Rekordna naplata doprinosa, Fond PIO blizu održivosti

Država je u martu od doprinosa za penziono osiguranje naplatila 39,1 milion eura, dok su za isplatu penzija potrošena 43,5 miliona eura. Ovo znači da je iznos za isplatu penzija pokriven sa 90 odsto od uplata od doprinosa, što je najveći procenat do sada.

U 2013. godini je 58 odsto novca potrebnog za isplatu penzija obezbjeđivano od naplate doprinosa, a u 2019. godini 78 osto. Ovo pokazuje da država iz budžeta sve manje novca dotira Fondu PIO za isplatu penzija i da je ovaj državni fond blizu toga da bude samoodrživ.

Novo povećanje penzija treba da se desi za maj. Prema sadašnjem odnosu rasta bruto zarada u inflacije u prethodna četiri mjeseca trebalo bi da iznosi oko pet odsto. Time će potrebni mjesečni iznos sa isplatu penzija biti povećan za oko 2,2 miliona eura. Ona će biti ispraćena sredinom juna.

U periodu januar-mart od doprinosa za penziono osiguranje naplaćeno je 91,2 miliona eura, što je za 13,6 miliona više od plana i za 27,4 miliona eura više nego u istom periodu protekle godine.

Stopa doprinosa za penziono osiguranje iznosi 20,5 odsto bruto zarade i nije mijenjana više od decenije. Razlog za rast naplate ovog doprinosa je što je značajno povećan broj zaposlenih, kao i iznos bruto zarade.

Broj zaposlenih u martu, prema podacima, Uprave za statistiku Monstat iznosio je 234,8 hiljada, a veći je bio samo u julu prošle godine kada je bio 235,3 hiljade. To znači da bi narednih mjeseci zbog turističke sezone broj zaposlenih mogao samo da raste, a time i iznos uplaćenih doprinosa.

Broj zaposlenih u martu ove godine je veći za 20 hiljada nego u istom mjesecu prošle godine.

Prosječna bruto zarada u martu, na koju se računa doprinos za penziono osiguranje, iznosila je 970 eura i bila je za sto eura veće nego prije godinu, a za 180 eura veće nego 2020. godine.

To znači da se ovaj iznos prosječne bruto zarade sada uplaćuju 198 eura za ovaj doprinos, iz ukupnog tereta zaposlenog i poslodavca, a prije dvije godine na tadašnji prosjek je iznosila oko 160 eura.

Međutim, kada bi se uzeo u obzir da je martovski broj radnika iznosio 234,8 hiljada, da im je prosječna bruto zarada iznosila 790 eura i da na taj iznos treba platiti doprinos od 198 eura, ukupan iznos doprinosa je trebalo da iznosi 46 miliona eura, odnosno sedam miliona više nego što je naplaćeno.

To pokazuje da i dalje postoji dio poslodavaca koje neredovno ili uopšte ne uplaćuje poreze i doprinose na zarade, kao i da je i dalje živa siva ekonomija u oblasti rada i zapošljavanja. Da je u potpunosti naplaćen ovaj matematički iznos obaveze za doprinose za penzijsko osiguranje, on bi za skoro tri miliona bio veći od iznosa potrebnog za mjesečnu isplatu svih penzionera.

Za tri mjeseca je za isplatu penzija potrošeno 129,3 miliona eura, što je za 21,7 miliona ili za 20,2 odsto više nego u istom periodu prošle godine.

Ukupan prihod državnog budžeta za ova tri mjeseca 545 miliona eura i za 129 miliona ili za 31 odsto je veći nego u istom periodu prošle godine, a za 63 miliona veći od plana za ovu godinu.

Za ovaj kvartal predlogom budžeta očekivan je deficit od 91,8 miliona eura, a ostvaren je suficit od 65,8 miliona.

Lojpur: Penzioneri zakinuti zbog načina usklađivanja

Predstavnik udruženja penzionera “Za život dostojan čovjeka” profesor Ekonomskog fakulteta Anđelko Lojpur kazao je za “Vijesti” da se tek sada vidi koliko su penzioneri oštećeni što su penzije proteklih godina usklađivanje sa rastom bruto a ne neto zarada, jer je procenat rasta neto zarada bio značajno veći naročito u protekle dvije godine.

On je naveo da bi samo 2022. godine penzije bile dodatno veće za 15 odsto, da se u formuli usklađivanja koristila neto a ne bruto zarada.

Lojpur je kazao da i sada radnik tokom svog prosječnog radnog staža više uplati državi na ime doprinosa nego što mu kasnije bude vraćeno kroz islatu penzija.

”Ako uporedimo ukupan iznos zarade koji je jedan penzioner ostvario u toku svog radnog vijeka od 40 godina, njemu se, imajući u vidu prosječan period od pet godina koliko jedan penzioner u Crnoj Gori prima penziju, vraća samo 62% od ukupne sume izdvojenih doprinosa”, kazao je Lojpur.

( Goran Kapor )