Ruski tajkun: Invazija je „varvarska”

Jedan od osnivača najveće ruske internet firme osudio je “varvarsku” invaziju na Ukrajinu, nekoliko dana nakon kritika u Rusiji zbog njegovog očiglednog nastojanja da se distancira od te države.

Arkadij Volož je na svojoj internet stranici sebe opisao kao izraelskog tehnološkog preduzetnika, rođenog u Kazahstanu, zbog čege je kritikovan u ruskim medijima i na platformi Telegram. Njega su kritikovali i protivnici akcija Rusije jer nije oštrije govorio protiv rata.

“Invazija Rusije na Ukrajinu je varvarska i kategorično sam protiv nje,” naveo je Volož u saopštenju. “Užasava me sudbina ljudi u Ukrajini, od kojih su mnogi moji lični prijatelji i rođaci, čije kuće se bombarduju svaki dan.”

“Iako sam se preselio u Izrael 2014, moram da preuzmem dio odgovornosti za akcije države,” napisao je Volož, koji ima i ruski i izraelski pasoš.

Volož je osnovao Jandeks u Rusiji 1997. i stvorio najveću tehnološku kompaniju u zemlji. Jandeks, koje često zovu “ruski Gugl”, 2011. je izašao na američku berzu Nasdak. Volož je podnio ostavku na mjesto izvršnog direktora i napustio bord direktora nakon što ga je Evropska unija uvrstila na listu sankcija protiv ruskih pojedinaca i entiteta u junu 2022.

Užasava me sudbina ljudi u Ukrajini, od kojih su mnogi moji lični prijatelji i rođaci, čije kuće se bombarduju svaki dan

EU je u to vrijeme saopštila da je ta kompanija “odgovorna za promovisanje državnih medija i narativa u rezultatima pretrage, kao i za derangiranje i uklanjanje sadržaja koji je kritičan prema Kremlju, kao što je sadržaj u vezi sa agresorskim ratom Rusije protiv Ukrajine”. Volož je odluku EU nazao pogrešnom.

“Gardijan” navodi da su ruske opozicione ličnosti godinama govorile da Jandeksov agregator vijesti, koji je postao ključni izvor informacija za mnoge Ruse, cenzuriše članke koji kritikuju vladu i podržavaju narative naklonjene Kremlju.

Otkad je Rusija napala Ukrajinu u februaru 2022, Jandeks je nastojao da balansira pritisak kod kuće da sa jedne strane sa njegovim zapadnim investitorima sa druge, piše Rojters.

Volož je rekao da je od početka rata bio fokusiran na pružanje podrške “talentovanim ruskim inženjerima koji žele da napuste zemlju.

“Ti ljudi su sada otišli i u poziciji su da započnu nešto novo, da nastave da pokreću tehnološke inovacije,” rekao je Volož. “Oni će biti vrijedan resurs za države u kojima se nastane.”

Mnogi radnici Jandeksa su prešli u inostranstvo, neki u Srbiju, gdje se nove kancelarije kompanije brzo popunjavaju

Dok su neki oligarsi podržali invaziju predsjednika Vladimira Putina, drugi su se usprotivili ratu oprezno izražavajući svoj stav.

Prije Voloža, jedan od vodećih ruskih biznismena koji je istupio protiv invazije je Oleg Tinkov, osnivač jedne od najvećih ruskih banaka, koji se prošle godine u znak protesta odrekao ruskog državljanstva.

Velika Britanija je prošlog mjeseca ukinula sankcije Tinkovu. On je ranije izjavio da bi ukidanje kazni ohrabrilo druge istaknute Ruse da se javno usprotive ratu.

Mihail Fridman i Oleg Deripaska su dali su kritičke komentare o ratu, ali nisu otvoreno osudili Putinovu politiku.

Strah od “odliva mozgova” spriječio nacionalizaciju

Strah Kremlja od ozbiljnog odliva tehnoloških stručnjaka je glavni faktor koji sprečava Moskvu da nacionalizuje Jandeks, objavio je juče Rojters.

O sudbini Jandeksa se spekuliše otkako je prošlog novembra objavio planove da sprovede korporativnu reorganizaciju, potez čiji bi rezultat na kraju trebalo da bude izdvajanje njegovih glavnih poslovnih djelatnosti koje generišu prihod unutar Rusije iz njegove matične kompanije registrovane u Holandiji.

Među više od 20.000 radnika Jandeksa su neki od najboljih ruskih tehnoloških stručnjaka, i bio je jedna od malobrojnih ruskih firmi sa istinskim globalnim ambicijama prije početka rata u Ukrajini, piše Rojters.

Mnogi članovi osoblja su prešli u inostranstvo, neki u Srbiju, gdje se nove kancelarije Jandeksa brzo popunjavaju, navodi agencija.

Maksut Šadaev, šef ruskog Ministarstva za digitalne poslove, rekao je parlamentu u decembru da je oko 100.000 IT stručnjaka napustilo Rusiju tokom 2022. godine.

A u kompaniji u kojoj je znanje osoblja ključno za održavanje vodeće pozicije u tehnologiji pretraživanja i oglašavanja, neprijateljsko preuzimanje od strane države koje podstiče egzodus talenata moglo bi da nanese ozbiljnu štetu, kazali su Rojtersovi izvori.

“Očigledno je da će kompanija, ako dođe do nacionalizacije, postepeno propasti”, rekao je jedan od ljudi koji su upućeni u razgovore. “I to je vjerovatno ono što sprečava preduzimanje oštrih akcija.”

( A. Šofranac )