Mandiću 15.000 eura od Nove i DNP-a

Lider Nove srpske demokratije (Nova) Andrija Mandić, zasad je jedini kandidat za predsjednika Crne Gore koji je Agenciji za sprečavanje korupcije (ASK) prijavio priloge u predizbornoj kampanji i dostavio izvještaj o prihodima i imovini.

To nije iznenađenje s obzirom da je njemu prvom potvrđena predsjednička kandidatura, i to 7. februara.

Prema izvještaju o prilozima objavljenom na sajtu ASK-a, Nova je Mandiću donirala 5.000 eura, a Demokratska narodna partija (DNP), koja s tom strankom i Pokretom za promjene (PzP) čini Demokratski front (DF), dala je 10.000.

Iz ASK-a su “Vijestima” saopštili da je do juče, do podneva, jedan kandidat dostavio petnaestodnevni izvještaj o prilozima, a da ostali imaju obavezu da to učine u roku od 15 dana od otvaranja računa za finansiranje kampanje. Dodaju da je takođe jedan subjekt dostavio izvještaj o prihodima i imovini, i da su kandidati u obavezi da to urade u roku od 15 dana od podnošenja kandidature.

Iz ASK-a navode da su zasad tri kandidata otvorila žiro-račune, i da je ta institucija o tome obaviještena u roku. Prema nezvaničnim informacijama “Vijesti”, to su, osim Mandića, aktuelni predsjednik države i Demokratske partije socijalista (DPS) Milo Đukanović i poslanica Socijaldemokratske partije (SDP) Draginja Vuksanović Stanković.

Iz Demokrata, Pokreta Evropa sad (PES) i Ujedinjene Crne Gore listu su saopštili da su otvorili račune za njihove kandidate, Aleksu Bečića, Jakova Milatovića i Gorana Danilovića.

Posebni računi se, prema Zakonu o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja, otvaraju najkasnije narednog dana od potvrđivanja kandidature, dok se ASK o tome obavještava u roku od tri dana od otvaranja računa.

Osim Mandiću, Đukanoviću, Vuksanović Stanković, Bečiću, Milatoviću i Daniloviću, kandidatura je potvrđena i podgoričkom influenseru Jovanu Raduloviću.

Za izbore zakazane za 19. mart, iz ovogodišnjeg državnog budžeta izdvojeno je 884,5 hiljada eura, od čega će 20 odsto (176,9 hiljada) biti podijeljeno svim kandidatima prije dana glasanja.

To znači da će sedam kandidata čije su prijave potvrđene, dobiti po 25 hiljada eura.

Po zakonu, za predsjedničke izbore obezbjeđuje se 0,07 odsto iz budžeta.

U zakonu je navedeno da se u slučaju održavanja jednog izbornog kruga, 20 odsto dijeli svima kojima je utvrđena kandidatura, u jednakim iznosima, u roku od deset dana od utvrđivanja liste kandidata.

Ostatak, odnosno 80 odsto, dijele oni koji osvoje preko tri odsto glasova, proporcionalno procentu ukupno osvojenih.

U slučaju održavanja dva izborna kruga, 20 odsto ide svima kojima je utvrđena kandidatura, 40 odsto onima koji su osvojili preko tri odsto, a 40 odsto obojici kandidata (u drugom krugu) proporcionalno procentu osvojenih glasova.

Kad je riječ o sredstvima iz privatnih izvora koja se mogu prikupiti za kampanju, ona ne mogu preći iznos sredstava iz budžeta, što znači da kandidat može skupiti najviše 884,5 hiljada eura.

”Vijestima” su iz Demokrata, PES-a i Ujedinjene odgovorili na pitanja o tome da li su do sada imali troškova kampanje, koliko planiraju da potroše, te da li su počeli da im pristižu prilozi.

Iz Demokrata su kazali da su do juče evidentirani zakupi bilbord površina, a da priloga za Bečićevu kampanju nije bilo.

”S obzirom na to da se radi o jako kratkoj, odnosno nikad kraćoj izbornoj kampanji u našoj zemlji, za očekivati je da dinamiku i visinu troškova određuje i samo trajanje kampanje, kao i održavanje drugog kruga predsjedničkih izbora, u kom će se, čvrsto vjerujemo, naći i naš kandidat”, poručili su.

Iz PES-a su istakli da trenutno ugovaraju marketinške i druge aktivnosti, i da nisu mali značajnijih izdataka u dosadašnjem dijelu kampanje.

Navode da su napravili "inicijalni finansijski plan" za kampanju, koji obuhvata projekcije troškova za prvi krug izbora, ali i projekcije za drugi.

