Inspektor - drug i kontrolor
ACV ispituje slučaj po prijavi Uprave pomorske sigurnosti koja je Raičevića prijavila za vanaerodromsko slijetanje o čemu je Lalović kao stručno lice sakupljao informacije u ime Agencije. “Vijestima” dostavljen video snimak na kome se vidi da inspektor za vazdušni saobraćaj Zoran Lalović leti hidroavionom na Skadarskom jezeru sa osnivačem Međunarodne hidroavio regate MontAdria Dragišom Raičevićem
Iako je inspektor za vazdušni saobraćaj u Agenciji za civilno vazduhoplovstvo (ACV) Zoran Lalović u bliskim odnosima sa osnivačem Međunarodne hidroavio regate MontAdria Dragišom Raičevićem i s njim leti hidroavionima po Crnoj Gori, o čemu "Vijesti" posjeduju snimke, iz ACV tvrde da to ne utiče na profesionalnost postupanja Lalovića u slučajevima koji se odnose na letjenja hidroplana.
Iz ACV za "Vijesti" su kazali da Lalović neće učestvovati u eventualnim vođenjima inspekcijskog nadzora i postupanjem ACV-a prema Raičeviću i drugim učesnicima MontAdrie, a na čije je letjenje proteklih mjesec dana bilo dosta primjedbi.
Na letjenja nekoliko ultralakih hidroplana prošlog mjeseca u Boki, pogotovo njihova nadlijetanja i izvođenje raznih manevera na malim visinama iznad naseljenih mjesta, turističkih rizorta ili spomenika kulture (Gospa od Škrpjela) stigle su brojne primjedbe građana i rukovodilaca ovdašnjih vatrogasno-spasilačkih službi koji smatraju da je to ponašanje letača nepropisno i da ugrožava i njihovu, ali prevashodno sigurnost drugih ljudi i objekata na kopnu i moru.
Uprava pomorske sigurnosti i upravljanja lukama Crne Gore (UPSUL) podnijela je više prijava ACV-u zbog načina na koji su nad primorjem letjeli i na nekoliko lokacija na moru slijetali ultralaki hidroplani, a od čega se dva slučaja odnose na zaliv Boke Kotorske gdje su hidroavioni neautorizovano slijetali na more kod rta Sveta nedjelja, odnosno ispred Obale Đuraševića. Iskusni kontrolori letjenja su, prema nezvaničnim informacijama "Vijesti", posebno ovaj drugi slučaj definisali kao kršenje svih procedura jer se dogodio u najstrože kontrolisanoj CTR zoni aerodroma Tivat, te smatraju da bi zbog takvog letjenja hidroplana u toj zoni, trebalo da odgovaraju pilot koji je sletio na more na nepunih stotinjak metara udaljenosti od kuća na Obali Đuraševića i kompletna dežurna smjena koja je tada bila na kontrolnom tornju tivatskog aerodroma.
Video snimak
"Vijestima" je nakon pisanja o rizičnom i letjenju hidroplana protivnom važećim propisima za VFR letjenje u Crnoj Gori (vanaerodromska slijetanja i polijetanja) drugi izvor dostavio video zapis na kome se uz pokretača MontAdrie Dragišu Raičeviča, u njegovom hidroplanu tipa Icon A-5 koji je sletio na Skadarsko jezero, vidi i Lalović. Njih dvojica, izašavši iz kokpita, zajedno sjede na krilu Icona A-5 koji pluta na površini Skadarskog jezera i snimaju se dronom kojim upravlja Raičević.
"Vijesti" su ovim povodom od vrhovne vazduhoplovne vlasti u državi tražile objašnjenje, u vezi s prirodom odnosa njenog inspektora i Raičevića koji je sa svojim ličnim i letjenjem ostalih učesnika MontAdria regate prethodnog mjesca punio stupce domaćih i stranih medija, odnosno izazvao gomilu pritužbi građana i zvaničnih prijava koje su podnijele druge državne institucije.
Lalović je u ACV-u, kako je rečeno iz te institucije, angažovan na radnom mjestu "nadzornika I za vazdušne operacije – pilot aviona". Objasnili su i da su se organizatori MontAdria regate hidroplana koja je ove godine u Crnoj Gori priređena treći put za redom, informisali ACV "da će u ljetnjem periodu biti prisutan veći broj hidroaviona koji će vršiti polijetanja i slijetanja na vodene površine.
"Iskustva iz prethodnih godina su da su ove operacije vršene s veoma dobrom prethodnom pripremom pilota vazduhoplova za let i nije bilo odstupanja od regulatornih okvira. U opsegu svojih nadležnosti, kao i uz institucionalnu podršku resornog ministarstva i Vlade u vidu razvoja ovog vida saobraćaja, ACV je preduzela proaktivne mjere u sagledavanju mogućih rizika kod operacija hidroaviona na vodenim površinama. Kao jedini nosilac aktivne dozvole pilota aviona u to vrijeme, Zoran Lalović je bio kontakt osoba u Agenciji za te operacije, organizovao je sastanke sa predstavnicima MontAdrije u cilju davanja neophodnih odgovora iz domena rada Agencije kada je to bilo neophodno"- rečeno nam je u ACV-u.
