Kruzeri zagađuju vazduh i vodu u zalivu?

Udruženje pomorskih kapetana Crne Gore iz Kotora (UPKCG) tražilo je od Ministarstva kapitalnih investicija (MKI) da zaštiti područje Bokokotorskog i Kotorskog zaliva od zagađenja od izduvnih gasova iz strojnica velikih kruzera.

Iz UPKCG su u otvorenom pismu saopštili da su zabrinuti zbog aerozagađenja sa putničkih brodova - kruzera koji dolaze u zaliv Boke.

Tvrde i da su dopis nadležnom MKI i jednom od čelnika tog resora Mirsadu Ćatoviću poslali još prije dvije sedmice, ali da odgovor nijesu dobili.

Udruženje je Ministarstvu - Direktoratu za inspekcijske poslove i “Vijestima” dostavilo i brojne fotografije koje, kako kažu, pokazuju uočljive emisije izduvnih gasova iz strojarnica velikih kruzera u Boki.

Pod tim Direktoratom su Inspekcija sigurnosti plovidbe, nadležna za plovila pod domaćom zastavom, kao i tzv. Port State Control (PSC) inspekcija, koja je ovlašćena da u teritorijalnim vodama Crne Gore pregleda plovila pod stranom zastvom u skladu s odredbama tzv. Paris MoU-a, čiji je Crna Gora odnedavno punopravni član.

Iz UPKCG su u otvorenom pismu precizirali da su se Ćatoviću i Direktoratu za inspekcijske poslove MKI obratili “u vezi sa zaštitom od zagađenja s putničkih brodova u Bokokotorskom zalivu i upotrebi pogonskog goriva na ovim brodovima”.

U Boku, inače, svakodnevno uplovljava od najmanje dva do čak sedam manjih ili većih kruzera.

Zbog oblaka bjeličastog ili sivog dima, koji izlazi iz dimnjaka, neki od tih brodova, posebno najnovijeg ultramodernog megakruzera “Resilient Lady”, kompanije Virgin Cruises, često su na meti fotoaparata mještana i turista i negativnih komentara na društvenim mrežama da je navodno riječ o nedopustivo velikom zagađenju vazduha iz pogonskog sistema tih brodova.

Iz UPKCG su javnost obavijestili da su se nadležni u MKI oglušili o javno obraćanje tog strukovnog Udruženja, čime su se, kako konstatuju pomorski kapetani, samo potrdili njihovi navodi iz otvorenog pisma koje je UPKCG nedavno uputila svim političkim subjektima u novom sazivu državnog parlamenta, u kojem im je ukazano na nedopustivo loš položaj pomorstva u Crnoj Gori i loš i nestručan odnos državnih organa prema toj oblasti. Navode i da je zatraženo donošenje nove zakonske regulative i formiranje posebnog ministarstva, nadležnog samo za pomorstvo.

UPKCG ističe da članovi tog Udruženja, “ali i građani Kotora već duži vremenski period primjećuju da putnički brodovi u Bokokotorskom odnosno Kotorskom zalivu, tokom navigacije, na sidrištu i u luci, ispuštaju veće količine sumnjivih ispušnih gasova o čemu vam dostavljamo fotografije”.

“Ovo navodi na sumnju da ovi brodovi upotrebljavaju pogonsko gorivo koje sadrži veću količinu sumpora karbona i drugih štetnih materija, od dozvoljene. Uslijed toga, svjedoci smo da se nad Kotorskim zalivom odnosno nad starim gradom Kotorom formiraju tanki oblaci koji su vrlo često, usljed slabe cirkulacije vjetra u zalivu, stacionirani što se takođe vidi na priloženim fotografijama. Ovo povećava rizik zakiseljavanja vazduha koje građani Kotora i okoline udišu, odnosno može da štetno utiče na zdravlje građana”, navodi se u pismu UPKCG.

Iz tog Udruženja napominju i da, u slučaju da ovi brodovi prilikom boravka u Boki “nezakonito upotrebljavaju uređaje za prečišćavanje goriva (Scrubber) sa tzv. otvorenim sistemom (open loop), pa sva nečistoća koja se iz goriva pročisti, direktno se ispušta u more”, pa je potencijalno ugrožen i morski biodiverzitet.

Iz UPKCG podsjećaju da bi na osnovu “Uredbe o graničnim vrijednostima sadržaja zagađujućih materija u tečnim gorivima naftnog porijekla” iz 2017, ovi brodovi u teritorijalnom moru i isključivoj ekonomnskoj zoni Crne Gore morali da upotrebljavaju gorivo u kojem sadržaj sumpora ne prelazi 3,5% m/m, “osim brodskog dizel goriva i brodskog gasnog ulja”.

Iz UPKCG podsjećajući da se na osnovu tog propisa, kontrola upotrebe brodskih goriva vrši na osnovu brodskog dnevnika, dokumentacije o nabavci tečnih goriva, analizom zapečaćenih uzoraka goriva ili uzorkovanjem goriva za analizu na samom plovnom objektu.

“Nadalje, propisanao je da se kontrola kvaliteta brodskih goriva na sadržaj sumpora vrši na najmanje 20% od prosječnog broja plovnih objekata koji su uplovili/isplovili u crnogorske luke ili iz crnogorskih luka otvorenih za međunarodni saobraćaj u protekle tri godine”, ističu u UPKCG napominjući da je ova Uredba usklađena s međunarodnom MARPOL konvencijom za sprečavanje zagađenja sa plovnih objekata, odnosno sa relevantnim zakonodavstvom Evropske unije, te da je njeno poštovanje jedna od preuzetih obaveza “proisteklih iz nedavno potpisanog Pariškog memoranduma, koje se odnose na sigurnost i bezbjednost plovidbe i zaštite mora od zagađivanja, radi vršenja inspekcijskog nadzora plovnih objekata u lukama Crne Gore”.

“Iz svega navedenog, prema našem mišljenju, putnički brodovi koji plove na redovnim linijama Bokokotorskim zalivom bi morali da koriste gorivo čiji sadržaj sumpora ne prelazi 1,5% m/m odnosno kada borave na vezu i/ili sidrištu 0,1% m/m”, navode iz UPKCG, tražeći od Ćatovića i Direktorata MKI na čijem je on čelu da im odgovore kada i koliko puta su njegovi inspektori do sada vršili kontrolu kvaliteta goriva na putničkim brodovima u Boki, te kada i koliko puta je izvršeno uzorkovanje brodskog goriva na tim plovilima i kakvi su dobijeni povratni izvještaji nakon analiza tih uzoraka.

Upravni odbor UPKCG je od MKI tražio, ali do sada nije dobio i informacije da li Direktorat za inspekcijske poslove tog ministarstva ima “dostupne podatke o upotrebi goriva u navigaciji, na vezu i/ili sidrištu odnosno koja vrsta prečistača goriva je ugrađena na brodu”.

Tražili su i podatke da li su nadleženi inspektori MKI do sada pokrenuli neki prekršajni postupak protiv brodara koji eventualno nije poštovao važeću Uredbu, ali pošto ni nakon dvije nedjelje čekanja nisu na to dobili nikakve odovore od Ćatovića, kapetani su juče ovim obraćanjem MKI-ju upoznali najširu javnost.

( Siniša Luković )