I drugi bi tražili besplatne komunalije kao "Porto Montenegro”

U Agenciji za zaštitu konkurencije Crne Gore (AZZK) danas će biti nastavljena usmena rasprava u procesu ocjenjivanja zakonitosti višemilionske državne pomoći koju je Opština Tivat 2018. godine pružila kompaniji “Adriatic Marinas” koja upravlja turističko-nautičkim naseljem “Porto Montenegro”.

Zastupnik Opštine Tivat beogradski advokat Predrag Savić, kazao je “Vijestima” da je ovaj postupak višestruko bitan za Opštinu i Crnu Goru. Opština, kako je naveo, može da bude tužena od drugih investotora koji su dovedeni u nepovoljniji položaj u odnosu na “Adriatic Marinas”, a postupak je i od izuzetno važnosti i za procjenu usklađenosti Crne Gore sa pravilima EU.

AZZK više od četiri godine vodi ispitni postupak utvrđivanja moguće neusklađenosti državne pomoći dodijeljenje “Adriatic Marinasu” sa Zakonom o kontroli državne pomoći. Iako se državna pomoć u vidu oslobađanja te kompanije od obaveze plaćanja 5,6 miliona eura naknade za komunalno opremanje građevinskog zemljišta desila u avgustu 2018, AZZK se međutim, nikada po službenoj dužnosti nije pozabavio ovim slučajem i ispitivanjem njegove legalnosti. Savjet AZZK taj postupak formalno je pokrenuo tek 21. oktobra 2019, nakon što mu se mjesec ranije, traženjem objašnjenja o ovom kontroverznom poslu, obratila sama Delegacija Evropske unije u Crnoj Gori.

Inače, riječ je o već čuvenom i do sada u Crnoj Gori nezabilježenom postupku opraštanja duga za naknadu za komunalije “Adriatic Marinasu”, a koju je prije više od pet godina donijela bivša DPS-SD-HGI vlast Tivta.

Saglasnost na potpisivanje ugovora sa “Adriatic Marinasom”, krajem 2017. dalo je 17 odbornika DPS-a u bivšem sazivu SO Tivat, ali je tadašnja gradonačelnica dr Snežana Matijević pola godine odbijala da potpiše taj aranžman sumnjajući u njegovu legalnost. Pod pritiskom svoje partije - DPS-a i njenih čelnika, predsjednika države Mila Đukanovića i tadašnjeg premijera Duška Markovića koji su javno više puta tražili da se aranžman sa Portom što prije potpiše i ta kompanija časti sa 5,6 miliona eura novca građana Tivta, Matijevićeva je u ljeto 2018. podnijela ostavku. Njen nasljednik u fotelji gradonačelnika Tivta Siniša Kusovac (DPS) je nedugo potom, stavio svoj potpis na kontroverzni aranžman i time gradu pričinio višemilionsku finansijsku štetu.

Uprkos zgražavanju većeg dijela crnogorske javnosti u vezi sa ovim poslom - prvog takve vrste gdje je jedan investitor u Crnoj Gori na osnovama koje ne postoje ni u jednom crnogorskom zakonu (površina objekata “Arsenala” prije 1945. godine, troškovi rušenja objekata, troškovi ekološke sanacije lokacije), oslobođen plaćanja ove dadžbine, Specijalno državno tužilaštvo na čelu sa tadašnjim glavnim specijalnim tužiocem Milivojem Katnićem nikada nije problematizovalo ovaj slučaj.

Međutim, aktuelni gradonačelnik Tivta Željko Komnenović (Narod pobjeđuje) i pravni zastupnik Opštine Tivat, advokat Predrag Savić, u petak su SDT-u koji sada vodi Vladimir Novović, podnijeli krivičnu prijavu protiv bivšeg predsjednika Opštine Kusovca zbog zloupotrebe službenog položaja kojom je lokalnoj upravi Tivta nanesena finansijska šteta od 5,6 miliona eura. U prijavi se ističe da Kusovac odlukom tivatskog parlamenta iz decembra 2017. nije bio ovlašćen da potpiše ugovor o opraštanju komunalija sa Porto Montenegrom, ali da je on to, ipak, učinio i naglašava da njegove inkriminisane radnje treba cijeniti u odnosu na ono što je propisano u više crnogorskih zakona i odluka SO Tivat, ali i “na osnovu opšteprihvaćenih pravnih standarda i pravila Evropske unije utvrđenih u Ugovoru o funkcionisanju EU, Saopštenja Evropske komisije za regionalnu državnu pomoć C(2021)2594 i sudske prakse koja je ustanovljena u slučajevima ocjene nezakonitostri i neusklađenosti državne pomoći”.

Upravo su evropski propisi i pravna praksa nešto što je advokat Savić u posljednje vrijeme u raspravi o legalnosti državne pomoći pružene 2018. “Adriatic Marinasu” na finansijsku štetu Opštine Tivat, prezentovao i samoj AZZK. Ta Agencija je, preme nezvaničnim saznanjima “Vijesti”, skoro došla do stava da ovo kontroverzno milionsko opraštanje komunalija proglasi legalnim jer navodno, visina te pomoći u odnosu na njen procentualni udio u ukupnoj vrijednosti investicije u gradnju cijelog elitnog nautičko-turistikog kompleksa u Tivtu, nije prešla limite koje dozvoljava EU.

Pravni tim Opštine Tivat predvođen Savićem je, međutim, to osporio, pozivajući se, osim na više članova samog crnogorskog Zakona o kontroli državne pomoći, koji su, kako smatraju, evidentno prekršeni postupcima Kusovca i Opštine Tivat 2018, i na praksu Evropskog suda u Strazburu, član107 stav 3 tačka C Ugovora o funkcionisanju Evropske unije (UFEU), kao i na svih šest kriterijma iz Saopštenja Evropske komisije za regionalnu državnu pomoć C(2021)2594, a koje je prihvaćeno i kao dio domicilnog zakonodavstva u postupku kontrole legaliteta državne pomoći u Crnoj Gori.

