Američke sankcije Mićunoviću i Davidoviću: Prljavi poslovi bolje se vide iz Vašingtona

Sankcije Sjedinjenih Američkih Država (SAD) crnogorskim biznismenima Branislavu Branu Mićunoviću i Miodragu Daki Davidoviću, znak su da se njihovi poslovi jasnije “vide” iz Vašingtona nego iz Podgorice. U tom smislu, pogubno je da druga zemlja utvrdi nešto što je Crna Gora trebalo da učini.

To su ocijenili sagovornici “Vijesti”, komentarišući sankcije koje su Sjedinjene Države prekjuče uvele Mićunoviću i Davidoviću zbog “povezanosti s kriminalom i zlonamjernim uticajem Rusije u regionu”.

Njih je na “crnu listu” stavila Kancelarija za kontrolu imovine stranaca (OFAC) Ministarstva finansija SAD, uz još osam osoba iz Srbije, Bosne i Hercegovine (BiH) i Sjeverne Makedonije.

Sankcije podrazumijevaju blokadu njihove imovine u SAD ili one koju kontrolišu njima bliske osobe u toj zemlji, zabranu transakcija sa subjektima u Americi ili onima u nadležnosti SAD, ograničenje putovanja...

“Kriminal ne može proći bez sankcija”

Direktor Istraživačkog centra NVO Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) Dejan Milovac, kazao je “Vijestima” da su sankcije dvojici biznismena dio uobičajene procedure kojom Sjedinjene Države pokazuju da su zainteresovane da zaštite svoje interese i pošalju poruku da će nastaviti s izolacijom svih čije djelovanje pomaže širenju organizovanog kriminala i štetnog uticaja, kao i destabilizaciji regiona.

“To je nastavak politike SAD koja podrazumijeva snažnije prisustvo na Balkanu kad je u pitanju podrška borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala. U tom kontekstu treba i razumjeti odluku da se pod sankcije stave pojedinci iz Crne Gore koji su prethodnih decenija bili predmet brojnih sumnji u povezanost s organizovanim kriminalom, ali i, kad je u pitanju Davidović, sumnji da se radi o vrlo aktivnom eksponentu onoga što se u regionu prepoznaje kao tzv. ruski maligni uticaj”, objašnjava Milovac.

Potpredsjednik Vlade za politički sistem, pravosuđe i antikorupciju Momo Koprivica (Demokrate), rekao je “Vijestima” da je pogubno da druga država (SAD) zvanično konstatuje nešto što je trebalo da urade organi Crne Gore. On je naveo da u odluci američkih državnih organa stoji i poruka, “jer lica koja se bave kriminalom i pranjem novca, kao Mićunović i Davidović, pa i oni koji uživaju njihove usluge, ne mogu proći bez sankcija”.

“Čak je i nedavno, u oktobru, 43. Vlada dodijelila Mićunovićevoj firmi koncesiju za priređivanje kazinskih igara na sreću u hotelu Hilton u Podgorici, što govori o velikoj bruci i sramoti te Vlade, ali očigledno i o tome da je na nju vršen upliv upravo od Mićunovića, a ne bih isključio ni Davidovića, kao ni odlaske njima pod skute i u jazbine”, istakao je Koprivica.

On je više puta javno prozivao Mićunovića za sumnjive poslove, poručujući mu i da će doći vrijeme da taj biznismen “i njegovi partneri odgovaraju za ubistvo pred Kliničkim centrom (u Podgorici)”. Riječ je o slučaju ubistva Nikšićanina Radovana Kovačevića 2000. godine, u kom je Mićunović oslobođen.

Zbog prozivki, u prostorije Demokrata upadao je Mićunovićev brat.

Ne zna se imaju li imovinu u SAD

OFAC je u obrazloženju odluke naveo da je Mićunović decenijama “vodeća figura u organizovanom kriminalu u Crnoj Gori”, i da to datira još od vremena bivše Jugoslavije.

“Najpoznatiji je po ilegalnom švercu cigareta koji je korumpirao i podrivao nezavisnost demokratskih institucija Crne Gore”, piše u saopštenju.

