INTERVJU Jakić: Investitori na pragu, ali nema planskih dokumenata

Turizam, poljoprivreda i energetika su ključni potencijali za razvoj Opštine Šavnik, ali problemi sa planskom dokumentacijom predstavljaju kočnicu ovom razvoju.

To je u intervjuu “Vijestima” kazao predsjednik Opštine Šavnik Jugoslav Jakić.

“Interesovanje investitora svakako postoji, ali postojeća planska dokumenta ne prepoznaju projekte koje bi potencijalni investitori realizovali u našoj opštini, tako da donošenjem planskih dokumenta, stvoriće se i uslovi za realizaciju projekata koji će ubrzati razvoj Šavnika, a samim tim i broj zaposlenih”, naglasio je Jakić.

On je objasnio da je Prostorno urbanistički plan opštine Šavnik donesen za period od 2014. do 2020. godine, te da je primjetno bilo i da je u periodu važenja postojećih planskih dokumenta prostor opštine Šavnik nije prepoznat na način koji bi ubrzao razvoj, odnosno odgovorio onome što su bile potrebe i intersovanja u određenom vremenu.

“Važenje postojećih planskih dokumenta je do sada tri puta produžavano izmjenama Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata, a period od tri godine je zaista predug za čekanje donošenja Prostornog plana Crne Gore i Plana Genrealne regulacije, koji bi trebalo da zamijene važeća, lokalna planska dokumenta i time budu stvoreni preduslovi za dalji razvoj. Prestankom važenja planskih dokumenta 1. oktobra ove godine stvoriće se vakuum, tako da je jasno da kočnicu razvoja vidimo u zastarjelim planskim dokumentima, i vrlo moguće, ako se ne nađe rješenje problema i nepostojanju krovnih planskih dokumenata koja predstavljaju ključ razvoja”, naglasio je Jakić.

Koji su ključni problemi koji su kočnica privrednom razvoju Šavnika i gdje vidite potencijale za taj razvoj?

Pravci razvoja jedne opštine definisani su planskim dokumentima. Kada je u pitanju Opština Šavnik, tu prije svega mislim na Prostorni urbanistički plan razvoja opštine Šavnik i Strateški plan razvoja Šavnika. Razvoj lokalne samouprave po mnogo čemu je specifičan, pogotovu kada su u pitanju opštine sjevernog regiona Crne Gore i smatram da treba podići značaj rješavanja ovog problema. Stoga smo kao lokalna samouprava odlučili da na mnogo ozbiljniji i sistematičnji način pristupimo izradi strateških dokumenata iz naše nadležnosti, a što zapravo same od sebe nameću i globalne prilike i uticaji. Stoga, želim da istaknem da su započete aktivnosti na izradi Starteškog plana razvoja opštine Šavnik, kojoj prethodi analiza svih aspekata održivog razvoja saglasno osnovnim vrijednostima i očekivanjima građana, potencijalnih investitora, u kojima se realizuju pojedini sadržaji od životnog značaja. Održivi razvoj je definisan kao razvoj kojim se ide u susret potrebama sadašnjosti tako da se ne ugrožavaju buduće generacije u zadovoljavanju sopstvenih potreba. Upravo posmatrajući održivi razvoj na taj način uočavamo da postojeća planska i strateška dokumenta ne mogu odgovoriti potrebama i zahtjevima građana i zainteresovanih investitora. Prostorno urbanistički plan opštine Šavnik donesen je za period od 2014. do 2020. godine. Primjetno je bilo, i da u periodu važenja postojećih planskih dokumenta, prostor opštine Šavnik nije prepoznat na način koji bi ubrzao razvoj, odnosno odgovorio onome što su bile potrebe i intersovanja u određenom vremenu. Važenje postojećih planskih dokumenta je do sada tri puta produžavano izmjenama Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata, a period od tri godine je zaista predug za čekanje donošenja Prostornog plana Crne Gore i Plana Generalne regulacije, koji bi trebalo da zamijene važeća, lokalna planska dokumenta i time budu stvoreni preduslovi za dalji razvoj. Prestankom važenja planskih dokumenta 1. oktobra ove godine stvoriće se vakuum, tako da je jasno da kočnicu razvoja vidimo u zastarjelim planskim dokumentima, i vrlo moguće, ako se ne nađe rješenje problema i nepostojanju krovnih planskih dokumenata koja predstavljaju ključ razvoja. Takođe, želim da istaknem da imamo u planu donošenje Strategije održivog razvoja opštine Šavnik, koja bi trebalo da bude temelj razvoja naše opštine i preduslov za razvoj potencijala opštine iz oblasti turizma, energetike i poljoprivrede.

