U Kolašinu razvijati turizam, ali bez prekomjerne gradnje

Mogući pokretači društveno-ekonomskog razvoja opštine Kolašin su poljoprivreda i šumarstvo, kroz proizvodnu namjenu (agro industrija i prerada drveta), turizam sa cjelogodišnjom ponudom, razvoj energetike, kao i stvaranje i promocija turističkog brenda Kolašin.

To je zaključak iz Nacrta izmjena i dopuna Prostorno-urbanističkog plana (PUP) Kolašin. O tom dokumentu, kao i Izvještaju o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu, u organizaciji Ministarstva ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, javna rasprava trajaće do 30. juna, a o primjedbama i sugestijama odlućivaće Vlada.

Na izmjene UP u Opštini Kolašin čekaju od 2019. godine, kada su incirali izradu. Aktuelni Nacrt je inoviran u odnosu na predhodni, o kojem je već vođena javna rasprava, uz mnogo izazova, između ostalog, i zbog epidemiološke situacije tokom 2020. godine. Dokument je dobio negativno mišljenje Savjeta za reviziju, a na tadašnja rješenje iz dokumenta upućene su brojne zamjerke.

Plan, kako piše, treba da omogući povećanje stepena iskorišćenosti postojećeg izgrađenog prostora kroz kontrolisanu i spriječi neorganizovano širenje gradnje. Cilj je postizanje optimalnog korišćenja raspoloživog prostora.

“Dalji razvoj opštine Kolašin treba planski da se usmjeri na razvoj poljoprivrede i šumarstva koje bi imale izraženu proizvodnu funkciju, zatim eko formi turizma kao i energetike zasnovane na eksploataciji održivih izvora. Uz razvoj prioritetnih privrednih djelatnosti kao bitna odrednica pravilnog razvoja zajednice prepoznato je adekvatno planiranje društvenog života Kolašina i društvenih djelatnosti. Kako bi se stvorila ekonomski samodovoljna i održiva zajednica Planom su definisani osnovni ciljevi kojima će se usmjeriti razvoj po pojedinim oblastima, čije je pravilno plansko usmjeravanje od presudnog značaja za dalji napredak Opštine”, piše u Nacrtu.

Prema tom dokumentu, 2035. godine broj stanovnika u kolašinskoj opštini trebalo bi da bude 9.480, što je za skoro 1.500 više u odnosu na broj stanovnika u 2020. Ciljevi su da se smanji odliv stanovništva sa sela i stvaranje uslova za stabilizacija broja i smanjenje odliva radno sposobnog stanovništva.

Planiran je i značajan broj zaposlenih Kolašinaca u narednih 12 godina, odnosno povećanje stope zaposlenosti sa 31,84 odsto u 2011. na 41,85 odsto 2035. godine. Očekuje se, kako piše, da će najveći rast broja radnih mjesta u Kolašinu biti ostvaren u sektoru turizma, kako na kratkoročnoj tako i na dugoročnoj osnovi.

NETAKNUTA PRIRODA ŠANSA ZA PROZVODNJU ZDRAVE HRANE

U oblasti poljoprivrede i šumarstva postavljeno je više ciljeva, a primarni je zaštita poljoprivrednog zemljišta. Poljoprivredne aktivnosti bi trebalo da se razvijaju tako da ne “ugrožavaju elemente životne sredine, da se vodi briga o očuvanju i racionalnom korišćenju postojećih genetskih resursa”.

“Skoro netaknuta priroda i izuzetno očuvani i nezagađeni elementi životne sredine uz primjenu adekvatnih mjera, čine Opštinu povoljnom za sprovođenje organske proizvodnje voća i povrća kao i proizvodnju zdrave hrane. Razvojem malih prerađivačkih kapaciteta obezbijediti preradu proizvoda primarne poljoprivredne proizvodnje… Za ostvarivanje svih navedenih ciljeva biće neophodno organizovati kooperantske centre, otkupne i veterinarske stanice, skladišta i silose”, sugerisano je u Nacrtu ID PUP.

