Rudniku (ni)je mjesto u Mojkovcu

Na zahtjev odborničkog kluba Demokratske partije socijalista u Mojkovcu, sjednica Skupštine opštine (SO) biće održana sjutra, a na dnevnom redu je Zaključak o izjašnjenju u vezi sa geološko-rudarskim aktivnostima na istražnim ležištima polimetaličnih ruda na teritoriji te opštine.

Odborici opozicionog DPS predlažu kolegama u lokalnom parlamentu da zaključkom obavijeste Vladu da su “protiv svih aktivnosti vezanih za oblast rudarstva na teritoriji opštine Mojkovac”.

Tim dokumentom od Vlade se traži da, između ostalog, verifikuje prestanak važenja Ugovora o koncesiji za detaljna geološka istraživanja i eksploataciju sulfidne polimetalične rude na prostoru bivšeg rudnika “Brskovo”. Takođe i da obustavi donošenje Detaljnog prostornog plana (DPP) za prostor koncesionog područja sa pratećom Strateškom procjenom uticaja na životnu sredinu.

U međuvremenu, iz opštine Mojkovac saopštili su da ne isključuju mogućnost referendumskog izjašnjavanja građana o pitanju otvaranja rudnika “Brskovo”.

“U skladu sa strateškim opredjeljenjem opštine Mojkovac (razvoj industrije, poljoprivrede i turizma), vodeći brigu o demografskom i ekonomskom stanju Mojkovca te zaštiti životne sredine, Opština Mojkovac donijela je zaključke i predloge koji je uputila Vladi Crne Gore, odnosno premijeru Milojku Spajiću, kao i nadlažnim ministarstvima”, saopšteno je iz Opštine.

Iz Opštine Mojkovac kazali su da je predstavljeni Nacrt DPP za prostor koncesionog područja za eksploataciju mineralnih sirovina - Brskovo “manjkav kao dokument” i za dalju implementaciju može služiti samo kao polazna osnova, uz uvažavanje primjedbi koje je Opština dostavila Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma.

Oni su dali devet predloga u vezi sa otvaranjem rudnika “Brskovo”.

“Vlada Crne Gore - nadležno ministarstvo, treba da inovira postojeći Nacrt DPP za prostor koncesionog područja Brskovo zajedno sa Strateškom procjenom uticaja na životnu sredinu. DPP i Strateška procjena uticaja na životnu sredinu treba da odgovore da li je ovaj projekat u koliziji sa strateški važnim razvojnim projektom skijališta ‘Žarski’ na mojkovačkoj strani Bjelasice sa posebnim osvrtom na rješavanje prašine u okviru ruže vjetrova za lokalitet kako bi bilo spriječeno potencijalno širenje prašine prema budućem ski-centru, kao i prema drugim naseljenim područjima”, navodi se u saopštenju.

Istakli su da je razmatranjem prethodno predloženih dokumenata zaključeno da isti ne daju jasne i precizne odgovore na pitanja intenziteta buke, transporta materijala, režima transporta i upotrebe eksplozivnih sredstava i upravljanje otpadnim i drugim vodama.

“Imajući u vidu da sada kroz koncesiono polje atmosferske vode prolaze kroz bivša rudarska okna i rijekom Rudnicom slivaju se u rijeku Taru i zagađuju je, pa u slučaju neotvaranje rudnika (koji ovaj problem tretira) neophodno je uraditi projekat kojim bi se riješilo pitanje zagađenja”, dodaje se.

Poručili su da je u planskim dokumentima i ugovoru sa potencijalnim investitorima neophodno utvrditi obavezu rekultivacije nakon završene faze eksploatacije.

“U pogledu koncesione naknade ističemo da je ista niska i da je kroz zakonsku regulativu treba uvećati. Opština Mojkovac treba koncesionu naknadu da iskoristi u svrhu inplementacije razvojnih projekata. Otvaranjem rudnika investitor se mora obavezati da prilikom zapošljavanja prioritet imaju stanovnici opštine Mojkovac kao i drugih opština sa sjevera Crne Gore”, piše u saopštenju.

“Zbog značajnog arheološkog lokaliteta Brskovo, investitor se mora obavezati da finansira izgradnju muzeja za čuvanje i izlaganje arheoloških artefakata i sprovedenih istraživanja, kao i da finansira projektnu dokumentaciju i izgradnju replike srednjovjekovnog Brskova u punoj veličini. Takođe, investitor se mora obavezati i da finansira izgradnju Memorijalnog centra “Junacima Mojkovačke bitke” na lokaciji koju odredi opština Mojkovac”, zaključuje se u saopštenju.

Odbornici opozicije podsjećaju da postoji realan rizik da bi se daljim aktivnostima vezanim za rudarstvo “u ogromnoj mjeri devastirao prostor, trajno zagadila životna sredina, ugrozio život i zdravlje ljudi, uništio kvalitet prirodnih i kulturnih vrijednosti”. U zaključku piše i da “dalji razvoj opštine Mojkovac strateški treba usmjeriti na razvoj poljoprivrede i organske proizvodnje, seoskog, sportskog i visokog turizma i poljoprivredno-prerađivačkih aktivnosti, u skladu sa principima održivog razvoja”.

“Vlada Crne Gore stavila je na javnu raspravu Nacrt DPP-a prostor koncesionog područja za eksploataciju mineralnih sirovina - Brskovo 24. aprila 2023. godine i tako omogućila da javnosti bude dostupan dokument u vezi sa planiranim predloženim načinom korišćenja prostora koji je predmet pomenutog plana. Detaljnom analizom plana utvrđene su brojne neusaglašenosti, kontradiktornosti i značajni konflikti u prostoru, o čemu se Opština Mojkovac izjasnila dostavljanjem primjedbi Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma”, piše u obrazloženju zaključka.

Kako tvrdi odbornički klub DPS-a, Nacrt DPP-a za prostor koncesionog područja za eksploataciju mineralnih sirovina - Brskovo nije urađen u skladu sa važećim zakonskim propisima u Crnoj Gori, međunarodnim konvencijama koje je Crna Gora ratifikovala, u skladu sa planovima višeg reda... Tvrde da je taj planski dokument “u suprotnosti sa svim principima održivog razvoja i zelene agende” i da se “njime predlažu aktivnosti koje za rezultat imaju trajnu i nepovratnu devastaciju prostora u području između dva nacionalna parka i rijeke Tare”.

Podsjećaju da je u proceduri donošenje Prostornog plana Crne Gore, predloženi koncept rudarsko tehnoloških aktivnosti u potpunosti neprihvatljiv i suprtstavljen razvojnim planovima Mojkovca u koje je država Crna Gora uložila više desetina miliona eura”.

U obrazloženju zaključka piše i da se od Vlada očekuje da “aktivno učestvuje i pomogne zelenom razvoju Mojkovca, podržavajući investicije za razvoj saobraćajne i turističke infrastrukture, izgradnji hotelskih i drugih smještajnih kapacitet...”

( Dragana Šćepanović )