IJZCG: Nasilje nad ženama i djevojčicama najčešći oblik kršenja ljudskih prava
Žene su najčešće izložene psihičkom nasilju, a trpe i ekonomsko, fizičko i seksualno nasilje. Drugu ugroženu grupu predstavljaju djeca koja su svjedoci ili direktne žrtve nasilja u porodici
Nasilje nad ženama i djevojčicama predstavlja najčešći oblik kršenja ljudskih prava, kazali su iz Instituta za javno zdravlje, povodom 15. maja - Međunarodnog dana porodice.
Generalna skupština Ujedinjenih nacija je 15. maj proglasila Međunarodnim danom porodice, sa ciljem očuvanja porodičnih vrijednosti, podsticanja jednakosti između žena i muškaraca u okviru porodice, kao i zaštite porodice kao osnovne jedinice društva.
Iz Instituta su saopštili da je Međunarodni dan porodice prilika da se ukaže na značaj promocije porodice bez nasilja i podizanja djece u zdravom okruženju.
Podsjećaju da je studija UNDP-a "Nasilje u porodici i nasilje nad ženama" iz 2017. pokazala da je, u Crnoj Gori, 42 odsto žena tokom života bilo izloženo nekoj vrsti nasilja od muža ili partnera.
Žene su najčešće izložene psihičkom nasilju, a trpe i ekonomsko, fizičko i seksualno nasilje. "Pri tome, izostaje prijavljivanje, jer 62% žena odustaje zbog straha od osvete nasilnika, a 24% njih zbog osude i sramote", napominju iz IJZCG-a.
Istraživanje je pokazalo da žene iz ruralnih područja, nižih obrazovnih profila, koje žive u vanbračnoj zajednci ili koje su ekonomski zavisne, češće izvještavaju o iskustvima nasilja. Iako su nasilju izložene žene iz svih starosnih kategorija, prevalencija partnerskog nasilja u starijoj generaciji je veća nego u mlađoj. Pomenutim istraživanjem takođe je registrovan efekat nasilja u primarnoj porodici.
"Žene sa iskustvima nasilja od strane muških članova svoje primarne porodice češće izvještavaju o iskustvima partnerskog nasilja, što nedvosmisleno ukazuje na pojačan stepen vulnerabilnosti ove grupe žena. Posebno zabrinjava činjenica da među stanovništvom Crne Gore i dalje postoji značajan stepen tolerancije na nasilna djela unutar porodice, te da se prijavljivanje svih nasilnih djela nadležnim institucijama ne percipira kao nužno. Vrlo često se dešava da se žrtve, zbog straha od reakcija drugih ljudi, straha od nasilnika i osjećaja sramote i poniženosti, ne usuđuju razgovarati sa bilo kim iz svoje okoline o iskustvima nasilja", dodaju iz Instituta.
Drugu ugroženu grupu predstavljaju djeca koja su svjedoci ili direktne žrtve nasilja u porodici. Uspostavljanjem specijalizovanih psiho-socijalnih programa za djecu, ističe se u saopštenju, umanjile bi se negativne posljedice koje nasilje na njih ostavlja i doprinjelo bi se opštem kvalitetu sistema zaštite od nasilja u porodici.
"Djeca, žrtve nasilja u porodici moraju imati i posebnu društvenu zaštitu. Potrebno je podržati programe njihove adekvatne rehabilitacije, kao i programe podrške nenasilnim roditeljima", navode iz IJZCG-a.
Posebno izražen vid nasilja nad djecom, ističu, predstavlja vršnjačko nasilje.
"To je veoma složen fenomen koji zahtijeva sagledavanje šire slike, kao i koordinisane i planske akcije koje su u skladu sa profesionalnim i etičkim principima. Vršnjačko nasilje u školama i van njih je problem sa kojim se udruženo moraju boriti država, obrazovne institucije i roditelji. Rešavanje ovog problema predstavlja jedan od najvećih izazova za obrazovne institucije 21. vijeka", dodaje se u saopštenju.
U cilju borbe protiv vršnjačkog nasilja, kako su kazali, neophodno je da budu angažovani timovi stručnjaka koji će kratkoročno raditi na rješavanju pojedinačnih slučajeva, a dugoročno na sistemskoj prevenciji kroz jedini utemeljeni i efikasan način smanjenja vršnjačkog nasilja. To je, kako su kazali iz Instituta, razvoj sigurne i pozitivne klime u školi i razvoj socijalno-emocionalnih kompetencija učenika i svih ostalih aktera u vaspitno-obrazovnim ustanovama.
"Zajedničkim naporima svih društvenih činilaca , uloga porodice može biti značajnije promijenjena, jer briga za očuvanje porodice je ujedno i briga za očuvanje života. Zahvaljujući funkcionalnim porodicama društvo napreduje i jača, a prosperitet svake zemlje i danas zavisi od nas samih", navodi se u saopštenju.
U Crnoj Gori je na popisu 2011. bilo 167.177 porodica.
Najveći broj porodica zabilježen je u Podgorici i to 50.024, što čini 30 odsto od ukupnog broja porodica u Crnoj Gori.
"U Nikšiću živi 19.278 porodica što je 11%, slijede Bijelo Polje i Bar sa po 7%. Šavnik je opština sa najmanjim brojem porodica i to 526 što je svega 0,3% porodica u Crnoj Gori. Ispod 1% porodica imaju još Žabljak, Plužine i Andrijevica. Prosječan broj članova u porodici je 3,3. Prosječan broj članova u porodici po opštinama kreće se od 3,8 u Rožajama do 3,1 u sljedećim opštinama: Kotor, Budva, Tivat, Pljevlja i Herceg Novi", podsjećaju iz Instituta.
U Crnoj Gori je u 2021. sklopljeno 3.196 zakonskih brakova, dok je bilo 768 a pravosnažno razvedenih brakova. Broj sklopljenih brakova u 2021. veći je za 57,7 odsto u odnosu na 2020, kada je počela pandemija koronavirusa. U 2021. je zabilježen pad broja razvedenih brakova za dva odsto u odnosu na 2020.
( B.H. )