Iz ACV-a nijesu željeli da ulaze u prirodu Lalovićevih privatnih odnosa sa Raičevićem, ističući da za to "nije nadležna, sve dok je to u skladu sa internim aktima Agencije u vezi s pitanjem konflikta interesa". Objasnili su da Lalović nema prepreke za privatno letjenje van radnog vremena.
"Uvidom u dozvolu Lalovića, on ne može upravljati vazduhoplovom Icon A-5 jer nema upisano ovlašćenje za isti. Takođe, ne posjeduje ovlašćenje za slijetanje na vodene površine - SEP (SEA) što je uslov za vršenje operacija na vodenim površinama. U pomenutom privatnom letjenju Lalović može učestvovati samo kao putnik, a ne kao dio letačke posade", poručili su iz ACV-a.
Putnik, a ne pilot
Iz Agencije su naveli da je Etičkim kodeksom zaposlenih precizirano da "zaposleni ne smije da dozvoli konflikt njegovog privatnog interesa s javnim interesom u vezi sa obavljanjem poslova iz nadležnosti Agencije".
"Kao što smo odgovorili, Lalović nije bio dio letačke posade. Raičević kod Agencije nije započeo niti jedan upravni postupak koji je vodio Lalović, a što bi moglo proizvesti potencijalni ili stvarni konflikt interesa. Zajedničko letjenje koje je realizovano na pomenutom snimku van radnog vremena s Raičevićem ne tretira se kao mogući konflikt interesa, naročito jer je Lalović u ulozi putnika. Sva dalja postupanja koja su bila u Agenciji, dešavala su se planski i dokumentovana su", naglašavaju iz ACV-a.
Na pitanje da li je Lalović učestvovao u postupku koji je pred ACV-om pokrenut nakon što je UPSUL Raičevića prijavila za nepropisno i neautorizovano vanaerodromsko slijetanje i polijetanje sa vodene površine na ušću Bojane 7. jula, odgovorili su da "prikupljaju dodatne informacije o tom događaju i analiziraju dobijene podatake", te da u zavisnosti od dobijenih rezultata analize ACV pokreće svoje mehanizme između kojih je i mogući inspekcijski nadzor.
"Lalović je u skladu sa odobrenjem neposrednog rukovodioca i uz prisustvo drugih nadzornika Agencije, kao stručno lice, izvršio dodatno prikupljanje informacija o tim dešavanjima, o čemu je uredno sačinjena službena zabilješka, dok će eventualno vođenje inspekcijskog nadzora biti povjereno drugom inspektoru za sigurnost vazdušnog saobraćaja", naglasili su iz ACV-a, dodajući da Lalović ne vodi postupak inspekcijskog nadzora po ostalim prijavama u vezi sa mogućim kršenjem propisa prilikom vršenja operacija na vodenim površinama i letjenju hidroaviona.
Uključen u projekte ACV koji se odnose na letjenja hidroaviona
Lalović je iskusni pilot koji je u ACV prešao prije 15-ak godina iz Vojske gdje je prethodno dugo službovao kao vojni pilot i nastavnik letjenja na školsko-borbenim avionima tipa “supergaleb G-4”, u sastavu nekadašnje 172. avijacijske brigade na vojnom aerodromu Golubovci.
On godinama u ACV obavlja i poslove na projektima koji se tiču letjenja hidroaviona. Operacije hidroplana u sportske i turističke svrhe, preko MontAdria regate čiji je idejni tvorac i pokretač, najviše nastoji da popularizuje Raičević, pilot i vazduhoplovni entuzijasta iz Berana koji je vlasnik jedinog privatnog hidroplana registrovanog u Crnoj Gori.
Iz ACV-a su “Vijestima” potvrdili da je Lalović ispred Agencije prije skoro deset godina bio delegiran kao kontakt osoba u EU IPA INTEREG projekat ADRI SEAPLANES 2014, a u kojem je ACV bila pridruženi partner.
“Projekat je u zadnjoj godini svog trajanja uspio da postigne svoje ciljeve, koji su se ogledali u harmonizaciji vazduhoplovnih propisa u oblasti vršenja operacija na vodi i izgradnji neophodne infrastrukture, koja će obezbijediti sigurne operacije. U sklopu usaglašavanja vazduhoplovnih propisa u oblasti vodenih operacija, iskoristili su se dobijeni podaci o operacijama u drugim zemljama partnerima projekta (Italija, Grčka, Hrvatska itd.) za izradu Pravilnika o uslovima i načinu za vanaerodromsko slijetanje i polijetanje vazduhoplova koji je bio u potpunosti usaglašen sa svim relevantnim državnim institucijama”, objasnili su iz ACV-a.
Dodali su da je ACV nastavila učešće u projektu “Program of cross-border Cooperation Italia - Montenegro - Albania – 2021-2027”, kako bi podigli sigurnost vazdušnog saobraćaja u operacijama na vodenim površinama na što veći nivo i da taj projekat ispred Agencije koordiniše Lalović.
Zajedničko letjenje koje je realizovano na pomenutom snimku van radnog vremena sa Raičevićem ne tretira se kao mogući konflikt interesa, naročito jer je Lalović u ulozi putnika, tvrde iz Agencije
( Siniša Luković )