Čija je Do Kvon valuta?

Članovi Vijeća za nacionalnu bezbjednost poručili su juče da od Specijalnog državnog tužilaštva (SDT) očekuju da razjasni u kakvom su poslovnom odnosu bili lider Pokreta Evropa sad (PES) Milojko Spajić i uhapšeni “kralj kriptovaluta” Do Kvon, ali se ono još ne oglašava o tome. U međuvremenu, iz PES-a poručuju da je afera naručena iz Vlade, dok sagovornici “Vijesti” optužuju funkcionere izvršne vlasti za predizbornu zloupotrebu institucija.

Održavanje sjednice Vijeća četiri dana prije izbora predstavlja instrumentalizaciju institucija protiv političkih protivnika i ima za cilj podizanje tenzija. To je zloupotreba poluga moći i krajnje nedemokratski potez koji služi “gušenju” političkih konkurenata.

Tim riječima je građanska aktivistkinja Dina Bajramspahić prokomentarisala za “Vijesti” sazivanje jučerašnje vanredne sjednice Vijeća, na kojoj su članovi tog tijela razmatrali slučaj navodnih veza Do Kvona i Spajića.

Ta afera otvorena je u ponedjeljak, svega nekoliko dana uoči parlamentarnih izbora i nakon što je uhapšeni južnokorejski državljanin pisao na adrese nekoliko zvaničnika i funkcionera o navodnim aranžmanima sa Spajićem, uključujući i o finansiranju partije. Dok iz PES-a tvrde da je slučaj iskonstruisan i da nema ništa od toga, njihova politička konkurencija poziva SDT da ispita veze Do Kvona i Spajića.

Bajramspahić, koja dugo prati bezbjednosni sektor, kaže za “Vijesti” da sazivanje sjednice Vijeća predstavlja i otvoreni politički pritisak izvršne vlasti na SDT da procesuira “najvećeg političkog oponenta klike oko aktuelne Vlade”, koja je izgubila povjerenje u parlamentu prije deset mjeseci.

Ne radi se, kaže ona, o tome da li je Spajić “kriv” ili ne - kredibilan odgovor na to, naglašava, može dati samo pravosuđe, već o tome da postoji, prema njenim riječima, politička motivacija da šef PES-a bude “uklonjen” s političke scene, “da bi se popravile šanse onih koji neće proći slavno na izborima”.

“To je nelegitiman cilj za djelovanje institucija. Izvršna vlast ne bi smjela da se podredi interesima bilo koje partije i da radi protiv drugih. Ali, naravno, znali smo već da institucije nisu depolitizovane i profesionalizovane”, ističe Bajramspahić.

I Centar za monitoring i istraživanje (CeMI), koji prati kampanju, smatra da je sazivanje sjednice zloupotreba državnih resursa, institucija i javnih ovlašćenja, a da je cilj obračun sa političkim konkurentima.

To je, navode, opasna i zabrinjavajuća pojava sa kojom se država već dugo suočava, ali koja je u ovom izbornom ciklusu dobila najdirektniji izražaj.

Više članova Vijeća saopštilo je nakon sjednice da ne smatraju da zloupotrebljavaju instituciju u (pred)izborne svrhe, poručujući da se mora utvrditi istina o navodnim vezama Spajića i južnokorejskog državljanina, koji je optužen u Crnoj Gori za falsifikovanje isprava, dok ga SAD i Južna Koreja potražuju zbog sumnje za prevaru od 40 milijardi dolara preko kriptovaluta.

Oni tvrde da su Spajić i Do Kvon bili u poslovnim i prijateljskim odnosima, i da postoje dokazi da je “kripto kralj” finansirao predizborne kampanje PES-a.

Ministar unutrašnjih poslova Filip Adžić izjavio je da na osnovu pisma Južnokorejca i operativnih podataka posjeduju informacije da su Do Kvon i Spajić prijatelji od 2018. godine, da su se sastajali “čak i u porodičnoj atmosferi” i nakon što je za “kripto kraljem” raspisana Interpolova potjernica.

