Za izlazak iz Gaze najbolja šansa strani pasoš

Stotinama građana sa dvostrukim državljanstvom i desetinama teško povrijeđenih Palestinaca dozvoljeno je juče da napuste Gazu nakon više od tri nedjelje pod opsadom, dok su u izraelskim vazdušnim napadima uništeni stanovi u gusto naseljenoj oblasti.

To je prva grupa ljudi koja je napustila Gazu - osim četvoro talaca koje je pustio Hamas i još jednog kojeg su spasile izraelske snage - iako su usljed bombardovanja stotine hiljada ljudi napustile svoje domove bez pristupa hrani, vodi i gorivu. Ostaje nejasno hoće li u narednim danima biti dozvoljeno da još ljudi napusti Gazu. Dogovor o jučerašnjoj evakuaciji postignut je uz posredovanja Katara, prenio je Rojters.

Doktor Fati Abu Hasan, vlasnik američkog pasoša, opisao je paklene uslove unutar Gaze bez vode, hrane ili skloništa. “Kad otvorimo oči vidimo mrtve ljude, kad zatvorimo oči vidimo mrtve ljude”, kazao je on za Rojters čekajući na graničnom prelazu sa Egiptom.

Televizija Al Džazira, jedan od rijetkih medija koji i dalje izvještava sa sjevera Gaze, objavila je snimke uništenih blokova u gusto naseljenom izbjegličkom kampu Džabalija blizu grada Gaze, i nekoliko ranjenih osoba uključujući i djecu kako ih dovode u obližnju bolnicu. Vlasti kojima upravlja Hamas saopštile su da su u vazdušnim napadima ubijeni i ranjeni mnogi ljudi, ali tačan broj žrtava ostaje nepoznat, prenijela je agencija Asošiejtid pres. Na snimcima Al Džazire vide se skoro identični prizori kao i dan ranije: desetine muškaraca kako pretražuju ruševine višespratnica u potrazi za preživjelima.

Broj žrtava napada na Džabaliju u utorak takođe je nepoznat, mada je direktor obližnje bolnice kazao da su stotine ljudi ubijene ili ranjene. Izrael je saopštio da su u tim napadima ubijene desetine militanata, uključujući i visokog komandanta Hamasa koji je učestvovao u zločinu 7. oktobra, i da su uništeni tuneli koji su se nalazili ispod zgrada.

Šef diplomatije EU Žozep Borel kazao je juče da je zapanjen brojem žrtava u Džabaliji i pozvao je sve strane da poštuju “zakone ratovanja i humanosti”.

U pokazatelju sve većeg nezadovoljstva zbog rata među arapskim zemljama, Jordan je juče opozvao ambasadora iz Izraela i poručio izraelskom izaslaniku da ostane van zemlje. Jordan, ključni američki saveznik, potpisao je mirovni sporazum sa Izraelom 1994. godine, kao druga arapska zemlja, poslije Egipta, koja je to učinila.

Zamjenik jordanskog premijera Ajman al-Safadi, kazao je da je opoziv ambasadora povezan sa “humanitarnom katastrofom koju Izrael izaziva”. Takođe je upozorio na potencijal konflikta da se proširi, prijeteći “bezbjednosti cijelog regiona”.

Izraelska vojska napreduje unutar Gaze

Izraelske kopnene snage su ušle u predgrađe grada Gaze, nekoliko dana nakon što je pokrenuta nova faza rata za koji su izraelski lideri kazali da će biti dug i težak. Internet i telefonske usluge su i juče bile u prekidu nekoliko sati, što je repriza privremenog prekida komunikacija kada su izraelske kopnene snage prvi put u velikom broju tokom vikenda ušle u Gazu.

Više od polovine od 2,3 miliona stanovnika Gaza pobjeglo je iz svojih domova, a zalihe hrane, ljekova, vode i goriva su na izmaku. Usljed nestanka električne struje bolnice se oslanjaju na agregate i uskoro bi mogle biti zatvorene.

Napadi na izbjeglički kamp Džabalija naglašavaju očekivani rast broja žrtava na obje strane dok izraelske snage napreduju ka predgrađu grada Gaze i njegovim gusto naseljenim četvrtima. Izraelski zvaničnici tvrde da Hamasova vojna infrastruktura, uključujući stotine kilometara tunela, je koncentrisana u tom gradu u kojem je prije rata živjelo 650 000 ljudi.

