EU: Izrael da poštuje međunarodno pravo

Evropska unija će nastaviti da podržava palestinske vlasti, saopštio je sinoć evropski šef diplomatije Žozep Borel i dodao da Izrael ima pravo da se brani, ali da su neke od odluka donijete proteklih dana u suprotnosti sa međunarodnim pravom.

“Velika većina država članica smatra da treba da nastavimo našu podršku palestinskim vlastima i da isplate ne treba odlagati”, kazao je Borel nakon sastanka ministara inostranih poslova bloka u Muskatu u Omanu. “Izrael ima pravo da se brani ali to mora činiti u skladu sa međunarodnim pravom, humanitarnim pravom, a neke odluke su suprotne međunarodnom pravu”, dodao je Borel.

"Neki od postupaka - a Ujedinjene nacije su to već saopštile - poput prekida snabdijevanja vodom, strujom, hranom civila je protivno međunarodnom pravu", kazao je Borel.

Sinoćnje saopštenje predstavlja veliki preokret za Brisel nakon što je evropski komesar za susjedstvo i proširenje Oliver Varhelji u ponedjeljak najavio da će EU suspendovati isplatu pomoći Palestincima nakon iznenadnog napada Hamasa na Izrael.

Borel je sinoć, kako je prenio Rojters, nakon vanrednog ministarskog sastanka kazao da se “moramo pobrinuti da ne dođe do curenja pomoći terorističkim organizacijama”, ali da podršku Palestincima treba povećati, a ne smanjiti.

Šefovi diplomatija EU sastali su se kasno sinoć kako bi pokušali da prevaziđu podjele dan nakon što je Evropska komisija povukla Varheljijevo saopštenje o suspenziji svake vrste novčane pomoći.

Unutar EU postoje dugogodišnje podjele oko izraelsko-palestinskog konflikta, a sukob Izraela i Palestine je jedna od najrazdornijih tema u EU”, kazao je za “Politiko” jedan zvaničnik koji je želio da ostane anoniman. “Podjele unutar Evrope oko ovog konflikta su stare skoro koliko i sam konflikt”, dodao je on.

Portparol EK kazao je juče da Varhelji prije saopštenja o suspenziji pomoći Palestincima nije konsultovao kolege komesare kao ni predsjednicu EK Ursulu fon der Lajen.

Šef diplomatije Luksemburga Žan Aselborn je u ponedjeljak prvi visoki evropski zvaničnik koji je javno kritikovao saopštenje Varheljija. “Ovu odluku treba da donesu države članice, a ministri 27 članica EU se sastaju u utorak kako bi o tome razgovarali”, kazao je Aselborn.

Španski ministar Hose Manuel Albares je kazao da se Madrid protivi predloženoj suspenziji pomoći tvrdeći da će palestinskim teritorijama nakon napada Hamasa i izraelskog bombardovanja Pojasa Gaze biti potrebna dodatna pomoć.

“Ova saradnja se mora nastaviti; ne možemo izjednačavati Hamas koji je na popisu terorističkih grupa sa palestinskim stanovništvom”, kazao je Albares.

Francuska je saopštila da se ne zalaže za “suspendovanje pomoći od koje direktnu korist ima palestinsko stanovništvo” i da su to u ponedjeljak jasno stavili do znanja Komisiji. Francuska premijerka Elizabet Born kazala je parlamentu da sva pomoć ide direktno UN agencijama što znači da “nijedan euro pomoći ne ide terorističkoj organizaciji, bilo u Gazi ili drugdje”.

Holandski premijer Mark Rute je u parlamentu kazao da pomoć Palestincima treba da se nastavi jer su oni žrtve postupaka Hamasa.

Njemački kancelar Olaf Šolc je kazao da je neophodno uspostaviti ravnotežu između pružanja pomoći i prekida finansiranja terorista. „Sa jedne strane moramo da imamo humanitarnu pomoć kako bi ljudi imali vodu i hranu, a u isto vrijeme moramo da obezbijedimo da se ništa ne dešava što podržava strukture povezane sa terorizmom“, kazao je Šolc.

Međutim, njemačka šefica diplomatije Analena Berbok kazala je sinoć da bi prekid humanitarne pomoći Palestincima u svjetlu nedavne eskalacije nasilja bio “potpuno pogrešan”. “Milioni ljudi, uključujući veliki broj djece na palestinskim teritorijama zavise od nas za hranu, vodu i ljekove”, dodala je ona.

Danska je suspendovala razvojnu pomoć, saopštila je juče tamošnja vlada, dok je češki premijer Petr Fijala ranije kazao da on podržava suspenziju.

“Uvjeren sam da bi sada bilo ispravno suspendovati isplatu pomoći i pokrenuti temeljno razmatranje cijelog sistema pomoći Palestincima od EU”, naveo je on na mreži X.

Prema pisanju briselskog portala unutar EU se vodila i polemika oko saopštenja izdatog u nedjelju u kojem se osuđuju “na najsnažniji mogući način višestruki i neselektivni napadi Hamasa širom Izraela”.

Međutim, nekoliko država, uključujući Irsku, Luksemburg i Dansku, željele su da zajedničko saopštenje sadrži dio o deeskalaciji, čemu su se pojedine zemlje, uključujući i Austriju, usprotivile. Prema pisanju “Politika”, pojedine članice su tvrdile da poziv na deeskalaciju može biti protumačen kao izjednačavanje dviju strane.

( N.Bogetić )