“Imamo i ulicu u Beogradu u kojoj su se sastali. Radili su zajednički posao... Ako imamo informaciju da se neko iz kripto svijeta, koji raspolaže milijardama, miješa u izborni proces Crne Gore, moramo reagovati... Unutar (Do Kvonovog) laptopa postoje dokazi o finansiranju kampanje (PES-a). Ne bih govorio o cifri, ali nije zanemarljiva”, saopštio je na konferenciji za medije.

Premijer i predsjedavajući Vijeća Dritan Abazović rekao je da budi sumnju to što “treća strana pokušava da finansira nešto da bi ostvarila korist”, dodajući da je Spajića “dobronamjerno upozoravao na neke stvari”.

“Niti znam ko je Južnokorejac, niti sam ga u životu sreo, kao on (Spajić), niti sam tražio da mi šalje pismo... Vjerovatno u uređajima koji su oduzeti od Do Kvona prilikom hapšenja leži istina... Tužilaštvo je podijelilo neke informacije, sad će imati više materijala da preduzmu neke radnje”, naveo je, dodajući da je pismo poslato njemu, ministru pravde Marku Kovaču i glavnom specijalnom tužiocu (GST) Vladimiru Novoviću. On smatra da nacionalna bezbjednost nije ugrožena.

Predsjednik skupštinskog Odbora za bezbjednost i odbranu Milan Knežević (DNP), kazao je da je aktivnost Do Kvona bila “regionalna i bjelosvjetska”, i da od GST-a zavisi da li će biti daljih radnji u ovom slučaju.

“Ja bih poslije izbora saslušao Do Kvona i Spajića. Ne bih prije... Nacionalna bezbjednost je prilično ugrožena, ne samo u kontekstu Spajića i Do Kvona”, dodao je.

Iz PES-a su i juče ponovili da je afera iskonstruisana, navodeći da ju je “naručio” Abazović, a da su Do Kvonov dopis pisali “njegov i advokat kotorskih klanova” Branko Anđelić i generalni inspektor ANB-a Artan Kurti. Šef PES-a poručio je da je spreman da odgovara ako se dokaže da je uradio bilo šta nelegalno.

Prema njegovim riječima, drugi pokušavaju da diskvalifikuju PES u trenutku kad, kako kaže, pokret pravi projekte i diže penzije i zarade.

Dina Bajramspahić kaže da je zanimljivo da sjednica Vijeća nije zakazana da bi se to tijelo bavilo svim okolnostima oko krivičnih djela za koja se terete bivši direktor Uprave prihoda i carina (UPC) Rade Milošević ili predsjednik Opštine Budva Milo Božović, niti da Vlada vrši prisak na Tužilaštvo da se procesuiraju druga povezana lica u krivičnim djelima za koja se pomenuti sumnjiče.

“Iako se postojanje takvih lica nameće kao logičan zaključak. Naravno, to ne iznenađuje, ali razotkriva selektivnost i političku motivaciju iza zakazivanja sjednice. Čini mi se da će ovi postupci biti kontraproduktivni i dovesti do mobilizacije i zbijanja redova kod biračkog tijela PES-a. Iza svega će ostati gorak ukus narušenog integriteta izbora i legitimizacija nedozovoljenih sredstava u međustranačkoj borbi”, podvlači Bajrampahić.

Lider PES-a Spajić saopštio je juče da se “još bolje” osjeća kad vidi ko mu je sve neprijatelj. “Ubijeđen sam da su građani prozreli sve loše namjere i da su uvidjeli koliko se zlo urotilo protiv PES-a”, napisao je na Tviteru.

Nakon sjednice Vijeća, iz PES-a su uzvratili kontraoptužbama. Član Predsjedništva Andrej Milović pozvao je Abazovića da SDT-u dostavi “snimljeni razgovor” Rada Miloševića i ministra Filipa Adžića, koji, kako tvrdi, predstavlja “ključan dokaz ko je sve uključen u šverc cigara, ko je o tom poslu znao sve i koja partija se tako finansirala”.

