IA i MANS: Predlog izmjena Zakona o SPI uvodi neopravdane izuzetke

Institut alterantiva (IA) i Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS), apelovali su na Vladu da se svi obavještajno-bezbjednosni podaci ne izuzimaju iz primjene Zakona o slobodnom pristupu informacijama (SPI).

Te dvije nevladine organizacije apelovale su na Vladu i da se vrate odredbe prema kojima bivši javni funkcioneri ne podliježu izuzecima zaštite privatnosti i zaštite poreske tajne.

U zajedničkom saopštenju IA i MANS-a, ocjenjuje se da Predlog zakona o SPI koji je utvrdila Vlada 7. marta sadrži bitne negativne razlike u odnosu na raniji, koji je povučen iz skupštinske procedure po formiranju 43. vlade.

“Predlogom se iz primjene Zakona izuzimaju informacije koje predstavljaju obavještajno-bezbjednosne podatke koji se prikupljaju, obrađuju, koriste, razmjenjuju, čuvaju i štite u skladu sa zakonima kojima se uređuje rad organa koji čine obavještajno-bezbjednosni sektor”, kaže se u saopštenju.

Dodaje se da se od ograničenja pristupa informacijama zbog zaštite podataka o ličnosti i zaštite poreske tajne ne izuzimaju sva lica koja su imala status javnog funkcionera od uvođenja zakonom propisane obaveze podnošenja izvještaja o prihodima i imovini kao ni prihodi, imovina i sukob interesa tih osoba ili sa njima povezanih lica, bez obzira da li su članovi zajedničkog domaćinstva.

“U ranijoj verziji Zakona stajala je ta odredba koja je sada zamijenjena na način da se ograničenja pristupa informacijama ne odnose samo na aktuelne javne funkcionere i na lica za koja je javni funkcioner dužan da podnese izvještaj o prihodima i imovini”, navodi se u saopštenju IA i MANS-a.

Te odredbe, kako su kazali, mogu bitno osujetiti neke pozitivne novine u Predlogu zakona, koje se odnose na veći obim proaktivnog objavljivanja informacija.

“Naročito onih koje se tiču izvršenja budžeta, obavezu sačinjavanja kataloga organa vlasti – obveznika primjene Zakona, i niza drugih rješenja koja su proizvod zalaganja organizacija civilnog društva, koje su podnosioci najvećeg broja zahtjeva za slobodan pristup informacijama”, rekli su iz IA i MANS.

Prema njihovim riječima, apsolutno izuzimanje podataka obavještajno-bezbjednosnog sektora iz primjene Zakona nema opravdano utemeljenje, posebno imajući u vidu da je u drugom članu ostavljena mogućnosti da organ vlasti ograniči pristup informaciji.

“Ili dijelu informacije, "nakon sprovođenja testa štetnosti i javnog interesa, ako je to u interesu bezbjednosti, odbrane, vanjske, monetarne i ekonomske politike Crne Gore, koja je označena odgovarajućim stepenom tajnosti u skladu sa propisima kojima se uređuje tajnost podataka"”, dodaje se u saopštenju.

Iz IA i MANS-a su podsjetili Vladu da je javna rasprava o nacrtu izmjena Zakona o SPI, koji je utvrdila Vlada Zdravka Krivokapića, održana u junu 2021. godine, prije skoro dvije godine.

Oni su naveli da, u međuvremenu, Vlada nije revidirani nacrt dala na konsultovanje javnosti, niti ponudila obrazloženje zbog čega su te važne izmjene, na kojima insistira i Evropska komisija, bile tako dugo „na čekanju“.

Iz IA i MANS su podsjetili da je prema ranijoj verziji predloga trebalo da počnu sa primjenom u januaru ove godine.

Dodaje se da će prema novom Predlogu zakona primjena početi šest mjeseci nakon stupanja na snagu, čime se dodatno prolongiraju rokovi.

“Zbog toga apelujemo na Vladu da ukine bitne negativne razlike u odnosu na raniji predlog, koji je povučen iz skupštinske procedure, a koji je u većoj mjeri uvažavao argumente nevladinih organizacija koje su uzele učešće u prethodno sprovedenoj javnoj raspravi”, zaključuje se u saopštenju.

( MINA )