KotorArt kao strateg u razvoju kulture

Ovogodišnje izdanje Festivala KotorArt Don Brankovi dani muzike završeno je koncertom u Crkvi Sv. Duha, u ponedjeljak, 14. avgusta, kada su izvedene kompozicije crnogorskih autora nastale kao festivalske porudžbine ranijih godina.

Na koncertu pod nazivom Stvaranje nasljeđa, Crnogorski orkestar mladih vođen dirigentom Premilom Petrovićem prikazao je djela Ramba Amadeusa, Aleksandra Perunovića, Ivana Marovića i Nine Perović.

Kao hronološki najstarija, izvedena je kompozicija Iskra besamrtna Ivana Marovića, nastala 2013. godine povodom obilježavanja dva stoljeća od Njegoševog rođenja. Inspirisan djelom Luča mikrokozma Petra Petrovića Njegoša, kompozitor je u fokus interesovanja stavio ideju, odnosno njenu snagu kao stvaralački potencijal. Priključujući gudačkom orkestru naratora (Dejan Đonović), sa nekoliko citata iz Luče autor je poentirao svoj stvaralački gest koji, na čisto muzičkom nivou, komunicira sa slušaocem i simulacijom ritmičkih obrazaca muzičko-folklorne tradicije.

Povodom obilježavanje decenije od smrti Don Branka Sbutege, jednog od osnivača KotorArta, Aleksandar Perunović je 2016. godine napisao koncertantno djelo Ja sam mrtav sada, vi ste bili prije za violončelo i gudački orkestar. Kao i prethodnog puta, i sada je solistista bio violončelista Dmitrij Prokofjev, koji je briljirao u težnji da iznese tehničko-izražajnu kompleksnost dionice. Orkestar je sasvim kompatibilno odgovorio na njegovu interpretaciju. Akcentovanje neoklasičnih elemenata u djelu i energično vođen orkestar rezultat su dramaturške koncepcije koju je dirigent Petrović odlično protumačio.

Godine 2018. otvaranje KotorArta bilo je u znaku ekologije i skretanja pažnje na probleme u Kotoru i Boki. Kompozicija nastala tim povodom, Pasija po Steli Ramba Amadeusa, prikazana je i ove godine. Solističku ulogu Stele tumačila je Natalija Radić, kao i na premijeri, dok je narator, umesto samog autora, ovaj put bio glumac Dejan Đonović. U dramaturškom postupku, Amadeus je dvoje protagonista personifikovao kroz lik Kruzera (bariton) i lik Morske zvijezde (sopran), koja je i stradalac, kao dio morske faune, i svjedok stradanja sveukupne morske flore i faune. U osnovi eklektično, djelo ima daleke prizvuke francuskog neoklasicizma i bursleski, dok dramskim i muzičkim tekstom provejava sarkazam.

Crnogorski orkestar mladih pod vođstvom Premila Petrovića izveo je i djelo Pogledi, za tri soprana, gudački orkestar i elektroniku Nine Perović, nastalo 2019. godine. Omaž Kotoru autorka je zasnovala na renesansnim stihovima Ivana Bolice - o zalivu i Kotoru, zbirci Marinizmi Slobodana Tiše i narodnim pjesmama. Solističke dionice u Pogledima tumačile su soprani Olivera Tičević, Natalija Radić i Milica Milanović. Kompozitorka je više puta svoj stvaralački impuls prenesila na festivalsku publiku kroz svoje nove kompozicije, a ove godine i u okviru projekta Sinerdži.

Kompozicije slušane s ovom vremenskom distancom, u stvari, potvrdile su svoju umjetničku vrijednost. Kao važan segment djelovanja, praksa kompozitorskih porudžbina ostavlja dalekosežne uticaje, prevazilazeći okvire festivala. Ostajući čvrsto na poziciji važnog stratega u razvoju crnogorske kulture, KotorArt na ovaj način obogaćuje savremenu muzičku literaturu, doprinosi da autori i savremena crnogorska muzika budu vidljiviji na svjetskoj sceni, a tonskim zapisima obezbjeđuje njihovo trajno čuvanje.

( Boris Marković )