Cilj je i obezbjeđivanje organizovane i održive eksploatacije šumskih resursa, povećavanje ukupne godišnje sječe drveta koja bi, kako je objašnjeno, bila odlična sirovinska baza za dodatni razvoj drvne industrije. Glavni cilj industrijskog razvoja je “reaktivacija postojećih kapaciteta i na taj način obezbjeđivanje uslova zapošljavanja lokalnog stanovništva”.

“Industrijska proizvodnja biće bazirana na drvnoj i prehrambenoj industriji kroz primarnu i finalnu preradu raspoložive drvne mase i preradu poljoprivrednih proizvoda. Cilj je obezbijediti optimalno planiranje industrijskih zona radi postizanja povećanja produktivnosti i smanjenja troškova odvijanja proizvodno-prerađivačkih aktivnosti, ali i usaglašavanja proizvodno-prerađivačkih industrijskih procesa sa zahtjevima očuvanja životne sredine”, objašnjeno je u dokumentu.

Kada je riječ o turizmu, osnovni cilj je stvaranje održive turističke ponude koja će biti u skladu sa kapacitetima nosivosti područja. Svaki aspekt turizma, sugerišu obrađivači PUP-a, “mora težiti očuvanju prirodnog okruženja i prirodnih vrijednosti na kojima se temelji turistički potencijal opštine”. Preporučuje se zabrana turističkih aktivnosti koje bi negativno uticale na životnu sredinu.

Primarni cilj razvoja sektora energetike je “aktiviranje obnovljivih energetskih potencijala i stvaranje električne energije prvenstveno iz hidro potencijala, sunčevog zračenja, biomase…”

Kada je riječ o društvenim djelatnostima zacrtani ciljevi su “adekvatno planiranje obrazovnih institucija, kroz projekciju razvoja mreže škola, vrtića, institucija zdravstvene zaštite; kulturno- društvenog života kao i razvoja sportskih aktivnosti kroz obezbjeđivanje adekvatnih uslova i razvoja mreže sportskih objekata.

U organizacionom smislu, prepoznati su centar opštine Kolašin i lokalni centri Manastir Morača, Mateševo i Dragovića Polje i 66 seoskih naselja.

Sportska zona i botaničko ostrvo

U Nacrtu ID PUP, date su smjernice za određene objekte, a između ostalog i uputstva za izradu idejnog rješenja (ekološki urbani dizajn) za sportsko-rekreativni park sa pratećim sadržajima u naselju “Breza”, uz rijeku Taru.

Jedinstvenog urbanističko-arhitektonskog idejnog rješenja za sportsko-rekreativni park obuhvata i šetalište uz rijeku, biciklističke staze, parkovske površine, pješačke staze, dječija igrališta, botanički park sa botaničkim paviljonom …

“Living LAB Breza - rječni park u Kolašinu je zamišljen kao ekosistem otvorenih inovacija usmjeren na korisnike za razvoj istraživačkih i inovativnih procesa u okviru javno-privatnog partnerstva. Living LAB Breza obuhvata zonu od oko 150 ha koja ima za cilj da postane veliki regionalni inkubator za prirodne nauke i održivi razvoj. Ključni sadržaji Living LAB-a su botaničko ostrvo, amfiteatar na otvorenom, Istraživački centar sa prirodnjačkim muzejom, pješačka promenada sa biciklističkim stazama, eksperimentalni tematski javni prostori, sportsko-rekreativna zona, centraIni trg sa gondolom koja povezuje grad sa skijalištem…”, objašnjeno je u dokumentu.

Zona botaničkog ostrva imala bi edukativni karakter koji je povezan sa obalama rijeke Tare, kao i sa glavnom pješačkom promenadom. Glavne funkcionalne cjeline Living LAB Breza, kako piše, isprepletene su mrežom botaničkih staza koje se protežu do javnog prostora u vidu izletišta, platformi za posmatranje biološke raznolikosti, eksperimentalnih zona za uzgoj sjemena autohtonih biljaka…

( Dragana Šćepanović )