Koje podsticaje imate za investitore?

Rad lokalne uprave u prethodnom periodu bio je u najvećem dijelu okrenut unapređenju položaja mladih i njihovom aktiviranju u učešću u životu i razvoju grada, kao i segmentu poljoprivrede gdje smo intervenisali nizom mjera. Istovremeno smo pažnju posvetili analizi koja će poslužiti kao osnov izrade strateških i učešću u izradi planskih dokumenta kako bi na što kvalitetniji način postavili osnove budućeg razvoja naše opštine i nakon donošenja navedenih, definisali podsticaje za investitore, jer smatram da bez jasno definisanog pravca razvoja ne možemo kreirati ni mjere koje će imati efekta.

Važno je da imamo ovakave dokumente, prije svega da bi za sva tri sektora razvoja, a to su turizam, poljoprivreda i energetika, znali koji su naši putevi razvoja, koji su to projekti, prioriteti, koja je dinamika realizacije tih projekata i šta u stvari rješavamo sa njihovom implementacijom, kao i da bismo aplicirali za sredstva iz određenih fondova, tako da imamo u planu: Kreiranje Katalog investicionih potencijala u opštini Šavnik, sa ciljem privlačenja novih investicija koje otvaraju radna mjesta u Šavniku; (subvencije za zapošljavanje nezaposlenih lica, odloženo plaćanje kupovine ili zakupa lokacija za investitore, oslobađanje plaćanja obaveza investitora, po osnovu povećanja broja zaposlenih i investicionih ulaganja u razvoj i povećanje proizvodnje)...

Svojevremeno su preduzeća poput “Sinjajevine” i tekstilne industrije “Šavnik” bili simboli grada i nosioci privrednog razvoja. Šta su danas proizvodne grane u opštini Šavnik?

Kao što sam istakao u odgovoru na Vaše prvo pitanje, u nekom prošlom vremenu privredni razvoj je imao drugačiji koncept, definisan potrebama jednog vremena. Ukupni razvoj društva i napredak u svim sferama nameću i drugačije definisanje vizije razvoja, tako da su nekada to bili privredni subjekti koje ste pomenuli, dok zadnjih deceniju imamo skretanje razvoja ka sektoru turizma i poljoprivrede, kao i enrgetike. Opština Šavnik raspolaže ogromnim prirodnim potencijalima, tako da će se politika budućeg razvoja isključivo bazirati na održivom razvoju, odnosno korišćenju prirodnih potencijala na način da priroda i životna sredina ne budu ugruženi. Stoga smatram da, kao što sam već istakao, realizacija projekta iz energetike i razvoj poljoprivrede naslonjene na turizam, predstavlju osnovu za budući napredak Šavnika.

Možete li nam navesti ko su najveći poslodavci u opštini Šavnik i koliko ukupno imaju zaposlenih? Da li postoje najave otvaranja nekih novih kompanija ili poslovnih projekata koji bi mogli povećati broj zaposlenih u realnom sektoru?

U opštini Šavnik je oko 250 zaposlenih, što u privatnom sektoru, što u državnim ustanovama. Kada su u pitanju privredni subekti, svakako najveći broj zaposlenih ima fabrika vode “Eko-per”, zatim “Eko selo “Nevidio”... Interesovanje investitora svakako postoji, ali postojeća planska dokumenta ne prepoznaju projekte koje bi potencijalni investitori realizovali u našoj opštini, tako da donošenjem planskih dokumenta, stvoriće se i uslovi za realizaciju projekata koji će ubrzati razvoj Šavnika, a samim tim i broj zaposlenih.

