Jedinstveni pametni brod plovi u Singapuru
Tim koji je predvodio mladi profesor iz Tivta projektovao prvo pametno plovilo za uzgoj ribe svijetu
Mladi inženjer brodogradnje i profesor Mašinskog fakulteta u Beogradu i Pomorskog fakulteta u Kotoru dr Nikola Momčilović iz Tivta i njegov kolega sa Katedre za brodogradnju beogradskog fakulteta prof. dr Milan Kalajdžić, predstavili su juče studentima Pomorskog fakulteta u Kotoru i predstavnicima pomorske privrede uspješno realizovani projekat pametnog broda za uzgajanje ribe koji je prošle godine sagrađen za naručioca iz Singapura.
Pionirski projekat, konstruisanje i projektovanje plovila kakvo do tada nije napravljeno bilo gdje u svijetu, uradio je tim od dvadesetak inženjera i studenata brodogradnje sa Mašinskog fakulteta u Beogradu, predvođen profesorima i glavnim konstruktorima Momčilovićem i Kalajdžićem.
Na traženje naručioca, kompanije “Singapore Aquaculture Technologies”, oni su u aprilu 2020. počeli izazovan proces konstruisanja i dizajniranja plovila kakvo do tada nije rađeno - tzv. okeanske barže, namijenjene za uzgoj ribe u strogo kontrolisanim uslovima, u zaštićenim vodama tjesnaca između Singapura i Malezije.
Sedamdeset metara dugi brod bez sopstvenog pogona koji su oni konstruisali, ima osam velikih okruglih bazena za uzgoj ribe (brancina, rombuna i kernji) koje se uzgajaju u tzv. zatvorenom krugu gdje se primjenjuje samo prečišćena i od teških metala i mikroplastike oslobođena morska voda. Stoga brod od 2.750 tona deplasmana, nazvan “Blucurrent”, na pramcu ima posebno postrojenje za prečišćavanje i tretman morske vode, obogaćuje je određenim mineralima i kiseonikom, te onda šalje u tankove za ribu. U zatvorenom krugu poslije ta ista voda ide na čišćenje od nusprodukata života ribe u bazenima te se vraća u ponovni ciklus.
Tankovi za ribu opremljeni su podvodnim kamerama koje prate kompjuteri i preko posebno razvijenog algoritma vještačka inteligencija prepoznaje sve eventualne jedinke koje zaostaju u razvoju ili pokazuju znake bolesti, kako bi se proces uzgoja odvijao maksimalno efikasno i bez rizika. Na brodu je i posebno prostrojenje za dodatno prečišćavanje vode preko kojeg se u svakom trenutku, može izolovati i u svojevrsni karantin staviti bilo koji od osam proizvodnih tankova, kako bi se sačuvao ostatak ribe u proizvodnom turnusu.
Osim što radi na bazi pametne tehnologije, brod tipa “Bluecurrent” je konstruisan i da koristi obnovljivu energiju, pa 80 odsto svojih potreba za električnom energijom zadovoljava preko 1.200 kvadrata solarnih panela na nadgrađu iznad proizvodnih bazena. Ovi paneli i forma nadgrađa, ujedno služe i kao zaštita od kiše za proizvodne bazene jer se ne smije dopustiti da kiša koja u sebi sadrži promjese sumpora i ostalih štetnih materija, dospije u vodu u kojoj se uzgaja najkvalitetnija riba. Dio ove kišnice se sakuplja i nakon prečišćavanja, na brodu potom koristi kao tehnička voda. Brod ima i velike baterije u kojima skladištu struju za upotrebu tokom oblačih dana kada solarni apneli ne proizvode dovoljno energije, kao i tri dizel agregata za slučaj da i struja iz baterija nije dovoljna. Na barži su i postorije za čiščenje, obradu i vakuumiranje uzgojene ribe.
Momčilović i Kalajdžić juče su detaljno predstavili sve aspekte izuzetno izazovnog posla kreiranja jedinstvenog plovila koje je od ideje do konačne realizacije 30. novembra 2021. kada je prototip porinut u more u Indoneziji, potrajao skoro godinu i po. Za to vrijeme tim koji su oni predvodili trebalo je da savlada brojne teškoće i podmiri komplikovane i često narastajuće zahtjeve naručioca, ali i da utre pionirske staze u svjetskoj brodogradnji.
Naime, brod na pramcu gdje je smješteno 700 tona teško postrojenje za prečiščavanje vode, uopšte nema palubu koja inače, brodovima predstavlja značajan dio strukturalne čvrstoće trupa, a i svih osam tankova za ribu. presecaju trup od palube do unutrašnjeg dna. Uz to naručilac je insistirao da brod bude konstruisan na način da tokom čitavog svog radnog vijeka od 20 godina ne bude dokovan i izvlačen na suvo jer bi to značajno poremetilo proizvodnju i uvećalo troškove operatera.
Budući da je Singapore Aqaculture Technologies odmah naručio dva ovakva broda sa ambicijom da, ukoliko se oni dobro pokažu, po istom projektu sagradi čak i do 100 identičnih plovila, brod koga je konstruisao tim predvođen Momčilovićem i Kalajdžićem je morao da prođe kroz izazovan process klasifikacije (sertifikovanja) jer je prvo plovilo te vrste na svijetu.
”Naš brod za uzgoj ribe je prvi brod tog tipa koji je dobio klasu od renomiranog klasifikacionog društva ABS (American Bureau of Shipping). Kako bi dobio klasu, a uzimajući u obzir neprimjenjivost postojećih procedura za provjeru čvrstoće na novi tip broda i nestandardnu konstrukciju, ABS je tražio dokaz o čvrstoći kompletnog objekta primjenom metode konačnih elemenata”, kazao je Momčilović.
Prilikom konstruisanja tivatski inženjer i njegov beogradski kolega koristili su najmoderniju tehnologiju 3D modeliranja.
”Posebno izazovno bilo je kasifikacionom društvu dokazati da je ovo možda i jedinstveni brod na svijetu kod koga naginjanje ne ugrožava stabilitet, već ga naprotiv, poboljšava. Naime, čim se brod nagne dva stepena na lijevi ili desni bok, voda iz uzgojnih tankova se izliva i otiče u more, a time se i opterećenje broda težinama smanjuje, pa time i raste njegovo tzv. nadvođe i povećava mu bočni stabilitet”, pojasnio je Momčilović.
Ukupno je čitav projekat konstruisanja i izgradnje prva dva broda tipl “Bluecurrent” koji su u upotrebu stavljeni u maju i julu prošle godine, kompaniju iz Singapura koštao 10 miliona dolara.
( Siniša Luković )