Zakonski nespojive funkcije - ministar ili poslanik, (ne) može oboje

Nakon konstituisanja novog saziva Skupštine, koje se očekuje 11. jula, sedam aktuelnih ministara u Vladi postaće i poslanici, a s obzirom na dosadašnju praksu sporog formiranja izvršne vlasti, oni bi mogli mjesecima da obavljaju dvije nespojive funkcije.

Direktor Istraživačkog centra MANS-a Dejan Milovac podsjeća da je Agencija za sprečavanje korupcije (ASK) nadležna za postupanje kada je u pitanju nespojivost funkcija izvršne i zakonodavne vlasti i da nakon ovih izbora nema prostora da oklijeva.

“Dakle, svi članovi Vlade koji se trenutno nalaze na izbornim listama koje su prešle cenzus, moraće u zakonskom roku da se odluče da li javni angažman nastavljaju kao poslanici ili članovi Vlade u takozvanom tehničkom mandatu”, rekao je Milovac “Vijestima”.

Upozorava da bi svako drugo kreativno tumačenje zakona od ASK-a predstavljalo brutalno kršenje propisa i već uspostavljene prakse u ovoj oblasti.

“Iako nas je dosadašnje iskustvo naučilo da kada je u pitanju primjena zakona možemo očekivati i nemoguće, nadam se da će ASK poštovati zakon i donijeti na njemu zasnovanu odluku za one javne funkcionere koji budu htjeli da zadrže obje funkcije do formiranja naredne vlade”, kazao je Milovac.

Zakon o sprečavanju korupcije predviđa da javni funkcioner koji obavlja poslove u državnoj upravi i organima lokalne uprave ne može obavljati funkciju poslanika i odbornika, dok je članom 13 istog zakona propisana obaveza podnošenja ostavke i istim je navedeno da javni funkcioner koji u toku vršenja javne funkcije prihvati da obavlja drugu dužnost, dužan je da u roku od 30 dana od početka vršenja druge funkcije, odnosno dužnosti, podnese ostavku na javnu funkciju.

Na parlamentarnim izborima održanim 11. juna najviše mandata dobio je Pokret Evropa sad (PES) 24, a slijede koalicija okupljena oko Demokratske partije socijalista (DPS) sa 21, koalicija “Za budućnost Crne Gore” (ZBCG) 13, Demokrate i Građanski pokret (GP) URA 11, Bošnjačka stranka (BS) šest, albanske partije tri, Socijalistička narodna partija (SNP) i Demos dva i Hrvatska građanska inicijativa jedan mandat.

Ministre u aktuelnoj Vladi u tehničkom mandatu imaju GP URA, SNP, Bošnjačka stranka, CIVIS i albanske partije.

Poslanički mandat sa liste Bošnjačke stranke dobili su potpredsjednik Vlade i ministar kapitalnih investicija Ervin Ibrahimović i ministar rada i socijalnog staranja Admir Adrović.

Sa izborne liste GP URA-Demokrate poslanici i članovi Vlade istovremeno biće premijer Dritan Abazović, ministarka ekologije i urbanizma Ana Novaković Đurović i ministar unutrašnjih poslova Filip Adžić. Sa liste SNP-a poslanički mandat dobili su potpredsjednik Vlade i ministar poljoprivrede Vladimir Joković i ministar zdravlja Dragoslav Šćekić.

Nakon parlamentarnih izbora 2020. godine tadašnji premijer Duško Marković i sedam ministara njegove vlade obavljali su dvije funkcije od kraja septembra do početka decembra.

“Tada je, nažalost, aktuelni sastav ASK-a odluku da su tadašnji premijer Duško Marković i sedam ministara njegove vlade u konfliktu interesa, donio tek nakon što je formirana vlada Zdravka Krivokapića, čime je omogućio pomenutim javnim funkcionerima da više mjeseci obavljaju dvije javne funkcije koje su nespojive”, kazao je Milovac.

Novi skupštinski saziv nakon izbora u avgustu 2020. godine, kada je smijenjena Demokratska partija socijalista (DPS) izabran je 23. septembra, a vlada na čijem je člu bio Zdravko Krivokapić, tek 4. decembra 2020.

U tom periodu su Marković i ministri u njegovoj bivšoj vladi Dragica Sekulić, Nikola Janović, Milutin Simović, Mevludin Nuhodžić, Suzana Pribilović, Predrag Bošković i Damir Šehović istovremeno sa funkcijom poslanika obavljali i funkciju ministara u Vladi.

Da su time prekršili Ustav i Zakon o sprečavanju korupcije, ASK je utvrdio 24. decembra prošle godine, tačno 60 dana od dana kada su javni funkcioneri bili u obavezi da se odluče koju će od ove dvije funkcije da obavljaju, iako je MANS krajem oktobra prošle godine ASK-u podnio inicijativu za pokretanje postupka protiv bivšeg premijera i ministara.

Milovac kaže da odluka koju je na taj način donio ASK nije proizvela bilo kakvu pravnu posljedicu po funkcionere koji su prekšili zakon, niti doprinijela uspostavljanja prava u ovoj oblasti.

“To je nešto na šta nas je ASK navikao od samog osnivanja, i pored jasno definisanih zakonskih obaveza. Podsjetiću vas da je Zakon o sprečavanju korupcije kako tada, tako i danas, jasno propisivao obavezu i nadležnost ASK-a za postupanje u slučaju nespojivosti funkcija”, kazao je.

O sastavljanju vlade odlučivaće Pokret Evropa sad (PES) jer je njihova lista osvojila najviše mandata, a sa partijama eventualnim partnerima u vlasti već se vode neformalni razgovori.

Kako su ranije objavile “VijestI”, Demokrate su raspoložene da uđu u novu vladu bez GP URA. Iz vrha stranke nezvanično kažu i da je to osjetljivo pitanje o kojem bi morali da odlučuju najviši stranački organi.

Lider PES-a Milojko Spajić je saopštio da neće praviti vlast sa GP URA zbog afere “Do Kvon”, čijeg lidera Dritana Abazovića PES optužuje da stoji iza nje...

ASK očekuje da zakonito obavljaju funkciju

Iz ASK-a su, odgovarajući na pitanja “Vijesti”, rekli da od svih javnih funkcionera očekuju da javnu funkciju obavljaju “sa integritetom, odnosno nezavisno, nepristrasno, odgovorno, transparentno i u skladu sa zakonom”.

“Vijesti” su ASK pitale da li očekuju da nakon konstituisanja Skupštine članovi Vlade, koji će biti poslanici novog saziva parlamenta, podnesu ostavku na jednu od funkcija, kako se ne bi ponovila situacija iz 2020. godine.

Podsjećaju da su na osnovu svojih nadležnosti, 24. decembra 2020. godine utvrdili da su nekadašnji premijer 41. Vlade Crne Gore Duško Marković i sedmoro ministara prekršili odredbe Zakona o sprečavanju korupcije, koje se odnose na ograničenja u vršenju javnih funkcija.

“Odluke su javno dostupne na internet stranici institucije”, poručuju iz ASK.

( Biljana Matijašević )