Tenzije na sjeveru Kosova, Srbija podigla borbenu gotovost vojske

Policija Kosova je danas, uprkos otporu grupe građana, ušla u opštinske objekte Zvečan, Zubin Potok, a potom i u Leposavić - opštine u kojima većinski žive Srbi.

Iz policije je saopšteno da na taj način pomaže novim gradonačelnicima tih sjevernih kosovskih opština da pristupe službenim objektima, pošto su dan ranije položili zakletve.

Gradonačelnik Zubinog Potoka Izmir Zećiri je već ušao u zgradu opštine, prenosi Radio Slobodna Evropa (RSE).

U Leposaviću je na zgradi opštine postavljena kosovska zastava, javlja RTS. Policija blindiranim automobilima blokira prilaze zgradi opštine, a građani su rastjerani po okolnim ulicama. U zgradi opštine je novi predsjednik sa odbornicima.

Novoimenovani predsjednik opštine Zvečan Iljir Peci takođe je ušao u kabinet gradonačelnika u zgradi te opštine u pratnji policije, prenosi Kosovo onlajn.

Izmir Zećiri je za RSE izjavio da je njegov planov da se rad lokalnih vlasti odvija po zakonima Kosova. Izjavu je dao nakon što je ušao u opštinsku zgradu u pratnji policajaca koji su prethodno suzavcem i šok bombama rastjerali lokalno srpsko stanovništvo.

“Zna se da se ovdje radilo po takozvanim paralelnim sistemom, uz intervenciju Srbije, preko kriminalnih grupa“, rekao je Zećiri.

Pucnji su se ranije čuli i u Zvečanu, a na mjestu događaja su viđena i kola hitne pomoći. U Leposaviću su bačeni suzavac i šok bombe.

Kosovske vlasti su za eskalaciju situacije okrivile srpske "kriminalne i nelegalne strukture".

Bljerim Velja, šef kabineta predsjednice Kosova Vjose Osmani, na Tviteru je naveo da nasilje neće prevladati i da Srbija snosi punu odgovornost za eskalaciju.

Vučević: Vojska se razmješta na pozicijama ka administrativnoj liniji

Ministar odbrane u Vladi Srbije Miloš Vučević izjavio je danas da je predsjednik te zemlje Aleksandar Vučić naredio Vojsci Srbije da podigne borbenu gotovost na najviši nivo.

"Vojska Srbije je započela svoje aktivnosti po toj naredbi i neko mora da razumije da ono što Kurti radi, da nas vodi ka crvenim linijama, ka potpunom kolapsu dijaloga, ka eskalaciji na terenu i ugrožavanju mira i stabilnosti u regionu", rekao je Vučević za TV Pink.

Kazao je da to nije "igra" ili vojna vježba, već da je to nešto što "zaista ugrožava bezbjednost", prije svega Srba na Kosovu.

"Ministarstvo odbrane i Vojska Srbija će sprovesti naredbu predsjednika, kao vrhovnog komandanta vojske, i nevezano za sve ono drugo što se dešava u državi, uraditi ono što se očekuje od Vojske Srbije - biti tamo gdje je najteže i braniti suverenitet, slobodu i nezavisnost Srbije", kazao je Vučević.

Srbima na Kosovu poručio je da ostanu mirni iako je situacija dramatična i da ne nasedaju na provokacije i da se ne odigra scenario gdje bi oni bili prikazani "kao neke kriminalne grupe i huligani".

"Jasno je da se provodi državni teror na teritoriji Kosova i Metohije protiv srpske zajednice. Institucionalno deluju i sprovode teror nad srpskom zajednicom i hoće da provedu do kraja etničko čišćenje te kompaktne srpske zajednice na sjeveru Kosova i Metohije", rekao je ministar odbrane.

Mediji javljaju da je Vučić uz naredbu o podizanju borbene gotovosti naredio i hitan pokret ka administrativnoj liniji sa Kosovom, a od NATO zatražio da se hitno zaustavi nasilje nad Srbima.

Vučević je rekao, kako prenosi RTS, da se Vojska Srbije razmješta na pozicijama ka administrativnoj liniji.

