Ombudsman utvrdio da je više advokata postupilo neetično prema koleginici: Seksizam, mizoginija i govor mržnje

Nekoliko advokata tokom 2021. godine pisalo je seksističke, mizogine i poruke koji predstavljaju govor mržnje, na račun njihove koleginice Mirjane Pajković, nakon što je tokom štrajka Advokatske komore prihvatila da zastupa optuženog za ubistvo.

To je ocijenila zamjenica Ombudsmana, Nerma Dobardžić, koja je ispitivala pritužbe advokatice Pajković podnijete zbog govora mržnje i uvreda koje su njene kolege pisale u Viber grupi “Advokati CG” i na Fejsbuk stranici “Za slobodnu i nezavisnu advokaturu”.

Dobardžić je istakla i da njihovi komentari ne mogu podvesti pod profesionalno i etično ponašanje, na što ih obavezuje Kodeks.

Pajković je u junu 2021. godine, prihvatila da, po službenoj dužnosti, zastupa Luku Krivokapića (29) iz Nikšića, osumnjičenog za ubistvo tri godine mlađeg sugrađanina Matije Vujovića. Nakon toga, nekoliko advokata i advokatica u viber grupi i na društvenoj mreži Fejsbuk, danima je pisalo uvredljive komentare na njen račun, a nazivali su je i pogrdnim imenima...

Zamjenica Zaštitnika ljudskih prava i sloboda razmatrala je i postupak advokatice Branke Stanojević koja je podijelila i fotografiju Pajkovićeve sa plaže, odnosno njenih nogu, piše u mišljenju Ombudsmana u koje “Vijesti” imaju uvid.

“Nakon izbacivanja ove fotografije uslijedili su neprimjereni komentari nje i Srđana Vukovića”, piše u mišljenju, u kom su navedeni svi komentari, uključujući i one koji se odnose na način na koji je Pajković zatrudnjela:

“Zaštitnik smatra da iste predstavljaju seksističke i mizogine izjave i poruke. Seksizam je često u korijenu kršenja ljudskih prava žena, te stereotipi, predrasude i šale favorizuju nejednakost i nasilje. Uz to, internet i društvene mreže su doprinijele novim načinima prenošenja i širenja seksizma koje mnogo jače pogađaju žene, koji zbog svoje učestalosti i stalne prisutnosti uslovljava porast nasilja nad ženama”, ocijenila je Dobardžić.

Omalovažavanje

Zamjenica Ombudsmana objašnjava da je Zaštitnik ranije, u mišljenjima u vezi sa govorom mržnje, primjenjivao trodjelni test, a da je prvi element za utvrđivanje da li se radi o govoru mržnje ili ne, u skladu sa međunarodnim standardima, uslov da ideja, izražavanje ideja, informacija ili mišljenja mora biti izrečeno izričito ili konkludentnim radnjama, neposredno ili posredno:

“Te ako se ima u vidu da je govor usmjeren prema podnositeljki pritužbe izrečen neposredno i eksplicitno - utvrđuje se da je prvi uslov ovog testa ispunjen”.

Istakla je i da je, budući da je sadržina govora izrečena na platformi koja broji više od 500 članova, ispunjen i drugi uslov koji je na stanovištu da izražavanje ideja mora uvijek biti javno, ali i treći, jer su omalovažavali Pajković.

“U okviru trećeg uslova prema kojem djelovanje prema trećima nije vrednosno neutralno, već je po definiciji negativno i podrazumijeva izazivanje i širenje mržnje i nasilja ili diskriminacije u najširem smislu, nijedna od poruka nije vrednosno neutralna, već je izrečena u cilju da se podnositeljka pritužbe omalovaži, a ne da se izrekne kritički osvrt o preuzetom angažmanu. Upravo kumulativna ispunjenost prednja tri elementa su nužna za utvrđivanje da se radi o govoru mržnje”, zaključila je Dobardžić.

Ona je podsjetila i da Kodeks profesionalne etike advokata u članu 119. navodi da međusobni odnos advokata treba da izražava uvažavanje same advokatske profesije, a da se članom 120 ukazuje na obavezu da sa drugim advokatima uspostavlja i održava dobre kolegijalne odnose i nalaže advokatu da se prema drugom advokatu ophodi učtivo, bez omalovažavanja, izvrgavanja podsmijehu, ogovaranja, vrijeđanja, ili drugog napada na ličnost.

“Pa se stavovi koji su izrečeni na Facebook stranici ‘Za slobodnu i nezavisnu advokaturu’ i Viber grupi ‘Advokati CG’, pored ostalog, ne mogu podvesti pod profesionalno i etično ponašanje”, piše u mišljenju.

Seksualna objektivizacija

Zamjenica Ombudsmana ukazala je i na preporuku Savjeta Evrope o sprečavanju i borbi protiv seksizma, kojom je definisan seksizam kao svaki čin, gest, vizuelno predstavljanje, izgovorene ili pisane riječi, praksu ili ponašanje zasnovano na ideji da je osoba ili grupa osoba inferiorna zbog svog pola, koja se javlja u javnoj ili privatnoj sferi, bilo onlajn ili oflajn:

“Sa ciljem ili svrhom da se, između ostalog, naruši njihovo dostojanstvo i uspostavi i održi sistem rodnih stereotipa”.

“Seksizam je širi pojam od mizoginije, sa kojom se često neopravdano poistovjećuje, s obzirom na to da bi se mizoginija mogla definisati kao, mržnja prema ženi i omalovažavanje svega što je žensko, negiranje žene i njenih vrijednosti”.

Dobardžić je ocijenila da izjave poruke koje je razmatrala, a koje su pisane nakon što je advokatica Stanojević u Viber grupi “Advokati CG” podijelila fotografiju nogu koleginice Pajković, nijesu povezane sa načinom obavljanja advokatske djelatnosti i (ne)postupanjem po Odluci o obustavi rada advokata:

“Već se isključivo radi o seksualnoj objektivizaciji podnositeljke pritužbe (advokatice Pajković prim. aut)”.

Ona je Advokatskoj komori dala preporuku da sa mišljenjem Zaštitnika upozna advokate i advokatice čiji su komentari sa društvenih mreža razmatrani u postupku, ali i da ubuduće moderator/ka tih ili sličnih grupa, pravovremeno moderiraju komentare koji u sebi sadrže govor mržnje, mizogini i seksistički govor.

Dat im je i rok od 30 dana da dostave izvještaj Zaštitniku o preduzetim radnjama i mjerama na izvršenju preporuke.

( Jelena Jovanović )