Partijska ili državna potreba - Spajićeva vlada imaće u prosjeku više državnih sekretara nego prethodne dvije

Vlada Milojka Spajića moći će da imenuje 42 državna sekretara, što je i u ukupnom broju i u prosjeku više nego što su ih imale prethodne dvije izvršne vlasti, koje su predvodili Dritan Abazović i Zdravko Krivokapić.

Spajićev kabinet u utorak je, nekoliko sati nakon što je izabran, donio Odluku o određivanju ministarstava koja mogu imati državne sekretare, a kojom je predviđeno da svih 19 resora dobije takve funkcionere. Po jednog državnog sekretara imaće četiri ministarstva, po dva sedam, a po tri najviše njih - osam.

Po troje će moći da bude postavljeno u ministarstva finansija, unutrašnjih poslova, prosvjete, zdravlja, rada i socijalnog staranja, prostornog planiranja, poljoprivrede, te energetike, po dvoje u resore pravde, odbrane, javne uprave, ekonomskog razvoja, kulture, saobraćaja i turizma, a po jedan sekretar u ministarstvima vanjskih poslova, ljudskih i manjinskih prava, evropskih poslova i sporta.

Državni sekretari postavljaju se na funkcije po političkom, odnosno partijskom ključu - imenuje ih i razrješava Vlada, na predlog ministra, bez javnog konkursa. Dužnost im prestaje prestankom mandata ministra.

Spajićeva vlada ubrzo bi trebalo da imenuje prve ljude na te pozicije.

Kad je riječ o prethodnim vladama, Abazovićeva je imala 18 resora i 36 državnih sekretara, a Krivokapićeva 12 ministarstava i 24 državna sekretara. To znači da su pretodna dva kabineta u prosjeku imala dva sekretara po resoru, a Spajićev nešto više - 2,21.

Do Abazovićeve izvršne vlasti, koja je formirana krajem aprila prošle godine, Zakonom o državnoj upravi bilo je propisano da jedno ministarstvo može imati najviše dva državna sekretara. Međutim, odmah potom, Abazovićev Građanski pokret GP URA predložio je izmjene zakona i uvođenje mogućnosti imenovanja tri državna sekretara po resoru. Zakon je ubrzo usvojen, a tadašnja opozicija optužila je GP URA da je predložila izmjene radi zadovoljavanja apetita vladajućih stranaka, dok su oni odgovarali da je to urađeno “kako bi se postigla puna efikasnost i efektivnost državne uprave”.

Abazovićev kabinet imao je tri državna sekretara u pet ministarstava.

Saradnica na programima u Centru za građansko obrazovanje (CGO) Milica Zindović, ocjenjuje da su resori u kojima je predviđena mogućnost imenovanja po tri državna sekretara važni i kompleksni, ali da se način upravljanja njima mogao organizovati drugačije.

“Kako ne bi opteretio funkcionisanje ionako glomazne državne uprave s brojnim i nataloženim problemima i prouzrokovao dodatna finansijska izdvajanja građana i građanki Crne Gore”, kazala je ona “Vijestima”.

Zindović navodi da je brojka od 42 državna sekretara, koliko ih Spajićeva vlada može imenovati, izuzetno velika, i da bi, osim finansijskih troškova, mogla proizvesti i problem u funkcionisanju unutar tih ministarstava.

“Budući da državni sekretari koordiniraju svim timovima, usmjeravaju rad organa, određuju dinamiku rada, itd. Takođe, postavlja se i važno pitanje: na koji će način i prema kome oni usmjeravati politike tih resora - prema nadležnom ministru ili prema šefovima partija iz kojih dolaze?”, napominje sagovornica.

Prema Zakonu o državnoj upravi, državni sekretar pomaže ministru u vršenju njegove funkcije. Kad ministarstvo ima tri državna sekretara, ministar ovlašćuje jednog od njih da ga zamjenjuje u slučaju kad je spriječen da vrši funkciju.

Navodeći da se zanemaruje da Evropska komisija godinama šalje upozorenja o neophodnosti “optimizacije, racionalizacije i profesionalizacije javne uprave”, Zindović konstatuje da s ovakvim “prekrajanjem ministarstava i dosad nezabilježenim brojem državnih sekretara”, ne može biti govora o toj vrsti reforme.

“Sve ovo nas još jednom opominje na što urgentnije donošenje zakona o vladi, na čiju neophodnost mi u civilnom drušvu jako dugo ukazujemo. Upravo činjenica što nemamo taj zakon otvara prostor za ovakve vrste ‘podešavanja’ i krojenja ministarstava - ne po mjeri javnog interesa, već po mjeri partijskih aspiracija”, poručuje ona.

“Vijestima” su juče iz Vladine Službe za odnose s javnošću saopštili da je odluka da se mogu imenovati 42 državna sekretara rezultat “temeljne procjene potreba resora za djelovanje u specifičnim oblastima”.

“Podsjećamo da Vlada ima 19 resora koji zavisno od kompleksnosti poslova i portfolija imaju od jednog do tri državna sekretara”, naveli su oni.

Na pitanje može li izvršna vlast da garantuje da na te pozicije neće doći samo partijski kadar, iz Službe odgovaraju da će Spajić, “kako u odnosu na pozicije državnih sekretara, tako i u odnosu na druga imenovana i postavljena lica, insistirati na izboru profesionalaca koji imaju iskustvo i kredibilitet za obavljanje povjerenih javnih funkcija”.

U programu rada Vlade, koji je parlament usvojio kad je ona izabrana, piše da će njen poseban fokus biti na “optimizaciji javne uprave kroz sprovođenje funkcionalnih analiza koje treba da identifikuju oblasti u kojima je neophodno izvršiti racionalizaciju broja zaposlenih i onih oblasti koje zahtijevaju dodatno kadrovsko jačanje u kontekstu zahtjeva iz EU agende i kvalitetnijeg pružanja javnih usluga”.

Osim toga, konstituenti vlasti obavezali su se koalicionim sporazumom da će se u vođenju kadrovske politike “presudno rukovoditi načelima otvorenosti, meritokratije i jednakih šansi, vodeći računa prvenstveno o profesionalnim kvalitetima i ličnom integritetu kandidata, u cilju diskontinuiteta partitokratskog načina upravljanja”.

“Te da ćemo se striktno pridržavati zakonskih propisa i najboljih praksi u dijelu imenovanja političkih funkcija (ministri, državni sekretari, 30 odsto ambasadora, do 50 odsto članova upravnih odbora i dr.) i izbora profesionalnih funkcija (generalni direktori direktorata, starješine organa uprave, menadžment privrednih društava u većinskom vlasništvu države, ostali članovi upravnih odbora, i dr.), koje će se birati na javnim i transparentnim pozivima”, piše u sporazumu.

( Nikola Dragaš )