„Heroji proljeća” nekažnjeni, nasljednici kao rogovi u vreći

Još niko nije odgovarao za nasilnu smjenu vlasti u Budvi prije tri godine, praćenu suzavcem, pendrecima i batinama i policijskim kordonima pred Skupštinom opštine, a nekadašnji saborci danas su praktično na suprotnim političkim polovima.

Sve je počelo 17. juna, kada su u 8 časova ujutro upravni inspektori Ministarstva javne uprave kojim je tada rukovodila Budvanka Suzana Pribilović (DPS), uz jake policijske snage, ušli u zgradu opštine.

Policija je prethodno privela sve lokalne funkcionere koji su stajali na ulazu zahtijevajući da im se pokaže papir po kom osnovu je tražena policijska asistencija.

Upravni inspektori upućeni su u metropolu turizma da ozakone odluke sjednice održane šest dana ranije u konferencijskoj sali Turističkog naselja “Slovenska plaža”, kada su odbornici DPS-a, SD-a i Crnogorske, kojima je većinu dao nezavisni odbornik Stevan Džaković, smijenili predsjednike Opštine i Skupštine, Marka Carevića (DF) i Krsta Radovića (Demokrate).

Scene guranja na ulazu u opštinsku zgradu, policijske snage koje uvode upravne inspektore, hapšenja Carevića, Radovića, tadašnjeg menadžera grada Mila Božovića, sekretara za investicije Mladena Mikijelja, obišle su region.

Nemili događaji i puč bili su svojevrsni okidač tromjesečnih protesta građana i predstavnika političkih partija koje su potom na avgustovskim izborima 2020. pobijedile koaliciju okupljenu oko DPS-a.

Ipak, ni novoformirana vlast nije uspjela da sastavi ni dvije godine, pa oni koji su bili složni tokom ljeta 2020. godine, prije svih DF i Demokrate, postali su politički neprijatelji, a sve je kulminiralo novim izborima 2022.

Ni danas politička situcija nije bolja, hapšenje gradonačelnika Mila Božovića ponovo je izazvalo politički zemljotres u Budvi…

Zloupotreba institucija

Predsjednik Skupštine opštine Nikola Jovanović u razgovoru za “Vijesti” kaže da su zloupotreba državnih institucija u političke svrhe, u prvom redu Uprave policije i Upravne inspekcije Ministarstva javne uprave, najbolje pokazale stepen zarobljenosti države od strane jedne partije - DPS-a.

“Tih dana imali smo nezapamćenu primjenu sile pripadnika službi bezbjednosti i firmi obezbjeđenja koji su izvršili nasilnu promjenu vlasti u ime onih koji su političkom korupcijom i nasilljem pokušali da promijene izbornu volju i instaliraju novu vlast. Metropola turizma tih dana bila je pod suzavcima i šok bombama upotrijebljenim protiv građana Budve, koji su protestvovali protiv nezakonitog postupanja državnih organa i koji nisu pristali na nasilnu promjenu izborne volje. Tom prilikom, u potpunosti na protivpravan način, lišeno je slobode nekoliko lokalnih funkcionera, zaposlenih u lokalnoj upravi i veći broj građana, a kasnije su i pokrenuti prekršajni i sudski postupci protiv svih nas. Ovo je bio nezabilježeni primjer u Crnoj Gori, a i šire, da su policija i parapolicijske snage, zloupotrebom službenih ovlašćenja, smijenile legitimnu i legalnu vlast i uspostavili većinu koja je počivala na promjeni izborne volje i političkoj korupciji. Podsjetiću da je čitavom akcijom rukovodio tadašnji premijer Duško Marković koji je izgovorio da će država riješiti dešavanja u Budvi za 15 minuta, nakon čega je uslijedila akcija policijskih snaga pod operativnim vođstvom tadašnjih pomoćnika direktora policije Duška Koprivice i Nikole Janjuševića, kao i rukovodiocem odeljenja bezbjednosti Slobodanom Kovačevićem. U akciju policije bila je uključena i Specijalna antiteroristička jedinica, kao i druge specijalne jedinice, ističe Jovanović.

