Lekić i Čađenović sporni, Rovčanin izabran po zakonu

Izvršni direktori Rudnika uglja (RUP) i Crnogorskog elektro-distributivnog sistema (CEDIS) Milan Lekić i Vladimir Čađenović nijesu izabrani u skladu sa zakonskom procedurom, dok je izvršni direktor Elektroprivrede (EPCG) Nikola Rovčanin izabran zakonito.

Ovo je navedeno u rješenju Uprave za inspekcijske poslove - odjeljenje za inspekciju rada, koje je potpisao inspektor rada Veljko Vlaović.

Rješenje je dostavljeno NVO Institut Alternativa (IA), po čijem je zahtjevu urađen inspekcijski nadzor.

Nalaz inspektora

Inspektor navodi da je Odlukom odbora direktora RUP-a od 12. aprila 2021. koju je potpisao predsjednik Odbora Dušan Janjušević, imenovan Lekić na period od četiri godine i da je s njim, shodno zakonima o privrednim društvima i radu potpisan četvorogodišnji ugovor o radu i regulisanju međusobnih prava i obaveza.

“U članu 161 i članu 172 Zakona o privrednim društima propisane su nadležnosti odbora direktora da imenuje i razrješava izvršnog direktora, a u članu 64 Statuta RUP-a da Odbor direktora imenuje i razrješava izvršnog direktora na mandat od četiri godine. Dakle, nesporno je da prilikom zapošljavanja Lekića nije sproveden postupak javnog oglašavanja. U članu 24 stav 1 Zakona o radu propisano je da je poslodavac dužan da slobodno radno mjesto prijavi Zavodu koji ga oglašava u skladu s posebnim zakonom, a u stavu 3 “ izuzetno od stava 2 ovog člana Zavod je dužan da javno oglasi radno mjesto u privrednom društvu, javnoj ustanovi i drugoj javnoj službi čiji je osnivač ili većinski vlasnik država odnosno opština u skladu s posebnim zakonom”, navodi se u rješenju.

Inspektor je pojasnio da je u članu 25 stav 1 Zakona o posredovanju u zapošljavanju i pravima za vrijeme nezaposlenosti propisano da je poslodavac dužan da slobodno radno mjesto prijavi Zavodu podnošenjem prijave o slobodnom radnom mjestu.

“U konačnom RUP je bio dužan da raspiše oglas za radno mjesto, a javni oglas predstavlja konstitutivni element zasnivanja radnog odnosa što znači nepoštovanje obje obaveze ima za posljedicu nezakonitost radnog odnosa. Zasnivanje radnog odnosa se vrši u skladu sa Zakonom o radu, a ne Zakonom o privrednim društvima, koji reguliše samo imenovanje i razrješenje izvršnog direktora, ali ne i postupak zasnivanja radnog odnosa”, navodi se u rješenju u kome piše da je RUP-u poslato 4. avgusta objavještenje o rezultatima ispitnog postupka nakon čega će se donijeti rješenje o otklanjanju nepravilnosti u pogledu zapošljavanja Milana Lekića na poslovima izvršnog direktora.

Kada je u pitanju CEDIS, inspektor navodi da je pripremljen zapisnik koji je trebalo da potpiše izvršni direktor, ali je inspektor informisan da je Čađenović na godišnjem odmoru do 25. avgusta, kao i direktor pravnog sektora.

“Na osnovu uvida u dokumentaciju nesporno je da je situacija ista kao i u RUP-u, da nije bilo javnog oglašavanja, pa će se nakon potpisivanja zapisnika preduzeti mjere za otklanjanje nepravilnosti”, navodi se u rješenju.

U izjašnjenju RUP-a navodi se da oni smatraju da nisu imali zakonsku obavezu da radno mjesto izvršnog direktora javno oglase, nego da ga imenuju shodno Zakonu o privrednim društvima i Statutom društva. Istakli su i da je Rudnik u većinskom vlasništvu EPCG, a ne države Crne Gore, i da nije postojala zakonska obaveza javnog oglašavanja.

Iz Rudnika “Vijestima” je nezvanično rečeno da će uskoro raspisati konkurs za izbor izvršnog direktora.

“Vijestima” nije odgovoreno da li će Lekić na poziciji izvršnog direktora ostati do izbora novog ili mu prestaje mandat danom donošenja rješenja kojim je utvrđeno da je nezakonito izabran na tu dužnost.

Čađenović je kazao “Vijestima” da još nije gotov zapisnik i da nijesu dobili rješenje, ali da će sve nepravilnosti, ako ih bude, biti otklonjene.

Istraživač javnih politika u IA Marko Sošić ”Vijestima” je kazao da pojedina preduzeća u državnom vlasništvu, kao što su, između ostalih, EPCG, CEDIS i RUP, su imenovala izvršne direktore na osnovu Zakona o privrednim društvima zaobilazeći odredbe Zakona o radu, bez postupka javnog oglašavanja.