Iz kabineta premijera reagovali su riječima da se Milović služi neistinama, i pozivajući SDT da se oglasi.

Milovićev kolega iz Predsjedništva PES-a Vasilije Čarapić pozvao je Adžića da objavi “dokaze za operativne podatke” koje je iznio na presu, i da kaže kakve je poslove imao s Miloševićem.

Do Kvon je uhapšen krajem marta na podgoričkom aerodromu, nakon čega je optužen za falsifikovanje isprava. Njega i njegovog poslovnog partnera Hond Čan Juna, na aerodromu je čekao avion privatne kompanije “Alliance Jet”, spreman za let do Dubaija, ali Do Kvon nije prošao dalje od pasoške kontrole. Njih dvojica ostaju u pritvoru do odluke o žalbi podgoričkog Osnovnog tužilaštva, koje se žalilo na ponovljenu odluku Osnovnog suda da pusti njih dvojicu da se, uz jemstvo, brane sa slobode.

Laptopovi kod Mugoše

Laptopovi i telefoni, oduzeti od Do Kvona, nalaze se kod sutkinje Višeg suda u Podgorici Suzane Mugoše koja vodi ekstradicioni postupak protiv dvojice Južnokorejaca - potvrđeno je “VIjestima”.

Prethodno je Milan Knežević, na presu nakon Vijeća, rekao da su laptopovi i telefoni koji su bili u Centru bezbjednosti Podgorica sada kod Mugoše, koja je, kako je kazao, adresa za dalje postupanje za ono što Do Kvon navodno tvrdi u pismu.

Na pitanje da li su laptopovi kod Mugoše, samostalna savjetnica za odnose sa javnošću Višeg suda Marija Raković rekla je za “Vijesti: “U vezi vašeg pitanja, obavještavamo vas da se pred Višim sudom u Podgorici vode ekstradicioni postupci protiv C. K. H. i K. D. H, a po zamolnicama SAD-a i Južne Koreje”. U odgovoru se navodi da se sud ne može izjašnjavati o tome koji dokazi su prikupljeni u ovim postupcima, kao ni o njihovoj sadržini do pravosnažnog okončanja ekstradicionih postupaka.

Do Kvon ušao u Crnu Goru 10. ili 11. marta

Samo supruge i advokati koji ih zastupaju, u Istražnom zatvoru posjećivali su uhapšene državljane Južne Koreje Do Kvona i Hond Čan Juna - saopštili su “Vijestima” iz Uprave za izvršenje krivičnih sankcija (UIKS), odgovarajući na pitanje o tome da li je neko razgovarao s tim pritvorenicima.

“Povodom pitanja koje ste nam dostavili, a odnosi se na posjetu pritvorenim licima, državljanima Južne Koreje D. K. i H. Č. J, obavještavamo vas da u toku boravka u UIKS-u, imenovane pritvorenike su po odobrenju sudije za istragu posjećivale supruge i zastupajući advokati”, navodi se u odgovoru.

Prema nezvaničnim informacijama “Vijesti”, Do Kvon i Hond Čan Jun u Crnu Goru su ušli 10. ili 11. marta.

Izvori nisu mogli da preciziraju da li su u državu ušli preko zvaničnih prelaza ali sa falsifikovanim dokumentima, ili potpuno ilegalno.

Iz Vlade su ranije kazali da ne znaju kad je Do Kvon ušao u Crnu Goru.

Ministar Adžić juče je rekao da onaj ko je dozvolio uhapšenom “kralju kriptovaluta” da uđe u državu, nije mogao znati da se radi o licu sa potjernice, jer taj južnokorejski državljanin nije koristio svoja dokumenta, već je imao više falsifikovanih. Iz Vlade su juče rekli da ne znaju gdje je u Crnoj Gori boravio Do Kvon.

( Nikola Dragaš, Jelena Jovanović )