Jevreji u Njemačkoj – to nije samo borba protiv antisemitizma

„Naša sinagoga s 250 mjesta postala je suviše mala. Prošle godine, kad su bili veliki praznici, dolazilo je gotovo 700 ljudi, na Jom Kipur 900.“ Zato rabin Jehuda Tajhtal želi da osjetno poveća svoju sinagogu. Ona se nalazi u zapadnom dijelu Berlina, a svečano je otvorena relativno nedavno, 2007. godine. „To što sinagoga mora da se toliko proširi je znak povjerenja Jevreja u njemačko društvo“, ocjenjuje Tajhtal u izjavi za DW.

Sinagoga u Minsterskoj ulici, otvorena je u prisustvu tadašnjeg ministra spoljnih poslova, a sadašnjeg predsjednika njemačke Frank-Valtera Štajnmajer. Bila je to prva nova jevrejska bogomolja izgrađena u Berlinu nakon Drugog svjetskog rata. Tajhtal sada planira da izgradi najveću posleratnu sinagogu u Njemačkoj.

„Ortodoksno i otvoreno“

Taj 50-godišnjak rođen je u Njujorku, a u Berlinu živi 26 godina. Od 2012. je i rabin jevrejske zajednice u glavnom gradu Njemačke. On pripada pokretu Habad Lubavič, koji, kako kaže, nije samo ortodoksna grupa u judaizmu. „Mi smo ortodoksni i otvoreni“, naglašava i dodaje: „Poštujemo sve ljude, bez obzira da li su Jevreji ili nisu, da li su heteroseksualni ili homoseksualni, bez obzira iz koje kulture da dolaze.“

Od 2007. uz sinagogu djeluje i jevrejski obrazovni centar, a nekoliko koraka u toku su završni radovi izgradnji jevrejskog kampusa. Trebalo bi da bude otvoren u julu, a u okviru njega će se nalaziti i „Tradicionalna jevrejska škola“ i dječiji vrtić koji se trenutno još nalazi u kontejnerima.

Jevrejska zajednica u Berlinu već godinama raste. Jevresji su, na osnovu posebnog ugovora sa SR Njemačkom došli iz bivšeg Sovjetskog Saveza prije 30 godina. U proteklih dvanaest mjeseci u Njemačku su stigle i mnoge jevrejske izbjeglice iz Ukrajine, a u Berlinu danas žive i mladi Izraelci čiji su preci bili stanovnici tog grada koji su pobjegli pred nacistima ili izgubili rođake u Holokaustu.

Tajhtal kaže da „jevrejski život u Berlinu raste“, a raste, dodaje, i interesovanje za ono što njegova zajednica nudi. Procenjuje i da u gradu živi oko 50.000 stanovnika jevrejske vjere.

„Raznolikost i živost“

U Berlinu se trenutno planiraju dva velika projekta izgradnje sinagoga. U kvartu Krojcberg se sljedećih nekoliko godina u potpunosti obnavlja sinagoga koju su nacisti uništili u pogromu u novembru 1938, a u zapadnoj četvrti Vilmersdorf sinagoga bi trebalo da bude proširena. Tajhtal i jedno i drugo vidi kao „znak procvata, raznolikosti i vitalnosti“, ali i kao „znak povjerenja“. „Jevrejski život između ostalog znači: ostati ovdje uz pozitivno, živo zajedništvo.“ Tokom proširenja prostorija, sinagoga koja je do sada bila orijentirana ka istoku, ubuduće će biti okrenuta ka Jerusalimu.

I projekat jevrejskog kampusa i proširenje sinagoge povjereni su berlinskom arhitektonskom birou Čoban Fos. Tajhtal očekuje da će izgradnja sinagoge da košta 20 miliona eura i on tu računa na podršku javnosti i na donacije. „Donacije, velike ili male, izuzetno su važne. Ne možemo sami i potrebna nam je svačija pomoć.“ Troškovi izgradnje kampusa u međuvremenu su porasli na 25 miliona eura, između ostalog i zbog posljedica pandemije korone.

Ne pristaju na život iza zatvorenih vrata

Pokret Habad ima slične centre u gradovima širom svijeta. Do njegove sinagoge u Berlinu, kao i do mnogih jevrejskih institucija u gradu, može se doći jedino nakon detaljne bezbjednosne kontrole. To je posljedica sve češćih antisemitskih incidenata i prijetnji. Ipak, oni i dalje naglašavaju otvorenost svog projekta. „Neprihvatljivo je da se život Jevreja vodi iza zatvorenih vrata i da se ljudi ne usuđuju da ih posjete“, kaže Tajhtal.

Njegovu ustanovu obilaze posjetioci iz čitave Njemačke, ali i gosti iz inostranstva. Tajhtal spominje i da se planira otvaranje restorana, ali i književne večeri, filmske projekcije. „To je jevrejski život u Njemačkoj. Jevrejski život u Njemačkoj nije samo borba protiv antisemitizma.“

( Deutsche Welle )