“Na osnovu naše prijave inspekcija je utvrdila da su ispunjeni formalni uslovi za zaposlenje izvršnih direktora ovih preduzeća, pa su njihovi ugovori apsolutno ništavi jer su donijeti suprotno prinudnim propisima države i ne proizvode pravno dejstvo. Za nas su izvršni direktor i odbor direktora RUP-a bili zreli za razrješenje prvi put kada su na naš zahtjev za slobodan pristup informacijama odgovorili da nisu obveznik zakona i nisu dužni da nam išta dostave”, kazao je Sošić.

Brine slučaj Rovčanina

Prema njegovim riječima brine ih tumačenje inspekcije rada po kojem je dovoljno da privredno društvo preuzme izvršnog direktora kao zaposlenog iz drugog društva putem sporazuma da bi se oslobodilo obaveze da javno oglasi to radno mjesto.

“To se desilo u EPCG u kojem je Nikola Rovčanin najprije sporazumno preuzet iz Vodovoda Pljevlja, a onda imenovan za izvršnog direktora bez prethodnog javnog oglašavanja. Takvo tumačenje stvara mogućnost da se izvršni direktori sporazumno rotiraju u “javnim preduzećima”, a da se nikada ne sprovede javno oglašavanje. Ovaj slučaj pokazuje koliko je loše što je cijela oblast radnih odnosa u državnim preduzećima prepuštena Zakonu o radu i koliko je praznina u pravnom okviru u kojem trenutno rade ova preduzeća. Imenovanje visokih partijskih funkcionera kao izvršnih direktora državnih preduzeća, koji u većini slučajeva nemaju dodirnih tačaka ni sa djelatnošću preduzeća niti sa poslovima upravljanja, je praksa koju obaveza javnog oglašavanja neće zaustaviti. Neophodna je politička volja da se mjera političkog upliva u upravljanje ovim preduzećima svede na pristojni minimum, ali nje do sada nije bilo” ocijenio je Sošić.

Povodom inspekcijskog rješenja za Lekića juče se oglasio opštinski odbor pljevaljskog DPS-a koji je konstatovao da “vrijeme mjeri i daje nepogrešiv sud o svačijem (ne)činjenju. Evo i danas stiže potvrda da smo bili u pravu kada smo ukazivali na cunami po dubini, a koji je zadesio cio državni i privredni sistem. Nalaz inspektora rada da je Milan Lekić nelegalno postavljen za direktora RUP-a samo je jedan u nizu poteza koji moraju doći kako bi se razotkrila razna nepočinstva rađena ne samo u Rudniku već i u svim kompanijama u energetskom sektoru, a koja dugoročno prijete gašenju istog”.

“Neviđeno bahaćenje i arčenje državne imovine od strane Lekića i njemu sličnih mora imati sudski epilog, i to je pitanje vremena, ali ono što je za društvo veći problem što takvi iza sebe ostavljaju raubovan RUP u svakom smislu te riječi. Treba svima da bude za nauk da, bez obzira na sve, ovakve političke persone s vratolomijama koje proizvode ne smiju da nam se dese i budu nosioci bilo kojih društvenih tokova”, naveli su iz DPS-a.

Sporazum EPCG i pljevaljskog Vodovoda o Rovčaninu

U rješenju se navodi da je izvršni direktor EPCG Nikola Rovčanin Sporazumom o preuzimanju od 24. marta 2021, koji je zaključen između pljevaljskog Vodovoda i EPCG, uz saglasnost Rovčanina, preuzet na rad u državnu energetsku kompaniju na određeno vrijeme od četiri godine shodno članu 51 Zakona o radu.

“Odlukom Odbora direktora EPCG od 24. marta 2021, koju je potpisao predsjednik odbora Milutin Đukanović imenovan je za izvršnog direktora Rovčanin na četiri godine i s njim je potpisan Ugovor o radu”, navodi se u rješenju.

Inspektor konstatuje da je Rovčanin preuzet na rad putem sporazuma.

“Shodno članu 24, stav 4, tačka 3 Zakona o radu propisano je da je zasnivanje radnog odnosa putem sporazuma o preuzimanju izuzetak od pravila da se radno mjesto mora javno oglasiti, a u članu 173, stav 4, Zakona o privrednim društvima da “ Ugovor o zasnivanju radnog odnosa izvršnog direktora se zaključuje između izvršnog i predsjednika odbora na period do isteka mandata. Prema tome nijesu utvrđene nepravilnosti u pogledu imenovanja Nikole Rovčanina”, piše uz rješenju.

Zbog partijskih kadrova javna preduzeća sve veći fiskalni rizik

Sošić je istakao da, zahvaljujući pogrešnim mjerama i neradu dosadašnjih vlada, javna preduzeća su prepuštena političkim partijama, iz dana u dan postaju sve veći fiskalni rizik i teret državi.

“Mi sve manje uspijevamo da saznamo o njihovom radu, a država ni na koji način ne prati kako funkcionišu ova preduzeća. Sređivanje stanja u državnim preduzećima, novi pravni okvir za njihov rad i radikalne mjere depolitizacije bi trebalo da budu ključni prioritet naredne vlade, ali ne čujemo da iko o tome ozbiljnije govori”, poručio je Sošić.

( Marija Mirjačić, Goran Malidžan )