Sačuvati "pivski Stounhendž" od zaborava

Centar za zaštitu i proučavanje ptica Crne Gore (CZIP) je 2016. godine, u sklopu projekta kojeg je realizovao sa Ekonomskim fakultetom u Sarajevu, Opštinom Plužine i Eko Bokom, uradio dva video spota o Pivi – “Crkvice – u zagrljaju prirode“ i "Piva – u potrazi za stećcima". Autor oba spota bio je Ilija Perić.

“Piva, ili kako mi volimo da je nazivamo, kraljevstvo stećaka. Naime, na teritoriji Parka prirode ‘Piva’, na 35 lokacija, nalazi se 787 stećaka od kojih je jedan i zvanično upisan na listu UNESCO kulturne baštine. Ovi srednjovjekovni nadgrobni spomenici zbog svoje mističnosti i pozicioniranja ka suncu, oduvijek su bili predmet pažnje onih koji tragaju…Prepoznaćete racio bogumila kada su birali ovakva mjesta za nadgorbne spomenike, jer su ista obasjana suncem, a jedno od njih, koje se nalazi na samoj granici Pive i Durmitora, zbog magijskog naboja tokom snimanja spota, imali smo slobodu nazvati crnogorskim Stounhendžom”, saopštili su tada iz CZIP-a.

Park prirode „Piva“ riješio je da pivski Stounhendž saučava od zaborava pa je ovih dana otpočeo realizaciju projekta koji je podržan od strane Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma.

„Cilj nam je da uradimo diversifikaciju turističke ponude kroz uvođenje novog vida ponude i sređivanje lokaliteta kao izletišta, kao i da sačuvamo od zaborava stećke, srednjovjekovne spomenike kulture kroz promociju i uređenje lokaliteta“, saopštili su iz PP „Piva“.

Podsjećaju da srednjovjekovni nadgrobni spomenici, jedinstveni primjeri kulturne baštine prekograničnih regiona Bosne i Hercegovine, zapadne Crne Gore, Srbije i Hrvatske, koji su specifični po simbolici, porukama i formi, decenijama privlače pažnju naučne i kulturne javnosti.

„Ovim projektom želimo da popularizujemo srednjovjekovne spomenika kulture, kao neobične, zagonetne i nedovoljno pojašnjene svjedoke prošlosti, koji imaju važnu umjetničku, istorijsku i duhovnu vrijednost za kulturnu baštinu Plužina, ali i Crne Gore“, stoji u saopštenju PP, koje potpisuje Marija Bakrač.

Svjesni su da se veliki broj stećaka nalazi u lošem stanju i da postoji opasnost od njihovog trajnog nestajanja, izazvanih različitim faktorima, zubom vremena, nebrigom i neadekvatnom zaštitom, pa naglašavaju da je važno otpočeti proces njihove fizičke zaštite. Projektom su riješili da to urade sa stećcima koji se nalaze u selu Pišče, na brdu Brvnima.

„U mjestu gdje se sudara magija Durmitora i Pive, u selu Pišče, stvarajući energetsko polje slično onom u Stounhendžu, nalazi se lokalitet sa stećcima. Ne samo da je energetsko polje jednako onome u Stounhendžu, već i izgledom podsjeća na njega. Ova nekropola sadrži 14 stećaka, od čega 13 sanduka i jedan sljemenjak. Obrada stećaka je dobra, ali su djelimično oštećeni, prevaljeni ili utonuli u zemlju. Na jednom od sanduka, kao ukras evidentirana je svastika, a na drugom dugačak mač“, naveli su iz PP.

Angažovanće stručno lice ili ustanovu, koji će u saradnji sa nadležnim institucijama otpočeti proces fizičke zaštite stećaka. Kroz projekat urediće parking prostor u blizini magistralnog puta Plužine-Žabljak, a u blizini stećaka napraviće parking za najmanje četiri vozila. Planiraju da šest klupa za odmor postave u kružnom obliku, da postave četiri smjerokaza, informacionu tablu, urade 3.000 dvojezičnih info-flajera o stećcima, promovišu stećke na društvenim mrežama.

( Svetlana Mandić )