U Podgorici na slobodi, u Prištini još u pritvoru: Šum u komunikaciji oko izručenja Vuksanovića i Vukotića

Vlasti u Prištini još nisu dobile zvanično obavještenje o odluci bivšeg ministra pravde Marka Kovača o odbijanju izručenja Kosovu Živka Vuksanovića i Momčila Vukotića, optuženih za ratne zločine nad civilnim stanovništvom. Da nešto nije u redu u kanalima komunikacije između dva ministarstva govori i činjenica da je prošlog ponedjeljka, 1. novembra, kada su ova dvojica državljana Srbije već bila na slobodi, kosovsko Ministarstvo pravde, kako je rečeno Vijestima, dobilo obavještenje da je Vukotiću i Vuksanoviću određen ekstradicioni pritvor.

“U ponedjeljak popodne (1. novembar – prim.aut.) dobili smo najnoviju informaciju od Ministarstva pravde Crne Gore o tri različita slučaja izručenja za ratne zločine sa Crnom Gorom, a ni u jednom od njih nije navedeno da je donijeta odluka o odobravanju ili odbijanju njihovog izručenja”, ističu u kosovskom Ministarstvu pravde.

U informaciji koje je dobilo Ministarstvo pravde Kosova, kolege iz Podgorice ih obavještavaju da je “navedenim licima određen pritvor radi sprovođenja ekstradicionih postupaka, ističe se u odgovoru Ministarstva pravde Republike Kosovo uz napomenu da još nemaju “obavještenje Ministarstva pravde Crne Gore o odobravanju ili odbijanju ekstradicije”.

U Ministarstvu pravde Crne Gore ne znaju zašto je došlo do ove igre “gluvih telefona” sa kolegama u Prištini.

“Što se tiče postupaka ekstradicije Vukotić Momčila i Vuksanović Živka, odmah nakon donošenja rješenja kojim su odbijene molbe za izručenje Vukotić Momčila i Vuksanović Živka, iste su proslijeđene, u skladu sa ustaljenom praksom Ministarstvu pravde Republike Kosovo, redovnim putem. Svaka odluka suda ili Ministarstva pravde vezana za slučaj ekstradicije se dostavlja centralnom organu države molilje bez odlaganja, a vrijeme pristizanja odluke kod države molilje zavisi od međunarodnog poštanskog saobraćaja, na koji Ministarstvo pravde ne može uticati. Svakako, rješenja od odbijanju izručenja se dostavljaju NCB Interpolu Podgorica, koji o tome obavještava partnersku službu u državi molilji, dok naše obavještenje putuje redovnim putem”, navode u Ministarstvu pravde.

U međuvremenu, o odbijanju izručenja Vuksanovića i Vukotića Kosovu oglasio se i Nik Đeljošaj, aktuelni potpredsednik Vlade, koji je Kovačevu odluku ocijenio kao “skandaloznu”.

“Mislim da će do izručenja doći ubrzo. Tražio sam informacije o tome, sam sam se interesovao. Nije me niko sa Kosova pitao da to učinim, kada je riječ o pitanjima koja se tiču Albanaca - nema potrebe da neko interveniše kako bih se interesovao o tome”, kazao je Đeljošaj.

Odluka o odbijanju izručenja je konačna, i ne postoji pravo žalbe, jer se odluka o dozvoljavanju ili odbijanju izručenja smatra političkom odlukom, rečeno je Vijestima u Ministarstvu pravde Crne Gore.

Crnogorska policija uhapsila je 25. septembra Momčila Vukotića (61), državljanina Srbije, koji je osumnjičen da je tokom 1999. godine, na teritoriji Peći, počinio krivično djelo ratni zločini protiv civilnog stanovništva.

Istražni sudija Višeg suda u Bijelom Polju odredio je Vukotiću ekstradicioni pritvor u kome je bio sve do 26. oktobra kada je ministar Kovač odbio da ga izruči pravosudnim organima Kosova.

Dan kasnije, 27. oktobra, Viši sud iz Bijelog Polja pustio je iz pritvora srpskog državljanina Živka Vuksanovića (62), čije je izručenje takođe tražilo Kosovo, radi vođenja sudskog postupka zbog krivičnog djela ratni zločin protiv civilnog stanovništva.

Vuksanović je od 1. oktobra bio u ekstradicionom pritvoru po rešenju bjelopoljskog suda.

