Stručni i obrazovani, a peru suđe

Marilin Nabor, iskusna profesorica matematike sa Filipina, preselila se u Italiju prije 14 godina nadajući se da će usavršiti znanje u zemlji Galileja i Fibonačija.

Sada 49-godišnja Marilin radi kao kućna pomoćnica u Rimu i izgubila je svaku nadu da će se vratiti svom prethodnom pozivu, piše Rojters.

”Ova zemlja ne priznaje našu diplomu ili nastavni plan i program sa Filipina. Ne mogu dobiti profesionalni posao”, izjavila je za Rojters.

Čak ni sticanje kvalifikacija u Italiji nije pomoglo Abišeku, 26-godišnjem migrantu iz Indije koji je prošle godine magistrirao mašinstvo na Politehničkom univerzitetu u Torinu. Abišek, koji je odbio da saopšti prezime, rekao je da je odbijen za niz poslova jer njegovo elementarno znanje italijanskog jezika nije smatrano adekvatnim. Sada je našao posao kao inženjer u Holandiji, gdje može da se snađe sa engleskim.

Rojters navodi da ovakve priče otkrivaju neugodnu istinu - šanse radnika rođenih u inostranstvu da se zaposle u Italiji su male, bez obzira na to koliko su kvalifikovani, zbog kombinacije faktora uključujući strogo ograničenje radnih dozvola i visoku ljestvicu za dobijanje državljanstva.

Nasuprot većem dijelu Zapada, rijetki su primjeri migranata koji rade kao ljekari, inženjeri, nastavnici ili u bilo kojoj profesiji sa fakultetskim obrazovanjem, što je, kako ocjenjuje Rojters, signal upozorenja za državu sa hronično stagnirajućom ekonomijom i stanovništvom koje stari i brzo se smanjuje.

Eurostat, agencija Evropske unije za statistiku, prošlog mjeseca je saopštila da je nešto iznad 67 odsto radnika u Italiji koji nisu iz EU prekvalifikovano, što znači da su primorani da rade poslove sa osnovnom ili srednjom stručnom spremom iako imaju obrazovanje univerzitetskog nivoa. Rojters navodi da je prosjek EU oko 40 odsto te da je situcija u 27-članom bloku gora samo u Grčkoj, dok se taj procenat u Francuskoj i Njemačkoj kreće između 30 i 35 odsto.

Mnogi ekonomisti kažu da su u Italiji, koja se takođe bori sa egzodusom kvalifikovanih državljana u jače ekonomije, potrebni kvalifikovani imigranti kako bi nadomjestila sve veći nedostatak kvalifikovane radne snage. Za razliku od većeg dijela sjeverne Evrope, upotreba engleskog nije široko rasprostranjena na radnom mjestu, uprkos tome što je to globalna lingva franka.

Velika većina od pet miliona stranaca u zemlji je nezaposlena ili rade kao kućne pomoćnice, u hotelima, restoranima, fabrikama, na građevini ili kao vlasnici malih radnji, navodi Rojters, pozivajući se na podatke ministarstva zdravlja.

Višedecenijska stagnacija

Italijanski BDP, prilagođen inflaciji, neznatno je rastao od početka ovog vijeka, a produktivnost rada je rasla za samo 0,4 odsto godišnje između 1995. i 2021, manje od trećine prosjeka EU, prema podacima Eurostata.

Italijanske vlade decenijama nisu uspijevale da iskoriste vještine migranata i integrišu ih u radnu snagu, već su njihov dolazak tretirali kao razlog za uzbunu, kaže Filipo Barbera, profesor sociologije na Univerzitetu u Torinu.

Vlada desničarske premijerke Đorđe Meloni ovog mjeseca je proglasila “vanredno stanje” povodom imigracije nakon naglog porasta priliva preko Sredozemnog mora. Meloni, koja je sastavila stroža pravila o azilu otkako je preuzela dužnost prije šest mjeseci, takođe je rekla da će povećati kanale za legalnu migraciju, iako nisu preduzeti nikakvi konkretni koraci.

