EU od Srbije i Kosova traži „evropsko” ponašanje

Evropska unija pozdravila je juče odluku srpskih vlasti da iz pritvora puste trojicu uhapšenih kosovskih policajaca i pozvala Prištinu i Beograd da preduzmu korake za smirivanje aktuelne krize jer će u protivnom posegnuti za odgovarajućim finansijskim i političkim mjerama.

Članice EU traže da se zaustavi zaoštravanje i na sjeveru Kosova održe izbori uz učešće kosovskih Srba, a vlade moraju dokazati spremnost da primijene obaveze iz dijaloga o normalizaciji odnosa, kazao je juče visoki predstavnik EU Žozep Borel, sažimajući zaključke sa sastanka evropskih šefova diplomatija.

On upozorio je da će EU preduzeti “političke i finansijske” mjere protiv vlade koja ne bude radila na normalizaciji odnosa i istakao da mjere već priprema Političko-bezbjednosni odbor EU. Borel je, kako je prenijela Beta, naglasio da će “Unija imati na umu odluku Beograda da oslobodi trojicu kosovskih policajaca”.

Trojica pripadnika Kosovske policije, koje je 14. juna uhapsila srpska policija, pušteni su juče da se brane sa slobode i odmah nakon toga vratili su se na Kosovo u ranim popodnevnim satima, prenijeli su mediji. Srbija je tvrdila da su policajci uhapšeni na teritoriji Srbije.

Međunarodna zajednica je u više navrata tražila oslobađanje policajaca za koje je Vlada u Prištini navela da su ih srpske vlasti “kidnapovale” nakon što je kosovska policija uhapsila Srbina Miluna Milenkovića 13. juna zbog sumnje u organizovano nasilje nad pripadnicima NATO misije, KFOR, na sjeveru Kosova.

Kosovskim policajcima je prvobitno bio određen pritvor od 30 dana, a optuženi su za nedozvoljenu proizvodnju, držanje, nošenje i promet oružja i eksplozivnih materijala.

Rojters piše da je Viši sud u Kraljevu potvrdio optužnicu i donio odluku o ukidanju pritvora, usljed čega je srpskim vlastima omogućeno da ostanu pri optužbama, a da pritom dozvole policajcima da se vrate na Kosovo, gdje su van dometa srpskih sudova.

“Mada smo radosni što će se oni vratiti svojim porodicama, ova otmica predstavlja ozbiljno kršenje ljudskih prava i mora biti kažnjena. Srbija mora snositi odgovornost za ovu agresiju”, objavio je premijer Kosova Aljbin Kurti na Tviteru.

Predsjednica Kosova Vjosa Osmani zahvalila je Sjedinjenim Državama na oslobađanju trojice policajaca koje je, kako je navela, Srbija “držala kao taoce”.

Napetosti u sjevernom dijelu Kosova traju od kraja maja, kada je kosovska policija pomogla novoizabranim načelnicima opština albanske nacionalnosti da uđu u opštinske zgrade, uprkos otporu lokalnog stanovništva. Tenzije su kulminirale 29. maja, kada su se srpski demonstranti sukobili sa vojnicima KFOR-a.

Međunarodna zajednica traži od Kosova da povuče specijalne policijske jedinice sa sjevera, organizuje nove lokalne izbore i vrati se dijalogu za normalizaciju odnosa. Od Beograda se traži da obezbijedi učešće Srba na eventualnim novim izborima.

Borel je juče ukazao da “izbori u četiri opštine na sjeveru Kosova moraju biti organizovani uz bezuslovno učešće kosovskih Srba i obje strane moraju pokazati spremnost da primijene obaveze iz dijaloga” i dodao da se od “budućih članica EU očekuje evropsko ponašanje”. Upozorio je da je neodrživo da opštine na sjeveru Kosova “zauvijek štiti Kfor, a da uz to čelnici bivaju izabrani sa dva ili tri odsto glasača”.

Šef američke diplomatije Entoni Blinken insistirao je u telefonskom razgovoru sa predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem “na smirivanju situacije na sjeveru Kosova i Metohije i u potpunosti je podržao evropski plan za deeskalaciju”, saopšteno je iz Vučićevog kabineta.

Vučić je Blinkenu rekao da se Srbija ponaša ozbiljno i odgovorno, ali da specijalne snage kosovske policije svakog dana potpuno arbitrarno hapse pripadnike srpskog naroda i zatražio puštanje svih uhapšenih Srba na slobodu, navedeno je u saopštenju.

Predsjednik Srbije je rekao da su "ostavke i hitno povlačenje lažnih gradonačelnika iz zgrada u četiri opštine na sjeveru Kosova i Metohije, kao i specijalnih snaga kosovske policije, od ključnog značaja za smirivanje tenzija".

( N. Bogetić )