Kvalitet vazduha: U Pljevljima pola marta zagađenje iznad dozvoljenog

Gotovo svaki drugi dan tokom marta u Pljevljima je registrovano veće zagađenje vazduha od dozvoljenog, a u Bijelom Polju situacija je bila duplo bolja - u Pljevljima su 14 dana mjerni instrumenti registrovali prekoračenje granične vrijednosti od 50 mikrograma po metro kubnom srednje dnevne koncentracije PM10 čestica, a u Bijelom Polju 7 dana.

Podaci iz mjesečnog izvještaja Agencije za zaštitu životne sredine o kvalitetu vazduha u Crnoj Gori pokazuju da je u Pljevljima na lokaciji Gagovića imanje dvaput prošlog mjeseca registrovano prekoračenje satne koncentracije sumpor- dioksida.

U Podgorici, na Zabjelu, tri dana su koncentracije PM čestica bile veće od dozvoljenih vrijednosti, a u Nikšiću jedan dan.

Na jugu, na mjernom mjestu u Baru jedan dan je prekoračena granična vrijednosti srednje dnevne koncentracije za PM10 čestice, dok u Kotoru nisu registrovana prekoračenja granične vrijednosti srednje dnevne koncentracije za PM10 čestice u vazduhu.

Izmjerene su i veoma visoke koncentracije PM2,5 čestica na mjernim mjestima u sjevernoj zoni.

Hemijskom analizom PM10 čestica utvrđeno je povećano prisustvo benzoapirena u uzorcima iz Pljevalja, Bijelog Polja, Nikšića i Podgorice.

Dnevne srednje vrijednosti suspendovanih čestica prema važećim propisima ne smiju prekoračiti više od 35 puta u toku godine.

U Pljevljima ta brojka je odavno premašena, ali niko godinama ne reaguje na očigledno kršenje propisa.

Najveće prekoračenje PM10 čestica registrovano je 1. marta - 111,96 mikrograma po metru kubnom, što je više od dva puta više od dozvoljene granične vrijednosti.

Vrijednosti još štetnijih PM2,5 praškastih materija je čak 26 dana prelazila dozvoljene vrijednosti. Najveće prekoračenje registrovano je takođe 1. marta - 99,64 mikrograma po metru kubnom. Za suspendovane čestice PM2,5 su propisani standardi kvaliteta na godišnjem nivou od 20 mikrograma po metru kubnom.

Dvije jednočasovne srednje vrijednosti sumpor-dioksida tokom marta su bile iznad propisane granične vrijednosti, od kojih je jedna bila iznad granice obavještavanja. Sve dnevne srednje vrijednosti sumpor-dioksida su bile ispod propisane granične vrijednosti.

U Pljevljima se i dalje očitavaju znatno veće koncentracije ovog gasa nego u ostalim crnogorskim gradovima.

Sve izmjerene jednočasovne srednje vrijednosti azot-dioksida, kao i sve maksimalne dnevne osmočasovne srednje vrijednosti ugljen-monoksida tokom mjerenja u martu, bile su ispod propisane granične vrijednosti.

Vrijednosti visokokancerogene materije benzoapirena u PM10 česticama u martu u Pljevljima su višestruko prelazile dozvoljene granice.

U izvještaju o praćenju kvaliteta vazduha objavljenom na sajtu Agencije za zaštitu prirode i životne sredine, navedeno je da je srednja vrijednost nedjeljnih uzoraka benzoapirena iznosila 6,28, a ciljana godišnja vrijednost je jedan nanogram po metru kubnom.

Benzoapiren je policiklični aromatični ugljovodonik i rezultat je nepotpunog sagorijevanja. Međunarodna agencija za istraživanje raka uvrstila ga je u prvu grupu kancerogenih materija. Benzoapiren se nalazi u katranu, u automobilskim izduvnim gasovima, posebno dizel motora, u dimu proizvedenom sagorijevanjem organskih materija, poput dima cigareta, i u hrani sa roštilja.

( Goran Malidžan )