Mićunovića sumnjiče da je sa nekom od vlada na zapadnom Balkanu i sadašnjim ili bivšim vladinim zvaničnikom, učestvovao u koruptivnim radnjama.

“... Kao što je zloupotreba javne imovine, eksproprijacija privatne imovine za ličnu korist ili političke svrhe, ili podmićivanje”, navedeno je.

Kad je riječ o Davidoviću, za njega OFAC tvrdi da “pere” novac za kriminalne grupe, jačajući svoj uticaj i “oblikujući svoje kriminalno preduzeće koje se bavi švercom cigareta, nafte i oružja u Crnoj Gori”.

“Njegove koruptivne aktivnosti omogućile su napore Rusije da kompromituje nezavisnost demokratskih institucija i pravosuđa zemlje, uključujući napore da utiču na rezultate izbora”, saopštili su.

OFAC tvrdi i da je Davidović umiješan u skandal koji je doveo do hapšenja generalnog sekretara Vlade Sjeverne Makedonije Dragija Raškovskog, ključnog saradnika bivšeg tamošnjeg premijera Zorana Zaeva.

Mićunović i Davidović nisu odgovarali na pozive “Vijesti” povodom sankcija.

“Poruka SDT-u”

Dejan Milovac napominje da je zasada nepoznanica kakve implikacije odluka SAD može imati na ekonomske interese sankcionisanih biznismena.

“Jer osim onoga što su njihovi tzv. legalni poslovi u Crnoj Gori, javnost ima vrlo malo informacija o njihovim mrežama uticaja koje su nesporno kreirane posljednih decenija”, dodaje on.

“Vijesti” su američko Ministarstvo finansija pitale da li Mićunović i Davidović imaju imovinu ili preduzeća u SAD, koja je to imovina i da li se može uskoro očekivati novo proširenje liste sankcija, s imenima sa zapadnog Balkana. Odgovor nije stigao do zaključenja ovog broja “Vijesti”.

Ambasadorka SAD Džudi Rajzing Rajnke poručila je juče da su “nezakonite aktivnosti Mićunovića i Davidovića” omogućile korupciju i da podrivaju demokratske institucije, što je, kaže, otvorilo vrata malignom ruskom uticaju.

“Cilj aktivnosti zasnovanih na dva izvršna naloga američke Vlade je zaista pokušaj da se podrže mir, stabinost i fundamentalno funkcionisanje demokratskih institucija u Crnoj Gori”, saopštila je ona TV Vijesti.

Milovac kaže da iako sankcije dvojici biznismena, uključujući i one koje su prošle godine uvedene Svetozaru Maroviću, treba shvatiti kado podsticaj da se stvari pokrenu s mrtve tačke, “činjenica da se poslovi Mićunovića i Davidovića bolje ‘vide’ iz Vašingtona nego iz Podgorice”, takođe je poruka koju nadležni treba da prime.

Tu poruku, prema njegovim riječima, treba sagledati ne samo iz konteksta “tri decenije tolerisanja organizovanog kriminala i njegovog uticaja na sve grane vlasti”, već prije svega u odnosu na posljednje tri godine otkad režim Mila Đukanovića nije vlasti. U tom smislu, dodaje, odluka o sankcijama svjedoči i o tome koliko je crnogorsko društvo izgubilo vremena na zadovoljavanje partijskih interesa nove vladajuće većine, i propustilo šansu da oslobodi zarobljene institucije.

“Nakon što nam je Europol ‘otvorio oči’ kad je u pitanju situacija u policiji i pravosuđu, sad smo ponovo u pozicji da od drugih saznajemo šta su nam ključni problemi. Ipak, smatram da uvođenje sankcija treba prepoznati kao znak dobre volje da se pruži podrška crnogorskim institucijama, u prvom redu Specijalnom državnom tužilaštvu (SDT), da konačno otvori i one istrage koje su decenijama zaobilažene u širokom luku”, podvukao je Milovac.

Iz SDT-a “Vijestima” nisu odgovorili na to da li će provjeriti navode OFAC-a da su Mićunović i Davidović povezani s organizovanim kriminalnim grupama, švercom i korupcijom.

