Kako propada znamenje "ratne prijestonice"
Iako navode da je „objekat pod zaštitom nadležne državne institucije kao istorijski spomenik“ u lokalnoj upravi ni sada ne znaju ko je zadužen za čuvanje
Zgrada u kojoj je, tokom Drugog svjetskog rata, održana Skupština rodoljuba Crne Gore i Boke, odnosno konstituisano Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja (ZAVNO), a u kojoj je decenijama bila smještena OŠ „Risto Manojlović“ već skoro sedam godine je prazna, bez ikave namjene i propada.
Nekoliko puta do sada iz bivše lokalne vlasti i SUBNOR-a slali su inicijativu predsjedniku države, Vladi i Skupštini, kojom traže pomoć da se što hitnije taj objekat „privede namjeni“. Inicijativu su do sada potpisivali bivši predsjednici Opštine i Skupštine opštine Darko Brajušković (DPS), Mile Šuković (Grupa birača), kao i predsjednik SUBNOR-a antifašista Kolašina Gojko Vlahović.
Iako navode da je „objekat pod zaštitom nadležne državne institucije kao istorijski spomenik“ u lokalnoj upravi ni sada ne znaju ko je zadužen za čuvanje. Pretpostavljaju da je Ministarstvo kulture.
Propala je i nada da se proslava koja je održana u Kolašinu, a kojom je obilježeno sedam decenija od održavanja ZAVNO-a, iskoristi za ažurniji odnos države. Pisali su nadležnima kako bi lijepo bilo da se taj važan jubilej označi adaptacijom. Nije bilo vajde ni od toga.
U kolašinskom SUBNOR-u podsjećaju da je bilo logično da se u Kolašinu 1943. godine, „ kada je bilo oslobođeno dvije trećine Crne Gore, a Antifašistički pokret južnoslovenskih naroda predstavljao treću vojnu silu u okupiranoj Evropi, održi osnivačka skuština ZAVNO-a i pokrene proces obnove crnogorske državnosti“.
„Važno je shvatiti da ta osnivačka skuština i izbor njenog predstavničkog tijela ima više kapitalnih vrijednosti. Obnovljena je oduzeta državnost, a Skupština je tada izabrala ZAVNO kao najviši organ zakonodavne i izvršne vlasti. Time se obezbijedio diskonuitet državne obespravljenosti Crne Gore“, navode članovi tog udruženja.
Oni se ipak nadaju da će država već od jeseni ažurnije pristupiti zaštiti važnog istorijskog spomenika. Podsjećaju da je prošle godine novcem iz državne kase postavljena nova ograda. Planova za zgradu stare škole je mnogo. U kolašinskom SUBNOR-u smatraju da bi najbolje bilo kada bi u njoj bio smješten Istorijski institut, kao i Muzej NOB-a.
Kažu i da će krajem septembra krenuti u aktivniju kampanju kod nadležnih. Onda će se, očekuju, precizno znati ima li nade da se taj važan objekat zaštiti od potpunog propadanja.
Slavili, ali sa "pristojne udaljenosti"
Proslava kojom je obilježeno 70 godina konstituisanja ZAVNO-a održana je u Centru za kulturu, na samo 100 metara od „stare škole“.
Gosti su se utrkivali ko će ljepše govoriti o „Kolašinu - ratnoj prijestonici“ i za Crnu Goru važnim događajima koji su se u tom gradu dešavali tokom 1943. i 1944. godine.
Niko od zvanica, među kojima je bio i predsjednik države Filip Vujanović, nije se sjetio da kroči u dvorište zgrade u kojoj su održana najznačajnija zasjedanja - Skupština rodoljuba Crne Gore i Boke (15. i 16. novembra 1943. godine) na kojoj je konstituisan ZAVNO, kao najveći zakonodavni organ Crne Gore.
U zgradi održavani i kongresi antifašističke omladine i žena
Pored konstituisanja ZAVNO-a, u zgradi je održan prvi kongres Antifašističke omladine Crne Gore i Boke (25-26. novembar 1943), a početkom decembra iste godine i prvi kongres Antifašističkog fronta žena Crne Gore i Boke.
U februaru 1944. godine to je bilo mjesto gdje je drugi put zaisjedao ZAVNO, a u julu iste godine obilježeno je tri godine ustanka naroda Crne Gore protiv okupatora. Istog dana počelo je i treće zasjedanje ZAVNO-a, koji je postao Crnogorska antifašistička skupština narodnog oslobođenja (CASNO).
Galerija
( Dragana Šćepanović )