Šest autobusa sa 335 vlasnika stranih pasoša napustilo je juče popodne Gazu preko graničnog prelaza Rafa sa Egiptom, kazao je Vail Abu Omar, portparol palestinske granične službe.

Saopšteno je da će prema planu više od 400 vlasnika stranih pasoša napustiti Gazu. Egipat je saopštio da neće prihvatiti priliv palestinskih izbjeglica iz straha da im Izrael neće dozvoliti da se vrate u Gazu nakon rata.

Nemoguće pozvati hitnu pomoć

Desetine ljudi su juče došle na prelaz Rafa - jedini koji je trenutno otvoren - a kola hitne pomoći sa ranjenim Palestincima izlazila su sa egipatske strane.

Egipat je ranije saopštio da je više od 80 Palestinaca – od ukupno više hiljada koji su ranjeni u ratu – biti transportovani na liječenje. Međutim, doktor Mohamed Zakut, zvaničnik Ministarstva zdravlja u Gazi je kazao za AP da je 10 pacijenata preminulo prije nego što su evakuisani u Egipat. Kriterijumi po kojima se sprovodi medicinska evakuacija nijesu pojašnjeni, dodaje AP.

Oni koji su ostali moraju da se nose sa višestrukim krizama, koje su juče pogoršane usljed prekida komunikacije.

Međunarodni komitet Crvenog krsta (MKCK) saopštio je da takvi prekidi otežavaju civilima da nađu utočište. “Čak je i potencijalno spasonosni čin pozivanja hitne pomoći postao nemoguć”, kazala je portparolka MKCK-a Džesika Musan.

Palestinsko ministarstvo zdravlja je u međuvremenu saopštilo da je tursko-palestinska bolnica, jedina u Gazi specijalizovana za liječenje pacijenata oboljelih od raka, primorana na zatvaranje zbog nedostatka goriva, usljed čega je 70 pacijenata oboljelih od raka u kritičnoj situaciji.

Broj žrtava raste

Preko 8700 Palestinaca je ubijeno u ratu, uglavnom žena i djece, a preko 22000 ljudi su povrijeđene, saopštilo je juče palestinsko ministarstvo zdravlja. Ova cifra je bez presedana u višedecenijskom nasilju između Izraela i Palestine, ističe AP.

Više od 1400 ljudi je ubijeno na izraelskoj strani, uglavnom civila tokom Hamasovog prvog napada, što je takođe brojka bez presedana. Palestinski militanti su takođe oteli oko 240 osoba za vrijeme njihovog upada i nastavili su da ispaljuju rakete na Izrael.

Petnaest izraelskih vojnika je stradalo u Gazi od početka kopnenih operacija.

Izrael ne daje puno informacija o svojim operacijama u Gazi, ali stanovnici i portparoli militantnih grupa tvrde da izgleda da vojska pokušava da preuzme kontrolu nad dva glavna puta.

Procjenjuje se da je 800 000 Palestinaca pobjeglo na jug iz grada Gaze i drugih sjevernih oblasti nakon izraelskog naređenja da se evakuišu, ali stotine hiljada i dalje ostaju na sjeveru.

Izrael je dozvolio međunarodnim humanitarnim grupama da pošalju više od 200 kamiona sa hranom i ljekovima koji su ušli iz Egipta proteklih 10 dana, ali humanitarni radnici tvrde da to nije ni približno dovoljno.

Šta poslije rata u Gazi?

Izrael je obećao da će uništiti Hamas i njegovu sposobnost da upravlja Gazom, pritom tvrdeći da ne planira da ponovo okupira tu teritoriju iz koje je povukao vojnike i naseljenike 2005. Međutim nije puno toga saopštio o tome ko će upravljati Gazom nakon toga.

U izlaganju pred Kongresom u utorak, američki državni sekretar Entoni Blinken je sugerisao da će “u jednom trenutku, najviše smisla imati da efikasne i obnovljene Palestinske vlasti preuzmu upravu i na kraju snose odgovornost za bezbjednost u Gazi”.

Hamas je istjerao Palestinske vlasti iz Gaze u žestokim okršajima 2007. godine, ostavljajući im ograničenu kontrolu nad djelovima okupirane Zapadne obale. Palestinska podrška predsjedniku Mahmudu Abasu je od tada opala, a mnogi Palestinci ih smatraju izraelskim policijskim snagama jer mu pomažu da potisne Hamas i druge militantne grupe.

( N. Bogetić )