Da je čitava akcija policije bila nezakonita, kako ističe, najbolje potvrđuje pravosnažno okončan sudski spor koji je pokrenut protiv tadašnjeg gradonačelnika Marka Carevića, u to vrijeme menadžera Opštine Mila Božovića, njega i još nekoliko funkcionera. Jovanović kaže da su dobili spor na način što su dokazali da je intervencija policija bila nepotrebna i nezakonita, jer su službenicima Upravne inspekcije dozvolili ulaz u opštinsku zgradu.

“Protivpravno je lišeno slobode više od 50 osoba, a kasnije pokrenuto više od 300 prekršajnih sudskih postupaka protiv građana Budve. Politička odluka nas u DF-u je bila da pružimo otpor bezakonju i nasilju koje se dešavalo u Budvi i da jednom konačno stanemo na put političkoj korupciji i prekrajanju izborne volje građana... Znali smo da je na nama moralna i politička odgovornost da pokažemo odlučnost i beskompromisnu istrajnost, kako bi došli do smjene tadašnje vlasti iz bezbroj razloga. U tom smislu, Budva je bila inicijalna kapisla istorijskim demokratskim promjenama jer smo na izborima 30. avgusta smijenili višedecenijasku vlast DPS-a i Mila Đukanovića. Ove promjene uslijedile su nakon 75 dana istrajnih protesta ispred zgrade opštine nas kao lokalnih funkcionera, zaposlenih u upravi i velikog broja građana Budve, i vjerujem da to predstavlja protest sa najdužim trajanjem u Crnoj Gori. Svakog dana pokušavali smo da uđemo u zgradu opštine i vratimo se na svoja radna mjesta, ali nas je neidentifikovano obezbjeđenje koje je bilo sastavljeno od lica sa sumnjivim biografijama, nasilno sprečavalo uz pomoć policije”.

Uprava policije je tada, kako je kazao, držala zgradu pod opsadom u tri smjene i nije dozvoljavala nikome sem funkcionerima i članovima DPS-a da uđu.

“Tri godine nakon ovih dešavanja, sa žaljenjem možemo da konstatujemo da organizatori i učesnici svih nezakonitih akcija nisu procesuirani za krivična djela koja su izvršena na štetu Opštine Budva, njene imovina, građana i lokalnih funkcionera. Do koje mjere su državni organi bili zloupotrijebljeni pokazuje i da su pripadnici SAJ-a izvršili policijsku torturu nad pripadnicima Službe zaštite i spasavanja Opštine Budva i da su tom prilikom pohapšeni funkcioneri i optuženi da su organizovali kriminalnu grupu koja je imala za cilj napad na državne organe i blokadu grada. Dovoljno je i prisjetiti se scena gdje pripadnici OB Budva upadaju u praznu zgradu opštine sa gas maskama i punom opremom i vrše premetačinu kancelarija i lome sva vrata na njima, jer su mislili da se tog trenutka nalazimo u zgradi opštine kako bi izvršili hapšenja”.

Unapređenja umjesto optuženičke klupe

Iako je 30. avgust 2020. godine, kako je kazao, donio krupne političke promjene - pobjedu na lokalnim i parlamentarnim izborima, nakon formiranja vlasti veliki broj vinovnika ovih događaja, umjesto da završi na optuženičkoj klupi, nastavio je angažman u državnim organima, a dio čak i unaprijeđen, posebno u resoru bezbjednosti.

“Do današnjeg dana apsolutno niko nije odgovarao za brutalne akcije u Budvi, pa čak ni za bacanje suzavca u sportski centar na djecu koja su u tom trenutku imala trening i koja su doživjela traume od suzavaca i šok bombi. Naše krivične prijave ostale su zakopane duboko u fiokama pojedinaca iz sistema državne uprave, a nova vlast predvođena ‘ekspertima’ ostala je imuna na sistemsku zloupotrebu državnih institucija u političke svrhe. Da je DF-u bilo povjereno upravljanje resorima u izvršnoj vlasti, to se sigurno ne bi desilo, već bi svaki pojedinac odgovarao za kršenje zakona. ‘Heroji proljeća’ zasada su izbjegli sud pravde jer institucije sistema još nisu uspostavljene na način da rade isključivo na osnovu zakona i ustava. Razlog tome je što se u njima nalaze, rade i odlučuju oni pojedinci koje je instalirao DPS sistem i koji mu još služe. Vrijeme pred nama dobra je prilika da to promijenimo...”

