"Pjaca od filozofa" u znaku žena i važnih pitanja

Trodnevni umjetničko-debatni program “Pjaca od filozofa”, koja je u sklopu ovogodišnjeg KotorArt festivala održana od 24. do 26. jula, pod nazivom “Vox feminae”, okupio je dvadesetak žena različitih generacija, porijeklom iz različitih, ali ipak po mnogo čemu bliskih, područja balkanske regije... Sve njih koje povezuje izvrsnost u radu i istrajnost u djelovanju kada su u pitanju aktuelni društveni tokovi. S obzirom na sve to, i fokus programa je bio na ženskom stvaralaštvu, ženskim pravima, rodnoj ravnopravnosti, kao i zloupotrebi prenatalnih testova u svrhu selektivnog abortusa.

Učešće u programu su uzele vizuelna umjetnica Andrijana Vešović, poznatija kao Zombijana Bones, nagrađivana književnica Lejla Kalamujić, dirigentkinja, pozorišna rediteljka i kompozitorka Karmina Šilec, muzikolozi Dobrila Popović i Tomislav Slavicki, izvršna direktorka Centra za ženska prava Maja Raičević, ginekološkinja i genetičarka Amira Fazlagić, kao i glavna urednica programa u OJU Muzeji Kotor, feministkinja i antifašistkinja Jelena Vukasović. Autorka projekta, dirigentkinja i moderatorka programa bila je Dragana Jovanović.

Pored njih, nastupi hora “Collegium+”, kao i soprana Petre Radulović i Ljiljane Lišković, mecosoprana Višnje Radosav, tenora Vladimira Čabaka i pijaniste Oleksija Molčanova, upotpunili su i tematski zaokružili tri večeri sa pažljivo odabranim programom.

Kako je ranije i najavljeno, prve večeri, na otvaranju programa “Vox feminae”, a pod nazivom “Darina regula”, nagradu “Darinka Matić Marović” dirigentkinji Karmini Šilec uručila je predsjednica žirija, profesorka muzike Dobrila Popović.

Nakon obrazloženja žirija, koje je pročitala profesorka Popović, Šilec je iznijela veliku zahvalnost festivalu na uručenoj nagradi i istakla važnost organizovanja javnih diskusija na ovako značajne teme. Ona je posebno podstakla umjetnice na dalji rad i stvaralaštvo. Tokom večeri je bilo riječi i o poteškoćama i izazovima koje su učesnice programa imale prilikom izgradnje svojih karijera, a veče je zaokruženo izvanrednim nastupom hora Collegium+.

“’Kolegijumke’ su izvele brojne numere među kojima se izdvajaju, simbolično uz tematiku večeri, Favus distillans, napjev za praznik Svete Ursule i reda 11.000 djevica od Hildegard fon Bingen (1098-1179), ‘Đevojko moja’ i ‘Mlad se momak’, prema narodnim pjesmama iz Kolašina i Zete od Nine Perović, a nastup su zaokružile, na radost mnogobrojne publike, pjesmom ‘Boko, moja Boko’ Božidara Ivaniševića, koju su izvele u čast svoje profesorice Darinke Matić Marović. Moderatkorka večeri bila je rediteljka Branislava Stefanović”, podsjećaju u saopštenju iz KotorArta.

Evropske opere inspirisane Crnogorkama bio je tematski okvir druge večeri programa “Vox feminae” koji je i nosio naziv “Crnogorka kao inspiracija”. Tom prilikom publika je imala priliku da premijerno čuje odlomke iz novootkrivenih opera “Milica” i “Jovana” u izvođenju soprana Petre Radulović i Ljiljane Lišković, mecosoprana Višnje Radosav i tenora Vladimira Čabaka, uz pratnju pijaniste Oleksija Molčanova. O operama su govorili muzikolozi Dobrila Popović i Tomislav Slavicki.

“KotorArt, čiji su članovi istraživali i otkrili ova vrijedna i značajna djela, predstavio je dvije opere crnogorskoj javnosti koje su inspirisane ženom, Crnogorkom. U obje opere, iako različitih autora, Crnogorke su predstavljene kao požrtvovane majke i, uprkos podneblju u kojima su živjele i tradicionalnim okvirima kojima su pripadale, one su uspijevale da se izdignu iz takve, vrlo tradicionalne i patrijarhalne sredine. ‘Milica’, italijanskog violiniste, pisca i kompozitora Marka Ancoletija, nastala je 1897. godine u Milanu i do sada nije izvođena, te je publika KotorArta imala privilegiju da čuje svjetsku premijeru tri numere iz opere, dok je opera ‘Jovana’, češkog kompozitora Jaroslava Vogela, izvedena u Narodnom Moravskom pozorištu u Ostravi, 1939. godine. Publika je sa pažnjom ispratila priče koje stoje iza ova dva djela i velikim aplauzom pozdravljala izvođenja numera”, prenose utiske iz KotorArta.

Treća noć programa Pjace od filozofa bila je rezervisana isključivo za debatni program i to na vrlo značajnu i aktuelnu temu u Crnoj Gori... Tema pod nazivom “#Željena” podstaknuta je kampanjom o zloupotrebi prenatalnih testova i problemu selektivnih abortusa #Neželjena, a koji je inicirao Centar za ženska prava, uz podršku agencija McCann iz Podgorice i Beograda. O patrijarhalnom sistemu vrijednosti i rodnoj diskriminaciji u Crnoj Gori, ali i šire, govorile su Maja Raičević, dr Amira Fazlagić i Jelena Vukasović, a moderirala je dirigentkinja Dragana Jovanović.

( Jelena Kontić )