Obrušene zidine Starog grada u Ulcinju otkrile grobnice i nekropole

Zidine Starog grada u Ulcinju, obrušene sa južne strane u januaru 2021. godine usljed obilnih kiša i nagomilanog šuta i otpada, na rekonstrukciju čekaju skoro tri godine, ali još nije izvjesno kada bi drevna tvrđava mogla na tom dijelu biti obnovoljena u svojoj autentičnosti zbog novih momenata prilikom istraživanja za izradu konzervatorskog projekta.

Iz Ministarstva finansija tvrde da su za izradu konzervatorskog projekta Opštini Ulcinj lani opedijelili 30 hiljada eura, a iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara da im taj dokument još nije stigao na saglasnost. Međutim, iz najjužnije Opštine ističu da to nije bilo moguće jer su prilikom priprema za izradu projekta na mjestu obrušenih zidina otkriveni ostaci starih grobnica, a možda i nekropola, što dodatno komplikuje cijeli proces jer su sada neophodna i složena, arheološka istraživanja.

Sekretar za kulturu, sport, mlade i društvene djelatnosti u Opštini Artan Čobaj kazao je da je naziv projekta “Arheološko-konzervatorska istraživanja u cilju sprovođenja sanacionih mjera na obrušenom dijelu južnog bedema Starog grada Ulcinj”, dok je u ministarstvu on naslovljen kao “Izrada konzervatorskog projekta sanacije i sprovođenje sanacionih mjera na obrušenom dijelu južnog bedema Starog grada Ulcinja”.

Čobaj je podsjetio da je dio južne strane zidina Starog grada Ulcinj usljed erozije i pritiska nagomilane zemlje obrušen 2021. godine, čime je otvoren problem zaštite cijelog poteza bedema na toj strani kulturnog dobra. Naveo je da se obrušeni segment zida nalazio kod pozicije objekta 178, a odmah južno kod objekata 176 i 177 deponovan je zemljani materijal u kojem se očekuje veća količina arheološkog materijala.

“Osim bedema, erozijom se osipaju i arheološki slojevi koji potiču iz vremena korišćenja grada od 4. vijeka prije nove ere do kraja Otomanske vladavine. Na profilu koji je nastao obrušavanjem zida osim arheoloških slojeva primjećeni su i ostaci grobnih konstrukcija. Zidane grobnice se primjećuju i zapadno uz novozidani objekat što govori da se na ovom potezu nalazi i nekropola”, kazao je Čobaj “Vijestima”.

Programom zaštite i očuvanja kulturnih dobara za 2022, podsjetio je, predviđena su geološka, građevinsko-statička i arhitektonska istraživanja. Naveo je da je nakon realizacije tih istraživanja, a prije izrade konzervatorskog projekta sanacije, potrebno ukloniti deponovani zemljani materijal i sprovesti zaštitna arheološka istraživanja na širem području južnog dijela grada.

“Prva faza podrazumijevala bi uklanjanje deponovane zemlje od strane stručne arheološke ekipe kako bi se sakupio pokretni arheološki materijal koji se ovdje očekuje. Nakon toga pristupilo bi se istraživanju šireg prostora objekata 176-178 kako bi se sakupili svi podaci potrebni za izradu konzervatorskog projekta”, pojasnio je Čobaj.

Ocijenio je da bi dobijeni podaci bili osnova za izradu konačnog konzervatorskog projekta kojim bi se planirale mjere zaštite na tom dijelu bedema.

“Realizacija projekta umnogome će doprinijeti valorizaciji ovog kulturnog dobra, u smislu zaštite i očuvanja, a potom njegove upotrebe, prezentacije i popularizacije, što je od direktnog uticaja na kulturni život i turističku valorizaciju grada kao i za kulturnu baštinu Crne Gore”, kazao je Čobaj.

Naveo je da je radi realizacije projekta, Opština uspostavila partnerstvo sa JU Centrom za konzervaciju i arheologiju Crne Gore, kao pravnim licem koje posjeduje odgovarajuću konzervatorsku licencu, stručni i tehnološki kapacitet za sprovođenje konzervatorskih istraživanja i izradu projekta.

Iz Ministarstva finansija, odnosno Direktorata za kulturnu baštinu “Vijestima” je rečeno da je taj resor kroz godišnji Program zaštite i očuvanja kulturnih dobara za 2022, Opštini Ulcinj izdvojilo finansijska sredstva u iznosu od 30.000 eura za realizaciju projekta pod nazivom. Podsjetili su da je da je shodno odredbama Zakona o zaštiti kulturnih dobara vlasnik-držalac kulturnog dobra dužan da kulturno dobro čuva, pravilno koristi, redovno održava i da blagovremeno sprovodi druge propisane ili utvrđene mjere zaštite, što se odnosi i kada su u pitanju Bedemi Starog grada Ulcinj.

“No bez obzira na to, kada je u pitanju podrška ovog resora, podsjećamo da ona u ovom slučaju do sada nije izostala, prije svega sa aspekta institucionalne uključenosti, ali i kao finansijska podrška. U tom smislu, a cijeneći značaj sanacije segmenata Bedema Starog grada koji su urušeni, ovo Minstarstvo je kroz godišnji Program zaštite i očuvanja kulturnih dobara za 2022, Opštini Ulcinj izdvojilo finansijska sredstva u iznosu od 30.000 eura za realizaciju projekta pod nazivom “Izrada konzervatorskog projekta sanacije i sprovođenje sanacionih mjera na obrušenom dijelu južnog bedema Starog grada Ulcinja”, piše u odgovoru na pitanja “Vijesti”, koji potpisuje generalna direktorica Direktorata za kulturnu baštinu mr Dobrila Vlahović.

Iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara, podsjetili su da je njihov tima odmah nakon obavještenja o urušavanju bedema, u januaru 2021, obišao predmetnu lokaciju i evidentirao oštećenja. O zatečenom stanju na terenu obaviještene su sve relevantne institucije, skrenuta je pažnja na alarmantnost situacije, i upućena molba za pomoć u pokretanju potrebnih procedura.

“Po zahtjevu Opštine Ulcinj za izdavanje konzervatorskih uslova, Uprava je 24. 5. 2021. godine izdala konzervatorske uslove za potrebe izrade urbanističko-tehničkih uslova za sanaciju obrušenog dijela južnog bedemskog zida, na kat.parc. br. 2360/1 i 3606/3 KO Ulcinj, Opština Ulcinj. Napominjemo da shodno članu 102 Zakona o zaštiti kulturnih dobara, za izradu konzervatorskog projekta za sprovođenje konzervatorskih mjera na nepokretnom kulturnom dobru, Uprava, na zahtjev vlasnika, odnosno držaoca kulturnog dobra, izdaje konzervatorske uslove”, piše u odgovorima Uprave na pitanja “Vijesti”.

Shodno članu 103 tog Zakona, dodaje se, saglasnost na konzervatorski projekat daje Uprava, na zahtjev vlasnika, odnosno držaoca kulturnog dobra, ili privrednog društva koje vrši reviziju tehničke dokumentacije, odnosno organa nadležnog za izdavanje građevinske dozvole.

“Nažalost, uprkos svim našim naporima da sistemski prevaziđemo ovu situaciju, o čemu svjedoči dokumentacija ove Uprave, obavještavamo Vas da do danas, projekat urađen u skladu sa konzervatorskim uslovima izdatim od strane ovog organa, nije dostavljen Upravi na saglasnost”, piše na kraju.

( Samir Adrović )