”Brzine vozova su različite i po Knjižici reda vožnje. Na remontovanom dijelu pruge, kada se izuzmu tri lagane vožnje (tekuće održavanje) brzine se kreću od 70 do 80 kilometara na sat. Na neremontovanom dijelu pruge najdominantnija brzina kretanja vozova je 50 kilometara na sat. Brzine od 100 kilometara na sat se mogu očekivati nakon završetka remonta pruge Podgorica - Bar”, kazali su iz ove kompanije.
Za modernizaciju se nadaju novcu iz EU
U cilju modernizacije infrastrukture i obezbjeđivanja nesmetanog i sigurnog željezničkog saobraćaja, ŽICG je tokom prošle godine pokrenula tenderski postupak za izbor izvođača radova za adaptaciju četiri tunela na pruzi Vrbnica - Bar, ali dostavljene ponude nisu ispunjavale tražene uslove, pa će biti ponovljeni tokom ove godine.
”Za ovaj projekat, ŽICG će iskoristiti dio novca iz zajma Evropske investicione banke (EIB) i dotaciju iz WBIF granta. Krajem decembra 2022. potpisan je ugovor o kreditu sa EBRD na iznos od 11 miliona eura za nabavku napredne mehanizacije za održavanje pruga. Na taj način će ŽICG unaprijediti usluge koje pruža u okviru željezničkog sektora, a i rad kompanije podići na viši nivo”, najavili su iz ove državne kompanije.
Kako su kazali, u toku je izrada projektne dokumentacije na osnovu koje će se u narednom periodu modernizovati nerekonstruisani dio pruge.
”Izrada dokumentacije se finansira kroz donacije koje Crnoj Gori dodjeljuje WBIF u vidu tehničke pomoći. Takođe, u toku je izrada glavnog projekta za sve objekte na dionici Golubovci - Bar kao i izrada projektnog zadatka za izradu glavnog projekta na dionici Trebešica - Lutovo, Bioče - Podgorica i Podgorica - Golubovci. U okviru IPA projekta trenutno se rekonstruiše pogranična stanice Bijelo Polje. Ukupna vrijednost radova je 1.883.459,42 eura. Radovi su započeti u 2022, a očekuje se da će biti završeni u drugom kvartalu 2023”, saopštili su iz ŽICG.
Dogovorili odloženo plaćanje starih duguva za poreze i struju
Ukupan dug ŽICG na kraju prošle godine po osnovu međunarodnih kredita iznosio je 33,6 miliona eura, dok je na kraju 2020. bio 35,1 milion.
Dug za poreze i doprinose iznosi 3,8 miliona eura, dok je na kraju 2020. bio 1,8 miliona.
”Rješenjem Poreske uprave iz 2017. usvojen je zahtjev ŽICG-a za reprogram poreskog potraživanja u iznosu od 3,2 miliona eura. Nakon stupanja na funkciju sadašnjeg rukovodstva, kompanija je izmirila sve obaveze utvrđene pomenutim rješenjem. U narednom periodu, shodno povećanju izdvajanja iz državnog budžeta, ŽICG će na mjesečnom nivou plaćati obaveze po osnovu poreza i doprinosa, ali i u skladu sa već pripremljenim planom izmirivati i zaostale obaveze iz prethodnog perioda”, naveli su iz kompanije.
Dug za struju iznosi 1,1 milion eura dok je prije dvije godine bio 1,27 miliona.
”Dug koji ŽICG ima prema EPCG je rezultat neplaćanja utrošene električne energije za vuču vozova od strane operatera (ŽPCG i Montekargo) pa je kompanija tokom 2022. sa EPCG zaključila protokol o dinamici izmirenja duga, koji se za sada uspješno realizuje. Ukupne obaveze prema dobavljačima na 31. decembra prošle godine iznosile su 2,3 miliona eura, dok su na isti dan 2020. bile 2,78 miliona”, saopštili su iz ŽICG-a.
Kompanije od Montekarga, kompanije za željeznički teretni prevoz, potražuju 1,8 miliona eura, a od Željezničkog prevoza 701 hiljadu eura. Sa oba operatera imaju zaključen protokol o izmirenju duga.
Nema unapređenja saobraćaja bez veće podrške države
ŽICG je prošle godine ostvarila prihod u iznosu od 1,72 miliona eura, od čega po osnovu iznajmljivanja prostora 143 hiljade eura, naplate korišćenja pruge 889 hiljada eura i od zakupa elektroinstalacija i optike 687 hiljada.
”ŽICG je javno dobro u opštoj upotrebi. Država kao većinski vlasnik ulažući u željezničku infrastrukturu vrši svoju javnu funkciju. Naša obaveza je obezbjeđivanje bezbjednog saobraćaja, a obaveza države je da nam to omogući kroz adekvatna finansijska sredstva. Preciznije rečeno, da nam kroz Zakon o budžetu obezbijedi dovoljno novca za sve planirane aktivnosti koje će doprinijeti bezbjednosti, ali i unapređenju željezničkog saobraćaja, kao i za zarade, što u prethodnim periodu nije bio slučaj. Uz uvažavanje svih naših nastojanja i uz podršku Ministarstva kapitalnih investicija i Ministarstva finansija, konačno je tokom 2022. iz državnog budžeta za kompaniju izdvojeno 15,5 miliona eura, od čega se 10,4 miliona odnosi na uplatu po osnovu Programa tekućeg održavanja željezničke infrastrukture, dok se iznos od 5,1 milion odnosi na otplatu međunarodnih kredita koji su iskorišćeni za investiciona ulaganja. Napominjemo, da i u slučaju zaduživanja kod međunarodnih finansijskih institucija, kao i o načinu otplata kredita, odlučuje država”, naveli su iz kompanije.
Kazali su da menadžment i Odbor direktora aktivno i predano radi na poboljšanju poslovanja u svim segmentima.
”Pod ovim podrazumijevamo konstantan rad na unapređenju bezbjednosti željezničkog saobraćaja, ali i na unapređenju finansija. Pohvalićemo se da redovno dobijamo priznanja od nadležnih institucija, koja su prije svega vezana za značajno povećanje nivoa bezbjednosti, ali i intenzivne radove na održavanju kompletne pružne infrastrukture. Što se tiče finansijskog dijela, rezultat govori sam za sebe”, saopšteno je iz ŽICG.
( Goran Kapor )