"Srbija neće dozvoliti novu 'Oluju', 17. mart i naći će adekvatan odgovor, prije svega politički, a ne isključujem ni neki drugi odgovor koji će biti adekvatan opasnosti", poručio je Vučević.

Više desetina pripadnika kosovske specijalne policije stiglo je džipovima do zgrada lokalnih samouprava u Sjevernoj Mitrovici, Leposaviću, Zubinom Potoku i Zvečanu, a na ulazima u zgrade okupljeno je bilo na desetine Srba, zaposlenih u privremenim organima tih opština, javili su ranije mediji.

Blinken: Kurti odmah da obustavi nasilne mjere i da se usredsredi na dijalog

Američki državni sekretar Entoni Blinken izjavio je da SAD oštro osuđuju aktivnosti Prištine koje doprinose eskalaciji tenzija na sjeveru Kosova i pozvao premijera Aljbina Kurtija da ih odmah obustavi.

„Ove akcije su oštro i nepotrebno podigle tenzije, potkopavajući naše napore da pomognemo u normalizaciji odnosa između Kosova i Srbije i imaće posljedice po naše bilateralne odnose sa Kosovom. Pozivamo premijera Aljbina Kurtija da preokrene kurs i sve strane da se uzdrže od bilo kakvih daljih akcija koje će podstaći tenzije“, naveo je Blinken.

Osmani: Postupanje policije legitimno

Predsjednica Kosova Vjosa Osmani ocijenila je danas da je postupanje Policije Kosova u obezbjeđivanju pristupa novih gradonačelnika opštinama na sjeveru Kosova bilo legitimno.

Odgovarajući na tvit američkog ambasadora Džefrija Honevira i na izjave američkih zvaničnika koji su osudili akcije vlasti na Kosovu i zatražili da hitno budu obustavljene, Osmani je ocijenila da je suverenitet i teritorijalni integritet Kosova nepovrediv, neotuđiv i nedjeljiv, i da je zaštićen svim sredstvima definisanim zakonom i članom 2. Ustava Kosova.

"Postupanje Kosovske policije protiv nelegalnih struktura i Vučićeve (predsjednik Srbije Aleksandar Vučić) zločinačke bande su legitimne, u ispunjavanju svojih ustavnih dužnosti i u odbrani svih građana, bez razlike", rekla je Osmani.

"Stabilnost, dugovečnost i uspeh ovih akcija zavise i od koordinacije sa saveznicima koji su bili i ostali garant našeg suvereniteta i nezavisnosti. Zajedno smo uvijek jači", zaključila je Osmani.

EU: Svi moraju da doprinesu deeskalaciji na severu Kosova

Evropska unija večeras je saopštila da oštro osuđuje sukobe kosovske policije i demonstranata na sjeveru Kosova, navodeći da svi moraju da preduzmu akcije radi smanjenja napetosti i momentalnog obnavljanja smirenosti.

Portparol EU Peter Stano naveo je u pisanoj izjavi da su sukobi kosovske policije i demonstranata inicirani pokušajem novoizabranih gradonačelnika da uđu u zgrade lokalnih samouprava u četiri opštine na sjeveru Kosova.

"Veoma žalimo zbog napada na patrole civilne misije EU na Kosovu, Euleksa. Euleksu mora biti dozvoljeno da mirno izvršava svoj mandat. EU neće prihvatiti dalje jednostrane ili provokativne akcije, a prioritet treba da budu očuvanje mira i bezbjednost na terenu", naveo je Stano.

Podsjetio je da EU uporno ukazuje da nedavni lokalni izbori na sjeveru Kosova ne nude dugoročno političko rješenje za četiri opštine, i dodao da se takvo rješenje može naći "jedino kroz istinski dijalog svih ključnih aktera, uključujući Kosovo, Srbiju i zajednicu kosovskih Srba, pod okriljem EU".

Komandant Kfora se sastao sa Kurtijem, predsjedavajući OEBS-a pozvao na deeskalaciju situacije

Komandant Kfora Anđelo Ristuča sastao se sa premijerom Kosova Aljbinom Kurtijem, prenose prištinski mediji.

Predsjedavajući Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju, ministar spoljnih poslova Sjeverne Makedonije Bujar Osmani pozvao je na smirivanje tenzija i deeskalaciju situacije.

