Jarane, da osnujemo partiju

Početkom 2021. godine u Crnoj Gori je, prema pisanju Pobjede, djelovalo 65 registrovanih političkih subjekata, u formi stranaka, pokreta, udruženja građana, grupa birača... Iako Ministarstvo javne uprave povremeno iz registra briše neaktivne političke subjekte, brojka se, uglavnom, ne smanjuje, jer je kod nas politika privlačno i unosno zanimanje, što je potvrdilo veliko interesovanje za učešće na vanrednim parlamentarnim izborima 2023, gdje se prijavilo sedamnaest (17) izbornih lista, od kojih su mnoge bile koalicione. Želja za ulazak u politiku jača je i od činjenice da, često, neke liste osvoje manji broj glasova od broja birača koji ih podrže.

Veliki broj građana se učlanjuje u političke subjekte, a relativno mali broj njih postaju politički aktivisti. Političke partije funkcionišu po piramidalnom principu. U praksi izvršno-politički organi, posebno stranački vođa, presudno utiču na partijske odluke, dok se uloga svih partijskih foruma najčešće svodi na ratifikaciju već donešenih odluka. Proces donošenja odluka odvija se često mimo, pa i nasuprot stavova zvaničnih partijskih dokumenata. U vrhu hijerarhijske piramide, smješteni su „birani“ kadrovi, uglavnom na duži rok. Oni koordiniraju rad političkog subjekta, do nivoa niže rangiranih organa (opštinski odbori i sl.), dok se u podnožju nalazi članstvo, kojeg se ovi s vrha sjete u toku predizborne kampanje i, selektivno, pred održavanje kongresa odnosno konferencija. Priče da su ova ili ona partija „pažljive“ prema sopstvenom članstvu su, uglavnom, netačne, ako izuzmemo selektivno unapređenje kadrova, po kriterijumima vrha.

Pažnja znači cijeniti svoje članove, biti u stalnom kontaktu sa njima, saslušati njihove stavove o svim pitanjima i najboljima pružiti šansu da napreduju u političkoj i radnoj karijeri. Najveće razočarenje za vjerne članove je kada vrh ne ispunjava programska opredjeljenja, što vodi partiju u sunovrat, jer biva kažnjena od sopstvenog članstva i drugih birača. „Proizvodnja“ kadrova po izboru monolitnog vrha ili vođe najčešće istim ljudima omogućava da više mandata sjede u Skupštini, Vladi i na drugim visokim funkcijama u državi i lokalnim samoupravama. Forsiranje nezamjenjivih „multipraktik“ kadrova je praksa kod svih političkih subjekata, što ima za posljedicu loš rad institucija, organa, ustanova,... i preduzeća na čijem čelu se ti ljudi nalaze i, istovremeno, osipanje članstva partije čiji su članovi.

Izbirikani kroz rad u partijama, pokretima i sl. gospoda sa vrha stižu do poslaničkih i ministarskih zvanja, što je želja i cilj svakog političara. Kod ulaska u skupštinu ili vladu, članovi iste partije jedan drugom postaju rivali. Negdje ima mjesta samo za predsjednika stranke, negdje i za potpredsjednike, a onda su članovi predsjedništva na redu. Sve sami jarani!

Prošle godine sam napisala koliko je predsjednika, potpredsjednika, političkih direktora i članova predsjedništava političkih subjekata dobilo ministarsko mjesto u 43. vladi. Cijeneći sve institucije, funkcije i ljude, kratko ću se osvrnuti na sastav, bolje reći na sastavljanje 44. Vlade, koju čini jedanaest (11) političkih subjekata, a opet je manjinska. Splet društvenopolitičkih okolnosti u Crnoj Gori, odnosno izbor treće vlade za period kraći od četiri godine, mnogim partijama, starim i novim, pružio je šansu da participiraju u 44. Vladi. „Ko čeka, taj dočeka!“. Želja za učešćem u izvršnoj vlasti i ljubav prema političkoj moći dostigli su vrhunac, pa je nastala jagma za resore, jer vlasti je vazda malo! Svi konstituenti u Vladi, osim PES-a, prigrabili su više vlasti nego što bi im, u normalnim uslovima, pripadalo po broju poslaničkih mandata. Iako je PES zadržao deset (10) od devetnaest (19) ministarskih resora, možda to nije garancija njegove političke moći u Vladi, iz više razloga, a prevashodno zbog imenovanja pet (5) potpredsjednika, od kojih su svi iz drugih partija. U glomaznoj Vladinoj administraciji biće mjesta za uhljebljenje još političkih kadrova (državni sekretari, savjetnici, direktori direktorata, te brojni administrativni i drugi radnici). Prostora za političko zapošljavanje ima i u preduzećima sa većinskim državnim vlasništvom, raznim agencijama,... i svuda gdje elita na vlasti ima rodbinu, kumove, prijatelje i sl. Takva je praksa od uvođenja višestranačja u Crnoj Gori!

Pošto su mnogi politički ljudi ostvarili svoj san, za očekivati je da će predano obavljati poslove kojih su se prihvatili, kako bi se i snovi građana, bar djelimično, ostvarili?!

( Milojka P. Perović )