Kakvo je dosadašnje izvršenje ovogodišnjeg budžeta Opštine Šavnik? Koji procenat ukupnog budžeta Vaša opština ostvaruje od sopstvenih izvornih prihoda, a koliko od donacija i transfera? Da li imate plan kako da to promijenite kako bi Opština što manje zavisila od dotacija države i Egalizacionog fonda?

Budžet za 2023. godinu planiran je u iznosu od 3.950.000,00 eura. Prihodi su realizovanu u iznosu od 2.885.782,78 eura ili 73,06%, od čega sopstveni prihodi iznose 825.107,40 eura, sa sredstvima prenesenim iz prethodne godine, prihoda od donacija nije bilo, dok transferi na dašanji dan iznose 1.826.682,19 eura. Kod rashoda bilježimo manju realizaciju, jer smo za određene kapitalne projekte čiju smo realizaciju planirali iz budžeta Opštine uspjeli da obezbijedimo sredstva iz budžeta države. Povećanje sopstvenih prihoda uslovljeno je dinamičnijim ekonomskim razvojem, što u određenoj mjeri nije uslovljeno samo djelovanjem lokalne uprave, već i države. Definisanje prostora opštine, kroz planska dokumenta koja sam nabrojao, stvoriće preduslove za dolazak investitora, samim tim i za realizaciju krupnih projekta, koji će dalje doprinijeti lokalnom ekonomskom razvoju (povećanje broja zaposlenih, povećanje broja turista itd.), a samim tim i povećanju sopstvenih prihoda. U narednom periodu očekujemo povećanje sopstvenih prihoda s obzirom na izgradnju vjetroparka u Bijeloj, najavu izgradnje određenih ugostiteljskih objekata itd...

Koliko zaposlenih, po svim oblicima ugovora, sada ima u opštinskoj administraciji, njenim institucijama i preduzećima? Da li je to racionalan broj, da li planirate da ga smanjite ili povećate?

U Opštini Šavnik trenutno su zaposlene 44, a u ustanovama i preduzećima 53 osobe (d.o.o. Park prirode “Dragišnica i Komarnica”, d.o.o. Komunalne djelatnosti, JU Centar za kulturu, sport i medije i Turistička organizacija Šavnik). Kada je u pitanju Opština Šavnik, očekuje nas izazovno kreiranje kadrovske politike, jer odlazak mladih nakon školovanja reflektuje se i na nedostatak kadra, naročito kada su u pitanju deficitarna zanimanja. Sagledavajući trenutnu starosnu strukturu zaposlenih, vjerovatno će se ići na povećanje broja zaposlenih ili zadržavanje broja zaposlenih na istom nivou. Kada je kadrovska politika u pitanju, cilj nam je da obezbijedimo kvalitet, odnosno efikasnu administraciju koja će uspjeti da odgovori brojnim izazovima koji na planu razvoja očekuju našu opštinu.

Pod znakom pitanja planirani prihod od poreza na nepokretnosti

Predlogom budžeta za ovu godinu planirali ste prihod od 800 hiljada eura od poreza na nepokretnosti. Tokom proteklih godina od ove dažbine Opština je prihodovala između 200 i 250 hiljada eura. Na osnovu čega ste očekivali ovoliki rast i koliko je do sada prihodovana po ovom osnovu?

Povećanje prihoda po osnovu poreza na nepokretnosti, između ostalog uslovljeno je povećanjem poreske stope za obveznike koji vode poslovne knjige, sa 0,40 na 1%, izmjenom Odluke o porezu na nepokretnosti 2020. godine, kao i urednijom naplatom ovog prihoda. Naplata ovog prihoda u iznosu od 800 hiljada planirana je sa ciljem realizacije prinudne naplate zaostalog poreskog duga. Međutim, zbog limitiranosti kadra i nemogućnosti zapošljavanja službenika koji bi se isključivo bavili prinudnom naplatom, jer i pored zahtjeva i urgencija, od strane Ministarstva finansija nijesmo dobili saglasnost za zapošljavanje potrebnih službenika, te iz toga razloga i upitna realizacija ovog prihoda u navedenom iznosu do kraja godine.

( Marija Mirjačić )