“U konkretnoj situaciji, evidentno je da se na osnovu pozitivnog zakonodavstva Crne Gore i pravnih pravila EU i sudske prakse, finansijska sredstva dodijeljena ‘Adriatic Marinasu’ predstavljaju državnu pomoć, pa se Opština Tivat javlja kao davalac, a ‘Adriatic Marinas’ kao primalac pomoći. Otpis duga kao državna pomoć je neselektivna, a dodijeljena sredstva predstavljaju javna sredstva kojima se jedno privredno društvo dovodi u ekonomsku prednost, čime se dovodi do narušavanja konkurencije”, kazao je tim povodom “Vijestima” Savić napominjući da bi i bez kontroverzne pomoći koju mu je u visini od više od jedne trećine svog tadašnjeg godišnjeg budžeta kroz ovaj otpis komunalija dala Opštna Tivat, “Adriatic Marinas” “sasvim sigurno obavljao svoju djelatnost, jer u trenutku kada je potpisan predmetni Ugovor sa elementima nezakonite državne pomoći, oni su već imali u velikoj mjeri realizovan svoj projekat”.

“I bez ove državne pomoći predmetno ulaganje bi bilo profitablno, jer kad neko dobije imovinu, pokretnu i nepokretnu, u vrijednosti od preko 200 miliona eura, za dvadeset miliona, onda je nepotrebno govoriti o potrebi državnog podsticaja u takvom projektu”, naglasio je Savić, podjećajući na način na koji je “Adriatic Marinas” 2006. došao do tadašnjeg “Arsenala”, njegovih objekata i pokretne imovine.

On naglašava da to, u kontekstu opraštanja komunalija od 5,6 miliona eura 2018. godine, direktno krši paragrafe 67 i 75 Saopštenja Evropske komisije za regionalnu državnu pomoć C (2021) 2594.

Ističući da je “apsurdno pomagati i podržavati nekoga ko je od države već dobio enormno vrijedno gradsko građevinsko zemljište po nepristojno niskim cijenama i ne samo zemljište, već i drugu imovinu ‘Arsenala’”, Savić je naglasio da je opraštanje komunalija na ovaj način problematično i sa stanovišta paragrafa 104 Saopštenja EK, te da dovodi u direktnu opasnost Opštinu Tivat da sada to od nje traže i svi drugi investitori, a što bi imalo katastrofalne posljedice po budžet grada.

“Paragraf 104 saopštenja EK za regionalnu državnu pomoć nalaže izbjegavanje neprimjerenih negativnih efekata na trgovinu i konkurenciju.

Ovdje je kroz pozitivnu diskriminaciju stvorena situacija u kojoj Opština po osnovu primjene odredbe o zabrani diskriminacije može da bude tužena od drugih investotora koji su dovedeni u nepovoljniji položaj u odnosu na ‘Adriatic Marinas’”, objašnjava Savić, dodajući da je ishod ovog postupka pred AZZK od izuzetne važnosti i za procjenu usklađenosti Crne Gore sa pravilima EU u poglavlju 8 - zaštita konkurencije.

Savić: Radim besplatno jer sam se na glupostima pravosuđa već proslavio

Savić ima veliko iskustvo u zaustupanju klijenata pred evropskim sudovima pri čemu je najpoznatiji po dobijanju presude u slučaju “’Kips’ protiv Crne Gore” a kojom je Evropski sud u Strazburu odredio da država toj podgoričkoj kompaniji mora platiti odštetu veću od 4,5 miliona eura.

Na pitanje “Vijesti” koliko ga Opština Tivat plaća da zastupa njene interse u postupku pred AZZK koji je takođe bitan iz ugla poštovanja evropske pravne tekovine, Savić je kazao da on to radi “pro bono” (za opšte dobro - besplatno).

“Za Opštinu Tivat ovo radim pro bono je su mi gluposti, grubi promašaji i apsolutno nezakonite odluke crnogorskog pravosuđa iz ere Vesne Medenice i Mila Đukanovića, omogućile da preko predmeta ‘Kipsa’ i dobijene ‘parnice vijeka’ pred Evropskim sudom u Strazburu, steknem slavu i nove velike predmete”, tvrdi beogradski advokat.

Ista situacija kao kada je “Apple” morao Irskoj da vrati 13 milijardi

Beogradski advokat posebno naglašava da tumačenje AZZK i menadžmenta “Adriatic Marinasa” da je opraštanje višemilionskih komunalija navodno, dozvoljeno i opravdano imajući u vidu visinu ukupne investije u “Porto Montegro”, takođe padaju u vodu pred evropskom pravnom i sudskom praksom.

“Visina investicije nije od značaja kada se radi o utvrđivanju činjenice da li se radi o neusklađenoj državnoj pomoći. Podsjećam AZZK na Odluku Evropske komisije 2017/1283 o državnim pomoćima koje su bile dodijeljene od Irske kompaniji ‘Apple’. Odluka je utvrdila da je Irska pružila toj kompaniji nezakonitu državnu pomoć putem poreskih olakšica u iznosu od približno 13 milijardi eura. Tako je odlučeno i pored argumenata države Irske da prisiljavanje ‘Apple-a’ da plati velike sume poreza unazad a što je naložemo ovom Odlukom EK, može imati negativan uticaj na irsku ekonomiju i radna mjesta”, ističe Savić.

( Siniša Luković )