Air Defender 23: najveći vazdušni manevri u istoriji NATO

Nesumnjivo je riječ o najvećem izazovu za njemačko ratno vazduhoplovstvo u poslednjih nekoliko decenija: nakon četiri godine priprema, u ponedeljak 12. juna započinju vazduhoplovni manevri NATO pod nazivom „Air Defender 23“. Riječ je o najvećoj vježbi takve vrste u istoriji zapadnog vojnog saveza.

Od 12. do 23. juna Njemačka će biti logistički centar. U određenim trenucima, čak 250 aviona biće stacionirano na šest vojnih aerodroma u zemlji. U manevrima učestvuje ukupno 25 zemalja, a samo SAD šalju 100 letjelica preko Atlantika. U vazduhu će se krizne situacije simulirati u tri zone leta: iznad sjeverne Njemačke i Sjevernog mora, na istoku i u manjem pojasu u južnoj Njemačkoj. Te zone će naizmjenično, na po nekoliko sati dnevno, biti zatvarane za civilni vazdušni saobraćaj.

Održati redovni red letenja u civilnom saobraćaj tokom manevara, jedan je od najvećih izazova. Jer, nebo iznad Evrope s Nemačkom u sredini jedan je od najprometnijih vazdušnih prostora na svijetu.

Stručnjaci za avio-saobraćaj zato će sa interesovanjem pratiti može li civilni saobraćaj da funkcioniše bez većih prekida paralelno s manevrima. Tokom deset dana vježbe, njemački aerodromi će produžiti svoje radno vrijeme i noću. „Zato se nadam da, ako sve te mjere stupe na snagu, neće biti otkazivanja letova“, kaže prvi čovjek njemačkog ratnog vazduhoplovstva, general Ingo Gerharc. Ipak, on ne odbacuje mogućnost kašnjenja u dolascima i odlascima.

Nema otkazivanja letova, ali su kašnjenja neminovna

Ni u udruženju evropskih avio-prevoznika „Airlines for Europe“ ne očekuju otkazivanja letova. Ali postoji „mogućnost da će biti kašnjenja“. Ona prema trenutnim procjenama, ne bi smjela da bude velika, kaže za DW Kevin Hinej, portparol te organizacije sa sjedištem u Briselu. Naravno, interakcija civilnih letova s vježbom NATO je „živa situacija“ i putnici toga moraju da budu svjesni i da uračunaju i moguće poteškoće.

Njemački stručnjak za avio-saobraćaj Klemens Bolinger u razgovoru za DW podsjetio je na specifičnost njemačke kontrole avio-saobraćaja u poređenju s drugim zemljama Evrope: rad civilnih i vojnih kontrolora u toj zemlji je već 30 godina integrisan – upravo zbog toga što je njemački vazdušni prostor toliko opterećen.

I dok npr. francuske vazduhoplovne snage tokom svojih manevara redovno blokiraju čitave zone letova za civilni saobraćaj, civilni i vojni letovi iznad Njemačke svakodnevno se međusobno koordinišu. Kontrolori avio-saobraćaja u stalnom su kontaktu sa svojim kolegama u vojnom vazduhoplovstvu.

„Ali, svi znamo da postoje mnogi faktori koji mogu da uzrokuju kašnjenja, poput oluje ili prevelikog saobraćaja“, kaže Bolinger. Drugim rečima, avio-saobraćaj je veoma složena stvar i, ako se dodaju i drugi ometajući faktori tokom manevara, neka odlaganja teško da se mogu izbjeći – pogotovo ako se uzme u obzir da je civilni saobraćaj u Evropi sada gotovo jednako onome od prije pandemije korone.

Odvraćanje usred redovnih civilnih operacija

U svakom slučaju: manevrima „Air Defender“ NATO želi da pošalje politički signal odvraćanja kroz demonstraciju sile, kaže za DW Torben Arnold iz Njemačkog instituta za međunarodne i bezbednosne poslove (SWP). „Naravno, to šalje jasan signal koji poručuje da su, čak i ako je ovaj vazdušni prostor izuzetno prometan, spremni da pokažu da će braniti svaki centimetar teritorije NATO“, kaže Arnold.

Više od 10.000 vojnika iz zemalja NATO proći će kroz brojne unaprijed pripremljene situacije – i to ne samo u vazduhu, već i na tlu: „Evakuacija sa aerodroma“ takođe je deo rutinske vježbe, kaže general Gerharc. Ta vježba očigledno je dodata nakon haotičnih dana na aerodromu u Kabulu 2021. kada su SAD i njeni saveznici naglo okončali misiju u Avganistanu.

Ostali scenariji su podrška kopnenim jedinicama iz vazduha, borba na nebu protiv neprijateljskih aviona, ali i presretanje projektila srednjeg dometa od strane bombardera. S nevidljivim bombarderom F-35 američke oružane snage šalju preko Atlantika najmoderniji borbeni avion Atlantskog saveza. Torben Arnold kaže da se odbrana od neprijateljskih podmornica ili brodova takođe uvežbava iznad Severnog mora, jer „neprijatelj ne vreba samo sa kopna, već i sa mora“.

Manevri tokom ukrajinske kontraofanzive: slučajnost?

Očigledno je da mnogi u Evropi kada pomisle na tog „neprijatelja“ – misle na Rusiju i njen napad na Ukrajinu koji traje od 24. februara prošle godine. To se nameće samo po sebi. Međutim, prilikom predstavljanja planova za ove manevre NATO medijima u Berlinu, prvi čovek njemačkog vojnog vazduhoplovstva Gerharc pokušao je na sve načine da izbjegne čak i pomisao da se radi o neprijatelju koji dolazi sa istoka.

No, to je na istoj konferenciji za medije preuzela ambasadorka Sjedinjenih Država u Nemačkoj Ejmi Gutman."Danas je prevencija kroz pripremu važnija nego ikad“, rekla je. SAD i njeni saveznici u NATO igraju na kartu odvraćanja s potencijalno ne sasvim nepoželjnim nuspojavama. Izviđači ruskih oružanih snaga takođe će pratiti, proučavati i biti zaokupljeni manevrima NATO, i to u trenutku kada ukrajinska vojska sve češćim napadima vrši sve veći pritisak na ruske agresore.

( Deutsche Welle )