Folklor kao način komunikacije

Drugu godinu zaredom, na KotorArt Don Brankovim danima muzike nastupio je Omladinski orkestar Zapadnog Balkana. Predvođen dirigentom Desarom Sulejmanijem, Orkestar se na Pjaci od Kina, u nedjelju 7. avgusta, predstavio novim programom u okviru ovogodišnje turneje.

Poznata muzika Artura Markeza, Danson br. 2, koja razotkriva bogato zvučno nasljeđe meksičke države Verakruz, nikako nije bio slučajan izbor za bis koncerta Omladinskog orkestra Zapadnog Balkana. Jer, suština programske koncepcije bila je kompozitorska inspiracija igrama, kako folklorne tako i salonske tradicije. Programom su bile obuhvaćene folklorne igre osvetljene kroz umjetnički čin njemačkog kompozitora Johanesa Bramsa i mađarskog autora Zoltana Kodalja, kao i plesne numere iz nekoliko baleta Arama Hačaturjana, koje je dirigent selektovao i objedinio pod nazivom Igranje sa Hačaturjanom.

Već su kompozicije na početku koncerta ukazivale na izuzetno komunikativan repertoar, lako razumljiv mladim muzičarima koji nemaju velikog orkestarskog iskustva i zasigurno dopadljiv širem auditorijumu. Interpretacije poznatih Mađarskih igara - prve u g-molu i šeste po redu u D-duru Johanesa Bramsa izazvale su oduševljenje publike. Stilizaciju igara jednog, ipak, prefinjenog stvaralačkog postupka kompozitora njemačkog romantizma, muzičari su prikazali sa dozom otmenosti i elegancije. Interpretacijom Igara iz Galante Zoltana Kodalja istaknut je plameniti karakter mađarskog folklora i binarna priroda verbunkoša, popularne igre iz 18. vijeka, akcentovan kontrast i, u odnosu na spore djelove, istaknuti furiozni pasaži i sinkopirani ritam.

Premda nije bila najavljena u oficijelnom programu, Orkestar je izveo i jednu kompoziciju kosovskog autora Drinora Zimberija. Njegova Folklorna svita za orkestar, premijerno izvedena u Crnoj Gori, jedno je od djela nastalih po konkursu Orkestra.

Kada je riječ o plesnoj muzici Arama Hačaturjana, Desar Sulejmani je napravio svojevrsni potpuri, koji je započeo poznatim Valcerom iz muzičke drame Maksarada, a nastavljen igrama iz baleta Gajane, uključujući planetarno popularnu Igru sabljama, i završen igrama iz baleta Spartak. Iako je izbor numera bio plodotvoran za prikazivanje izvođačkih kapaciteta ansambla, zvučno izbalansiranog odnosa grupa instrumenata te orkestarskog kolorita, čini se da bi se s manjim brojem numera postigao bolji efekat interpretacije, sačuvali kondicioni kapaciteti mladih izvođača, a pažnja publike zadržala u kontinuitetu.

Omladinski orkestar Zapadnog Balkana okuplja mlade muzičare zemalja Jugoistočne Evrope koje ne pripadaju Evropskoj uniji, to jest Albanije, Bosne i Hercegovine, Kosova, Crne Gore, Sjeverne Makedonije i Srbije, sa ciljem da kroz međusobnu saradnju mladi muzičari prevaziđu pitanja etničkih podjela. Pitanje da li je geografsko-politička odrednica u nazivu orkestra prevaziđena, prema reakciji publike se ne može procijeniti, jer su muzičari ispraćeni toplim aplauzom i uz ovacije. Iako se s tim u vezi u Evropskoj uniji mijenja diskurs, narativ o prevazilaženju etničkih pitanja u javnom prostoru je i dalje daleko intenzivniji kroz kontekstualizaciju regiona Zapadnog Balkana nego regiona Jugoistočne Evrope.

( Boris Marković )