Ključne partije ćute

O sankcijama dvojici biznismena juče nisu htjele da govore najvažnije vladajuće i opozicione stranke. “Vijesti” nisu mogle da dobiju komentar od vladajućih Pokreta Evropa sad (PES) i koalicije Za budućnost Crne Gore (ZBCG), te od opozicionih Demokratske partije socijalista (DPS) i Socijaldemokrata (SD).

Na pitanja upućena vladajućim Demokratama odgovorio je generalni sekretar i poslanik te partije Boris Bogdanović, koji je ocijenio da su sankcije Mićunoviću i Davidoviću “odraz međunarodne politike i pravne prakse SAD u pogledu globalne borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala”.

“I treba ih posmatrati kroz prizmu kontinuiranih napora da se promovišu transparentnost, zakonitost i odgovornost na globalnom nivou”, rekao je on “Vijestima”.

Bogdanović kaže da “ovakve situacije i postupci pojedinaca i grupa” bacaju sjenku na Crnu Goru na međunarodnoj sceni, te da je stoga imperativ da crnogorski nadležni državni organi “hitno i efikasno reaguju na ovakve izazove”. Navodi da sankcije Mićunoviću i Davidoviću ne vidi kao političku poruku zemlji, Vladi, partiji ili pojedincu, već objašnjava da su one opšte prirode.

“Odražavaju šire principe i vrijednosti koje SAD teži da promoviše u svijetu… Ovakve akcije naglašavaju važnost vladavine prava i potrebu za odgovornošću na svim nivoima društva...”, konstatuje sagovornik.

Stavljanje dvojice biznismena na “crnu listu” preksinoć je komentarisao i lider Građanskog pokreta (GP) URA i doskorašnji premijer Dritan Abazović, koji je rekao da je to samo “početak sankcija prema ljudima iz javnog ili biznis života Crne Gore”.

Koprivica: Na čelnim mjestima više nema Branovih dužnika

Momo Koprivica je naveo da su sankcije SAD potvrdile ono što je godinama govorio “o kriminalu, beščašću i malverzacijama Mićunovića”.

“Onome što sam govorio na račun kriminalnog djelovanja Mićunovića, kredibilitet je dala i velika zemlja, naš najvažniji spoljnopolitički partner i saveznik”, dodao je, podsjećajući da je dvojicu biznismena doveo u vezu tokom jednog sučeljavanja s Davidovićem, u susret lokalnim izborima u Nikšiću, u martu 2021.

Koprivica naglašava da su sankcije dokazale i opravdanost izmjena Zakona o igrama na sreću, što su inicirale Demokrate, a čime je predviđeno da se uvede nadzor nad ovom oblašću “u kojoj se uglavnom i pere prljavi novac, što konstatuju organi SAD”.

“Njegov (Mićunovićev) kriminal je premrežio privredu i državne strukture u višedecenijskom trajanju. Vrijeme je da se tome stane na put. Na čelnim mjestima u institucijama više ne sjede njegovi dužnici, niti njegovi partneri i zato će se država uhvatiti u koštac sa nosiocima kriminala i korupcije. Očekujem i da će u skladu s navedenim, ali i u skladu s fondom podataka naših nadležnih organa, doći do preduzimanja potrebnih aktivnosti tih organa”, poručio je Koprivica.

Marović godinu i po na “crnoj listi”

U aprilu 2022. Sjedinjene Države su na listu sankcija stavile bivšeg visokog funkcionera DPS-a Marovića. Tada je saopšteno da je on pod sankcijama zbog umiješanosti u korupciju, u slučajeve kao što su mito i pronevjera javne imovine i oduzimanje privatne imovine za ličnu korist.

Marović je uhapšen u decembru 2015. po optužbi za korupciju. U pritvoru je bio do maja 2016. Nakon što je priznao da je šef budvanske kriminalne grupe, osuđen je na skoro četiri godine zatvora, pušten iz pritvora, i naređeno mu je da plati odštetu od 1,1 milion eura. Ubrzo nakon presude, Marović je pobjegao u Srbiju, koja ga još nije izručila Crnoj Gori.

( Nikola Dragaš, Ana Burić, Biljana Matijašević )