Premijerka ne smatra da je veći broj radnika migranata odgovor na ekonomske probleme Italije.

”Prije nego što raspravljamo o imigraciji, trebalo bi da poradimo na mogućnosti uključivanja mnogo više žena na tržište rada i povećanja nataliteta, to su prioriteti”, rekla je ona novinarima prošle nedjelje.

Radne dozvole će 2023. dobiti oko 83.000 migranata koji nisu iz EU, prema vladinim podacima, manje od trećine od 277.000, koliko ih je zatražilo. Prema pisanju Rojtersa, više od polovine izdatih dozvola biće za privremene, sezonske poslove, a najveći dio za nekvalifikovane poslove kao što je rad u fabrici, sa samo 1.000 mjesta za visokokvalifikovane radnike sa kvalifikacijama u njihovim zemljama porijekla.

Mnogi od onih koji ipak stignu su zaprepašteni saznanjem da je priznavanje njihovih kvalifikacija od strane poslodavaca često komplikovani, dugotrajni proces. Većina profesionalnih esnafa otvorena je samo za italijanske građane i imaju stroge zahtjeve zasnovane na akademskom dosijeu, radnom iskustvu ili prijemnom ispitu.

Gustavo Garsija, 39-godišnji sociolog iz Venecuele, već četiri godine u Italiji radi poslove poput dostave hrane, krečenja kuća i baštovanstva. Njegova master diploma nakon petogodišnjih studija sociologije u Venecueli degradirana je na osnovnu trogodišnju italijansku diplomu, i on sada studira na Univerzitetu u Padovi kako bi nadoknadio izgubljeno vrijeme.

”Prinuđen sam da ponovo magistriram jer želim da doktoriram. Italijanska birokratija je veoma složena i teško ju je protumačiti”, izjavio je za Rojters.

Broj rođenih najniži u istoriji

Migranti bi mogli da spriječe smanjenje broja stanovnika i radne snage u zemlji gdje je prošle godine rođeno najmanje Italijana od njenog ujedinjenja 1861. i da pomognu njenim krhkim javnim finansijama, ocjena je Banke Italije i mnogih ekonomista. Prema procjeni ministarstva finansija, povećanje migranata od 33 odsto smanjilo bi ogroman udio duga Rima u BDP za više od 30 procentnih poena do 2070. u poređenju sa osnovnim scenarijom. Udio duga Rima u BDP-u iznosio je 144 odsto na kraju prošle godine, i to je drugi najveći u eurozoni poslije grčkog, ističe se u Rojtersovoj analizi.

Za migrante koji nisu iz EU a koji žele da žive u Italiji, put do državljanstva je duži i teži nego u većini zapadnoevropskih država i od njih se traži da imaju najmanje 18 godina i legalan boravak u zemlji 10 godina prije nego što mogu da podnesu zahtjev.

Usama, 32-godišnji Marokanac koji se preselio u Italiju kao tinejdžer, dobio je italijansko državljanstvo i diplomirao hemijsko inženjerstvo u Torinu prošle godine, iako čak ni ova naizgled uspješna priča još nije došla do srećnog kraja. On se tokom pola godine nakon magistriranja neuspješno prijavljivao za posao, istovremeno radio na pijaci, dijelio reklame ...

”Ne bih imao ništa protiv da to ponovo radim da prehranim porodicu”, rekao je Usama, koji je oženjen i ima dvoje djece, a sada je na praksi u kompaniji koja razvija sisteme bezbjednosti i zdravlja na radu.

Barbera sa Univerziteta u Torinu kaže da je nedostatak migranata u kvalifikovanim profesijama postao ukorijenjen i teško ga je preokrenuti.

”Migranti u Italiji praktično nemaju pristup srednjoj klasi. Ljudi su navikli da ih vide na sitnim poslovima, tako da se to doživljava kao njihovo prirodno mjesto”, rekao je za Rojters.

( A. Šofranac )