Naglašavaju da će se većina njihovih troškova finansirati iz budžetskih sredstava, te da prikupljaju priloge u skladu sa zakonom.

"U prvih nekoliko dana kampanje imali smo određene priloge naših članova, na čemu smo im zahvalni", dodali su iz PES-a.

Iz Ujedinjene su naveli da se ne može govoriti “o nekom potrošenom novcu”. Objašnjavaju da su u prikupljanju potpisa podrške Daniloviću bili angažovani opštinski odbori, i da su oni snosili minimalne troškove štampanja formulara i goriva.

”Posljednjih dana sponzorisane su izjave na Fejsbuku i Instagramu, ali je to bio dio redovnih stranačkih aktivnosti. Inače, u kampanji planiramo da dominantno trošimo ono što ćemo dobiti od države, kao i nešto priloga od stranačkih funkcionera”, istakli su.

Iz ASK-a poručuju da će posebno insistirati na transparentnosti finansiranja subjekata, tako što će sve podatke do kojih dođu u kampanji i izvještaje koji budu dostavljeni objaviti na internet stranici. Podaci će, dodaju, biti dostupni i putem posebnih analitičkih izvještaja i kriterijuma pretrage.

Podsjećaju da su usvojili Plan kontrole i nadzora za izbornu kampanju, koji predviđa “suštinsku kontrolu” aktivnosti, prikupljenih i utrošenih sredstava redovnim pribavljanjem podataka o aktivnostima svih kandidata, dokumentacije koja prati te aktivnosti, uključujući fakture, ugovore, reklamne uzorke i sl., koju će, objašnjavaju, obrađivati, upoređivati i kontrolisati iz više izvora.

”Na kraju će biti kontrolisana potpunost i tačnost dostavljenih izvještaja o porijeklu, visini i strukturi prikupljenih i utrošenih sredstava iz javnih i privatnih izvora za izbornu kampanju”, poručuju iz ASK-a.

DPS nije imao donacija za lokalne izbore

DPS je, dok je bio na vlasti na državnom nivou, do 2020, prednjačio u prilozima fizičkih i pravnih lica tokom kampanja. Međutim, prema podacima ASK-a, tokom lokalnih izbora u 14 opština u oktobru prošle godine, ta stranka nije imala priloga, barem ne prijavljenih. “Tokom kampanje za lokalne izbore održane 23. oktobra 2022, nije bilo priloga fizičkih i pravnih lica DPS-u”, odgovorili su iz ASK-a “Vijestima”.

Tokom parlamentarnih izbora 2020. DPS je prikupio skoro pola miliona eura donacija. ASK je utvrdio da su bile sporne donacije učesnika poslova s koncesijama za male hidroelektrane, jer proizvodnja struje spada u posao od javnog interesa.

Iz ASK-a su kazali da je uvidom u dostavljene izvještaje i prateću dokumentaciju, utvrđeno da su podnosioci izbornih lista za izbore održane 30. avgusta 2020. prikupili ukupno 2.751.353 eura. Prilikom kontrola, ASK je utvrdio da dva donatora nisu bila upisana u birački spisak. Zbog toga je pokrenut prekršajni postupak protiv jednog političkog subjekta.

Kako su “Vijesti” pisale, prekršajni postupak pokrenut je protiv DPS-a takođe i zbog dvojice učesnika poslova s koncesijama za male hidroelektrane koji nisu bili u biračkom spisku.

Eraković i drugovi 2020. godine donirali svojoj partiji

Iz ASK-a su “Vijestima” kazali da je prilikom kontrola za izbore 2020. utvrđeno da nije bilo priloga od javnih ustanova, pravnih lica i privrednih društava s učešćem državnog kapitala, sindikata, vjerskih zajednica i organizacija, NVO, kazina...

Međutim, bivši direktor Kliničkog centra Crne Gore (KCCG) Jevto Eraković i njegovi najbliži saradnici dali su DPS-u donaciju uoči izbora 2020. Eraković, koji je potpredsjednik DPS-a, donirao je 500 eura, tadašnji predsjednik borda direktora KCCG-a Nermin Abdić takođe 500 eura, pomoćnik direktora za pravna pitanja Nikola Rakočević 300 eura, tadašnja glavna sestra 500 eura...

Iz DPS-a nisu odgovorili na pitanja “Vijesti” upućena Erakoviću o tome da li donacije jednoj partiji znače da je KCCG kao javna ustanova bio politizovan, odnosno da li se može reći da je Eraković sa saradnicima radio u interesu jedne partije, a ne u javnom interesu.

Eraković često u ime DPS-a kritikuje sadašnje rukovodstvo Kliničkog centra.

( Nikola Dragaš, Biljana Matijašević )