Sora banka iz Lihtenštajna preuzima imovinu Eurofonda

Sora banka u likvidaciji iz Lihtenštajna, bivša Alpinum banka, i njen likvidacioni zastupnik KPMG, dobili su pred Regionalnim sudom iz Vaduza pravosnažnu presudu da im je Zatvoreni investicioni fond (ZIF) Eurofond iz Podgorice dužan 4,5 miliona eura i kamate za deset godina, saznaju “Vijesti”.

Iz Privrednog suda juče je potvrđeno “Vijestima” da su pravni zastupnici Sora banke u likvidaciji pokrenuli postupak priznanja strane sudske odluke i da je taj postupak u toku, kao i da će odluka biti donijeta kad se za to steknu zakonski uslovi.

Pravni zastupnik Sora banke i KPMG-a Nedeljko Velisavljević iz Beograda kazao je juče “Vijestima” da nema ovlašćena klijenta da govori o ovom sporu i mogućnostima naplate duga. Iz ZIF Eurofonda nisu odgovorili na pitanja “Vijesti” o ovom sudskom sporu.

Prema informacijama “Vijesti” dug je sa kamatama i sudskim troškovima narastao na oko deset miliona eura. Naplata duga po likvidacionom postupku znači blokadu dužnika a ako na računu nema novca i blokadu sve imovine i njenu prodaju preko javnih izvršitelja. Povjerilac prinudnu naplatu može pokrenuti kada Privredni sud završi postupak priznanja inostrane pravosnažne presude, i kada ona time postane pravosnažna u Crnoj Gori.

Blokadom i bankrotom ZIF Eurofonda i formalno više hiljada njegovih preostalih akcionara bi ostalo bez imovine, ako ona uopšte više i vrijedi. Takođe, od ovog postupka zavisiće i sudbina firmi čiji je Eurofond i dalje većinski vlasnik, kao što su ulcinjska Solana i Izbor Bar.

Račun ZIF Eurofonda je u blokadi od 13. juna 2017. godine zbog duga od 2,9 miliona eura. ZIF Eurofond je na svom sajtu posljednji put u maju 2020. godine objavio podatke o svojoj imovini i njenoj vrijednosti. Prema tim podacima ukupna vrijednost je 12,2 miliona eura, ali se većina odnosi na firme u stečaju i na kompanije u Bosni i Hercegovini sa spornim poslovanjem.

U Privrednom sudu u toku je postupak priznavanja inostrane pravosnažne presude. Dug prema banci iznosi oko deset miliona eura, dok imovina Eurofonda formalno vrijedi oko 12 miliona

Vrijednost akcija u crnogorskim kompanijama, prema tadašnjim berzanskim cijenama, iznosila je 5,2 miliona eura, od čega se najviše odnosilo na 4,3 miliona vrijedne akcije ulcinjske Solane u stečaju, 411 hiljada na “Bjelasicu radu” koja je bankrotirala i više nema vrijednost, a 345 hiljada na akcije “Izbora” iz Bara, čiji je račun takođe u blokadi i to od 2015. godine na iznos od 3,1 milion eura.

U inostranstvu ZIF Eurofond je imao vrijednost od sedam miliona eura, koja se odnosi na vlasništvo u “Elektrogrupi Jajce” 4,52 miliona, “Zadrugaru” iz Jajca 2,1 milion eura i “Elektromontaži” iz Tuzle 383 hiljade eura. Eurofond je u ove kompanije nakon prodaje akcija u EPCG 2009. godine italijanskoj A2A, uložio 12 miliona eura.

Grupa malih akcionara Eurofonda je 2019. godine tražila da Komsija za hartije od vrijednosti ispita ova ulaganja, s obzirom na problematično poslovanje tih kompanija, sporove u BiH i sumnje da ove firme služe samo za izvlačenje novca iz Fonda na štetu ostalih akcionara.

U dokumentima sa sajta Eurofonda piše da su u banci Alpinum otvorili kastodi račun i potpisali ugovor o lombardnom kreditu 19. novembra 2009. godine. Ukupan iznos kredita do kog se ZIF mogao zadužiti tada je bio pet miliona eura, ali je novim ugovorom od 12. avgusta 2014. iznos zaduženja ograničen na četiri miliona, od čega je uzeto 3,99 miliona.

Kamatna stopa bila je osam odsto, plus tromjesječni Eurolibor od 1,5 odsto i kvartalna provizija od 0,25 odsto. Prema presudi iz Lihtenštajna, koja je postala pravosnažna u septembru prošle godine, osnovni dug Eurofonda je iznosio 4,13 miliona eura, 3.271 euro za proviziju i 232 hiljade švajcarskih franaka za troškove postupka, plus zatezne kamate od početka postupka.

Kako je isisan kapital iz Fonda, od 290 miliona do nule

Eurofond je osnovan pred masovnu vaučersku privatizaciju iz 2001. godine i tada je bio najvredniji privatizacioni fond sa procjenom kapitala koja je iznosila i 290 miliona eura. Većina firmi gdje je Eurofond bio vlasnik je otišla u stečaj a njihova imovina je rasprodata, dok su radnici završili na ulici sa neisplaćenim zaradama, nepovezanim radnim stažom i sa minimalnim penzijama.

Novac dobijen prodajom akcija i imovine trošen je na ulaganja u druge akcije, koje se za Fond nisu pokazale isplativim, i na isplate naknada za upravljanje osobama u njegovoj upravi. Tako je isisana većina njegovog kapitala, a da fond nije pokrenuo nijednu investiciju koja je opstala i doprinijela ekonomskom razvoju Crne Gore što je bio zvanični cilj vaučerske privatizacije.

Od osnivanja njime je preko svojih ljudi upravljao biznismen Veselin Barović. Njegov advokat Zoran Piperović 2016. godine tvrdi da on nema udjela u Eurofondu.

Prema sadašnjim podacima iz registra akcionarskih kompanija, oko 24 odsto akcija ZIF Eurofonda se nalazi skriveno iza kastodi računa, 5,7 odsto akcija ima firma “Monte Development” iz Lihtenštajna, Veselin Barović na svoje ime ima 3,67 osto, a zatim slijedi niz domaćih i stranih građana i firmi koje su ranije povezivani sa Barovićem.

Ovlašćeni zastupnik Fonda je Bojša Šotra, dok je izvršni direktor Marko Bertanjoli. Fondom upravlja firma za upravljanjem investicionim fondovima “Euroinvest”, čiji je ovlašćeni zastupnik takođe Šotra.

S obizom na to da od 2020. godine nema nove procjene imovine fonda, pitanje je da li ona sada ima ikakvu vrijednost. Svakako je niža od deset miliona eura koliko iznose ukupna potraživanja banke iz Lihtenštajna, tako da će preostali akcionari nakon ovog postupka imati nulu.

( Goran Kapor, Marija Mirjačić )