"Kao predjsedavajući OEBS-a, pozivam na deeskalaciju i smirivanje tenzija na sjeveru Kosova. OEBS je spreman da pomogne. Misija OEBS-a na Kosovu ima kredibilitet i povjerenje među ljudima i institucijama. Ključno je održati mir i stabilnost", napisao je Osmani na Tviteru.

Dodao je da će, što je prije moguće, ponovo posjetiti Mitrovicu.

Ambasador SAD osudio akciju: Odmah prekinuti nasilne mjere

Ambasador SAD na Kosovu Džefri Hovenijer napisao je na Tviteru da osuđuje akciju kosovskih vlasti na sjeveru.

„Sjedinjene Države osuđuju akciju kosovskih vlasti u pristupu zgradama opština na sjeveru Kosova. Današnje nasilne mjere treba odmah prekinuti“, poručio je Hovenijer.

U KBC Kosovska Mitrovica primljeno desetoro povrijeđenih građana

Zamjenica direktora Kliničko-bolničkog centra u Sjevernoj Mitrovici Danica Radomirović izjavila je da je desetak ljudi primljeno s povredama od šok-bombi, suzavca, ali i povredama od udaraca tokom upada kosovske policije u zgradu Opštine Zvečan.

"Njima je ukazana prva pomoć i u pitanju su lakše povrede", kazala je Radomirović za Kosovo onlajn.

Na ulicama Zvečana u ovom trenutku nalaze se policajci i specijalci naoružani dugim cijevima, kao i pripadnici Kfora.

"Posao gradonačelnika je da služe građanima"

Ministar za administraciju lokalne samouprave Eljbert Krasnići na svom Fejsbuk nalogu je naveo da su novoizabrani gradonačelnici položili zakletvu, preuzeli mandat i da je njihov posao sada da služe građanima.

"Dajemo punu podršku u ispunjavanju ustavnih i zakonskih obaveza novih gradonačelnika. Kao centralne institucije, imamo obavezu da obezbijedimo i omogućimo ispunjavanje ovih obaveza", naveo je Krasnići i dodao da "opština pripada građanima i da ne mogu ostati bez nje".

Novoizabrani gradonačelnici opštine Zvečan, Leposavić i Zubin Potok položili su zakletvu 25. maja, čime su preuzeli lokalnu vlast u te tri opštine sa srpskom većinom na sjeveru Kosova.

Oni su dužnost preuzeli u javnim objektima jer se u zgradama opštine nalaze Privremeni opštinski organi koji rade u sistemu Srbije.

Jedino u Sjevernoj Mitrovici je zgrada opštine koja radi po kosovskom sistemu i u njoj je Erden Atić iz Samoopredjeljenja 19. maja stupio na dužnost.

Američki ambasador na Kosovu Džefri Hovenijer je 18. maja izjavio da ne bi trebalo upotrijebiti silu oko pristupa opštinskim zgradama na sjeveru.

Istakao je da je važno izbjeći sukobe ili tenzije na terenu.

Zemlje Kvinte - Sjedinjene Države, Francuska, Italija, Njemačka i Ujedinjeno Kraljevstvo - su izrazile zabrinutost zbog aprilskih lokalnih izbora uz ocjenu da oni ne predstavljaju dugoročno stabilno političko rješenje za opštine ne sjeveru Kosova, jer ih je bojkotovala srpska zajednica.

Kvinta je pozvale Kosovo i Srbiju da "da hitno rade na obezbjeđivanju stabilne, reprezentativne i participativne demokratije u ovim opštinama".

Lokalni izbori na sjeveru Kosova su održani 23. aprila nakon ostavke gradonačelnika iz redova Srpske liste – najveće partije kosovskih Srba – koji su se usprotivili odluci Vlade Kosova da sprovede proces preregistracije sa srpskih na kosovske tablice.

Te izbore je bojkotovalo većinsko srpsko stanovništvo u tom regionu, koje sada ne prihvata rezultate, odnosno nove gradonačelnike iz redova albanske zajednice.

Izlaznost na aprilskim izborima je bila 3,47 odsto od ukupnog broja upisanih u birački spisak.

( Radio Slobodna Evropa, BETA, B.H. )