U slučaju Ilira Beriše, trećeg lica koje potražuje Kosovo, kako je rečeno u Ministarstvu pravde, postupak po zahtjevu za izručenje je u toku.

Blakaj: Kovačeva odluka bez osnova

“Ne postoji nijedan izvještaj, bilo domaćih ili međunarodnih organizacija, gdje se navodi da na Kosovu postoje slučajevi nehumanog postupanja, kažnjavanja ili torture u pritvorskim centrima ili zatvorima. Prema tome, smatram da odluka bivšeg ministra pravde Crne Gore, g. Marka Kovača, da ne izručuje osumnjičene Živka Vuksanovića i Momčila Vukotića nema nikakvih osnova. Ipak, nemamo uvid u obrazloženje bivšeg ministra, i ne znamo da li je ovo jedini razlog koji je naveden za takvu odluku. Inače, postoje i drugi slučajevi gdje je bilo izručenja iz Crne Gore na Kosovo, i nije bilo slučajeva da su te osobe bile podvrgnute mučenju, kaže Bekim Blakaj, direktor Fonda za humanitarno pravo Kosova.

Gorjanc Prelević: Ministar Kovač zloupotrijebio položaj

Sudeći po zvaničnim saopštenjima za medije, bivši ministar pravde Marko Kovač je odbio da Kosovu izruči srpske državljane, Momčila Vukotića i Živka Vuksanovića, zbog “sumnje o njihovom političkom progonu na Kosovu”, kaže izvršna direktorica NVO Akcija za ljudska prava Tea Gorjanc Prelević.

Ona ističe da ministar prema Zakonu o pružanju međunarodne pravne pomoći u krivičnim stvarima ima pravo da odbije izručenje onda kada se može “opravdano pretpostaviti da bi izručeno lice u državi kojoj se izručuje bilo izloženo progonu ili kažnjavanju zbog svoje rase, vjere, državljanstva, pripadnosti određenoj društvenoj grupi ili zbog svojih političkih uvjerenja ili bi njegov položaj bio otežan zbog nekog od tih razloga.”

“Kovač je tu sumnju o političkom progonu pokušao da opravda samo u slučaju Vukotića i to “nedostatkom dokaza za izvršenje krivičnog djela”, što je procjena za koju nije bio nadležan, jer je Viši sud jedini ovlašćen da cijeni postojanje dokaza u ovakvim predmetima i to u fazi koja prethodi odluci ministra”, naglašava Gorjanc Prelević.

Izvršna direktorica Akcije za ljudska prava napominje da je Viši sud u Bijelom Polju prethodno ocijenio da su svi uslovi za izručenje Vukotića bili ispunjeni, što znači da je ocijenio da postoji dovoljno dokaza za opravdanu sumnju da je on izvršio ratni zločin za koji se tereti.

“Odlukom da izručenje ipak odbije, ministar Kovač je izašao iz svoje nadležnosti i suprotstavio se sudskoj odluci, što predstavlja zloupotrebu položaja”, zaključuje Tea Gorjanc Prelević.

Ona naglašava da su slično Kovaču, nezakonito su postupili i ministri pravde Republike Srbije - Nikola Selaković, Nela Kuburović i Maja Popović - koji nikada nisu odlučili o izručenju Zorana Vukovića Crnoj Gori (osuđenom za ubistvo porodice Klapuh još 1995. godine), iako je Viši sud u Beogradu blagovremeno utvrdio ispunjenost svih uslova za njegovo izručenje. Dakle, dodaje Gorjanc Prelević, za razliku od Kovača, srpski ministri nisu odbili izručenje, već o tome prosto nisu odlučivali, što je takođe nezakonito, i tako su omogućili da Vuković bude pušten iz ekstradicionog pritvora i da do danas ne bude izručen Crnoj Gori.

Nije poznato, prema rečima Gorjanc Prelević, da je ministar Kovač ikada insistirao na izručenju Vukovića Crnoj Gori iako mu je slučaj bio poznat. Akcija za ljudska prava se tim povodom više puta obraćala Ministarstvu pravde Crne Gore i Srbije, i davali smo javna upozorenja koja su mediji prenosili.

“Evropska komisija mora da uoči ove i druge probleme u regionalnoj saradnji u cilju kažnjavanja za ratne zločine i da iskoristi svoj uticaj da pomogne ostvarivanje pravde”, kazala je Tea Gorjanc Prelević.

( Vukašin Obradović )