Radović: Niko nije odgovarao jer nijesu sprovedene odluke SO

Lider budvanskih Demokrata Krsto Radović, šef parlamenta u vrijeme turbulentnih političkih dešavanja, krivi izvršnu vlast za to što niko nije odgovarao, jer nije sprovela odluke budvanske Skupštine.

Izvršnu vlast je nakon avgustovskih izbora vodio Carević.

“Dosta puta sam se zapitao šta smo sve prošli, da li su se neke stvari i procesi baš morali desiti… i moram priznati da gledajući danas sa ove vremenske distance mislim da smo sve morali proći, pa tako i ono što se nažalost desilo u Budvi. Upravo je to ona kap koja je prelila čašu i potpuno ogolila tada tridestogodišnji režim i sve ono što donosi apsolutizam i diktatura. Nažalost, za sva ova ružna dešavanja u Budvi personalno niko nije odgovarao, međutim tu odgovornost dijelom snose i ljudi koji su tada bili na izvršnim funkcijama jer ama baš ništa nisu procesuirali od zaključka SO Budve koji je napravila skupštinska komisija, a odbornici većinom glasova usvojili. Vrlo je moguće da bi, i da je procesuirano, završilo u nekom stolu, s obzirom na to da su tek skoro samo djelovi naših institucija oslobođeni”.

Radović je ocijenio da se boji da ni nakon tri godine nismo mnogo odmakli, prvenstveno zbog onih koji su zloupotrijebili povjerenje građana Budve, jer obavljanjem vlasti nisu htjeli da promijene sistem, već samo ljude.

“I zato Budva danas ispašta i dalje, zbog bahatosti i vansistemskog ponašanja. Moramo se podsjetiti kako su pojedinci koristili svoje pozicije za preotimanja opštinskih preduzeća, maltene po istoj DPS matrici…. Tako da i sve što se danas dešava u našem gradu me apsolutno ne čudi, a o tome ćemo sigurno imati šta reći u periodu koji dolazi. Ali, kada sve sagledam još jednom, siguran sam da se dosta stvari pomjerilo nabolje od 30. avgusta 2020. i tu prvenstveno mislim da se građani slobodnije osjećaju. Iskreno želim da vjerujem da posebno građani Budve danas vide mnogo jasnije neke stvari… Nadam se u budućnosti i nakon rješavanja problema u sudstvu, da će neko odgovarati za sva dešavanja u Budvi”.

DF i Demokrate odgovorni što nema sudskog epiloga

Potpredsjednica budvanskog odbora i članica predsjedništva GP URA Milijana Vukotić Jelušić navodi da su dešavanja od 17. juna 2020. bila moguća zahvaljujući slabosti sistema, sudske i izvršne vlasti.

“Primjena sile prinude, odsustvo upravnog nadzora, (zlo)upotreba mehanizma inspekcijskog nadzora za postupak provjere cjelishodnosti i zakonitosti rada organa lokalne samouprave tome svjedoče. Na izvjestan način to je ubrzalo pad DPS-a i slom sistema kakav smo do tada poznavali. Ipak, ni naredna politička većina nije zbog toga profitirala, jer je došla na naplatu nesposobnost da služimo javnom, a ne privatnom interesu. Tako je volja građana još jednom iznevjerena uspostavljanjem nefunkcionalne vlasti, koja je dovela do prinudne uprave u Budvi”.

Ona je ocijenila da slučaj nije dobio sudski epilog jer tada ni Demokrate ni DF nisu željeli da podnesu tužbe na odluke novoformirane većine, pod izgovorom da bi to značilo priznavanje nove vlasti.

“S druge strane, institucije zarobljene sistemom veza i službeničke poslušnosti, postale su neosvojiva tvrđava u tek promijenjenoj upravljačkoj strukturi, bez iskustva u javnoj upravi. Tako nikad nismo dobili preispitivanje odgovornosti za neslavne događaje i svojevrsnu državnu bruku”.

( Vuk Lajović )