Pripovijedanje živim slikama
Roman Sesara Arie opisuje boravak njemačkog umjetnika Johana Morica Rugendasa na tlu američkog kontinenta
Roman “Epizoda iz života putujućeg slikara”, jedna od najpoznatijih knjiga argentinskog pisca Sesara Aire, tematizuje boravak njemačkog umjetnika Johana Morica Rugendasa na tlu američkog kontinenta. Roman je prevela Bojana Kovačević Petrović, a izdavač je zrenjaninska Agora.
Bilježeći epizodu iz života umjetnika Johana Morica Rugendasa (1831-1847) na tlu Latinske Amerike, Sesar Aira poseže za brojnim istorijskim podacima i likovnim dokumentima, koje uobličava u živu fikciju u namjeri da čitaocu saopšti svoje stavove o umjetnosti i umjeću života. Naime, on u središte cjelokupnog opusa stavlja preispitivanje same književnosti smatrajući da joj je mjesto u popularnoj kulturi, a zadatak da bude dostupna svima.
Airina knjiga “Epizoda iz života putujućeg slikara” je anegdotsko štivo prožeto fikcijom, a nadahnuto je Rudengasovom drugom posjetom Čileu, putovanju sa prijateljem slikarom Roberetom Krauzeom do Buenos Ajresa. Uzdižući umjetnost i putovanje kao modus vivendi, Sesar Aira ispisuje povijest o crtežu kao dokumentu, ispisuje veliku priču o čovjeku i njegovom putu, odnosno i najdirektnije, njegovoj poziciji spram poretka stvari u univerzumu.
Život protagoniste sudbinski je odredio udar groma, njegovo lice ostaje unakaženo nakon nevremena u Mendosi kada doživljava preobražaj. Izmučenu migrenama i obilježenu deformitetom, svoju glavu umjetnik pokriva velom i liječeći se opijumom uspijeva da crtežom ovjekoveči iznenadni napad Indijanaca na jedno selo.
Knjiga obiluje značajnim informacijama o slikarskoj porodici Rugendas, prvi među njima bio je pradjed Johana Morica, Georg Filip Rugendas (1666-1742), umjetnički sajdžija koji je ostao bez desne ruke te je u lijevu uzeo četkicu i otkrio svoj novi dar, otac Johana Morica, Johan Kristijan slikao je Napoleonove bitke, dok je protagonist Airine knjige učio slikarstvo na Akademiji umjetnosti u Minhenu, kod čuvenog Alberta Adama i razvio novu tehniku, takozvanu “fizionomiju prirode” - nauku o pejzažu ili umjetničku geografiju - čiji je začetnik upravo Aleksander Humbolt.
U epizodi koju Aira literarno obrađuje, saznajemo da je Rugendas strastveno predat svojoj profesiji, on mahnito crta, neprestano stvara likovne dokumente, pripovijeda slikama, bilježi istoriju. Naposljetku, slikar fiziognomije prirode, spreman je da rizikuje život zarad umjetnosti, postaje njena žrtva.
Kontroverzni argentinski pisac Sesar Ariao spada među autore koji su najsnažnije uticali na noviju argentinsku i latinoameričku književnost. Autor je više od 70 knjiga, a mnogi ga porede sa Borhesom i pominju kao najizvjesnijeg argentinskog kandidata za Nobelovu nagadu. Sesar Aira je pažnju javnosti privukao romanom “Kada sam postao monahinja” objavljenim 1993. godine. Protagonista je mnogih svojih knjiga, među kojima su “Književni kongres”, “Čudesne kure doktora Aire”, “Kako sam se nasmijao”, “Mermer”, autobiografski esej “Rođendan”, zbirka priča “Muzički mozak”.
Osim proze, Sesar Aira piše dramske tekstove, kolumne, književne kritike i novinske članke, a od samog početka književne karijere bavi se prevođenjem sa engleskog i francuskog jezika. Kao predavač povremeno gostuje na univerzitetima u Buenos Ajresu i Rosariju.
( Vujica Ognjenović )