Druga žila podmorskog kabla između Italije i Crne Gore u blokadi

Neriješeni imovinsko-pravni problemi na lokacijama Đurđevića Tara i Njegovuđa i neusvajanje planske dokumentacije za korodor izgradnje dalekovoda Pljevlja - Bajina Bašta dva su ključna problema koja treba da se riješe u najkraćem roku da bi se nastavio projekta povezivanja elektroenergetskih sistema Crne Gore i Italije podmorskim kablom.

To je zvanično rečeno “Vijestima iz Crnogorskog elektroprenosnog sistema (CGES) koji zajedno sa Vladom i italijanskim operatorom prenosnog sistema (TERNA) na osnovu zaključenog ugovora realizaciju projekat povezivanja elektro-energetskih sistema dvaju država.

Ova kapitalni projekat uključuje izgradnju podmorskog kabla jednosmjerne struje kapaciteta 1.000MW između Italije i Crne Gore, Izgradnju trafo-stanice 400/110/35 kV Lastva, 400kV dalekovoda Lastva -Čevo - Pljevlja i uvođenje postojećeg 400 kV dalekovoda Podgorica - Trebinje u TS Lastva, kao i izgradnju 400 KV dalekovoda prema Srbiji i/ili Bosni i Hercegovini.

1.400 predmeta eksproprijacije

Za sada je puštena u pogon jedna žila podmorskog kabla kapaciteta 600 MW, trafostanica Lastva i dionica dalekovoda od Lastve do Čeva. Radovi na kompletnom dalekovodu do Pljevalja su trebali da se završene do kraja ove godine, ali rok neće biti ispoštovan.

Iz CGES-a su pojasnili da se problemi sa mještanima na lokacijama Đurđevića Tara i Njegovuđa odnose se na projekat izgradnje dalekovoda “Lastva - Čevo - Pljevlja”, koji predstavlja povezanu infrastrukturu podmorskog kabla za Italiju.

“Za punu valorizaciju podmorskog kabla, odnosno za stvaranje preduslova za polaganje druge žile kabla između Crne Gore i Italije neophodno je završiti ovaj dalekovod. Ovaj elektroenergetski objekat prolazi od primorja do krajnjeg sjevera Crne Gore, kroz osam opština i dva nacionalna parka, preko nekoliko stotina privatnih parcela različitih vlasnika zemljišta, a završen je u obimu od oko 95 odsto, dok je postupak eksproprijacije sproveden na nivou od 98 procenata, odnosno 1.400 riješenih predmeta potpune i nepotpune eksproprijacije. Ovo su podaci koji dovoljno govore o tome koliko je ovaj proces kompleksan. Dvije predmetne lokacije su preostale za realizaciju, gdje je CGES u intenzivnoj komunikaciji sa mještanima kako bi došli do opšte prihvatljivog rješenja i na obostrano zadovoljstvo”, istakli su iz državne energetske kompanije.

Pojasnili su da će dalekovod “Lastva-Čevo-Pljevlja”, na pomenutim lokacijama, proći trasom već postojećeg 110 kV dalekovoda “Pljevlja1-Žabljak”, što znači da će se na stubnim mjestima demontiranog dalekovoda izgraditi novi energetski objekat, a sve u cilju manje devastacije prostora i uticaja na lokalnu zajednicu i životnu sredinu.

“Svaku aktivnost i investiciju sprovodimo u skladu sa nacionalnim zakonodavstvom i najboljom evropskom praksom, što znači da su i u ovom slučaju, za predmetni dalekovod, pribavljene sve saglasnosti,uključujući i jednu od najvažnijih – Elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu, kao i svu neophodnu dokumentaciju, od usvojenog DPP-a, preko proglašenja javnog interesa za projekat, pa sve do građevinske dozvole”, pojasnili su iz kompanije, dodajući da je eksproprijacija u potpunoj nadležnosti Uprave za katastar i državnu imovinu i CGES će poštovati odluke državnih organa u vezi sa nadoknadom vlasnicima zemljišta preko kojih prolazi dalekovod.

Ministarstva energetike i urbanizma ćutala tri godine

Iz CGES su istakli da su u prethodne tri godine poslao više urgencija u vezi usvajanja Detaljnog prostornog plana (DPP) za koridor DV 2x400 kV Pljevlja 2 – Bajina Bašta resornim ministarstvima, koja su pokrivala resore urbanizma i energetike.

“Završili smo tehničku dokumentaciju na nivou idejnog projekta u skladu sa nacrtom DPP-a, uradili elaborate eksproprijacije i pokrenuli proceduru eksproprijacije, čija realizacija čeka usvajanje ovog strateškog dokumenta. Ako se pomenuti proces završi u kratkom roku, naše su namjere da se radovi na izgradnji dalekovoda od Pljevalja do granice sa Srbijom otvore 2025. godine. Budžet projekta iznosi nešto iznad 13 miliona eura”, naglasili su iz kompanije.

Usvajanje DUP-a je, kako su objasnili, osnov za dobijanje urbanističko-tehničkih uslova i rješavanje imovinsko-pravnih odnosa kroz postupak eksproprijacije, a što sve zajedno čini preduslov za dobijanje građevinske dozvole i početak izvođenja radova. “Potrebno je pribaviti i saglasnosti drugih državnih organa, a posebno napominjemo - Agencije za zaštitu životne sredine, koja treba da da saglasnost na Elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu nakon sprovedene javne rasprave. Za sada je osnovno kašnjenje u prvom koraku, odnosno u usvajanju DPP-a, koji je bio spreman još prije tri godine. Ipak, kako gradnja ovog međunarodnog voda zavisi i od dinamike realizacije druge strane, odnosno od dinamike aktivnosti koje sprovodi susjedni operator prenosa Elektromreža Srbije (EMS), a koje su već uveliko započete.Ako se desi usvajanje plana narednih mjeseci, to će omogućiti da se sustignu rokovi koji su predviđeni sporazumom dva operatera prenosa - EMS-a i CGES-a”, kazali su u kompaniji.

Potrošeno 113 miliona, u planu još tri miliona

Iz CGES-a su kazali da će se izgradnjom dalekovoda “Lastva-Čevo-Pljevlja”, kompletirati 400 kV prsten u Crnoj Gori, čime se omogućava povećanje sigurnosti i pouzdanosti prenosne mreže.

“Dodatno, stvaraju se pretpostavke za integraciju obnovljivih izvora energije, kao i uslovi za razvoj turizma i privrede. Takođe, omogućava se dalji razvoj tržišta električne energije, povećavaju se prenosni prekogranični kapaciteti bez kojih nema prave zelene tranzicije i dekarbonizacije, kao i smanjenje gubitaka u prenosnoj mreži”, pojasnili su iz ove državne kompanije.

Na izgradnju dalekovoda “Lastva - Čevo - Pljevlja”, zajedno sa trafo-stanicom “Lastva”, koji je dio jedinstvenog projekta, za sada je potrošeno oko 113 miliona eura. Budžetom projekta predviđeno je da se izdvoji još oko tri miliona za kompletiranje projekta.

Nastavak investicije od Pljevalja do Bajine Bašte ima budžet nešto iznad 13 miliona eura.

“Završetak izgradnje dalekovoda do Pljevalja se očekuje tokom naredne godine, dok se realizacija dalekovoda “Pljevlja - Bajina Bašta” predviđa do 2027. godine.

U cijelom svijetu postoje primjeri suživota ljudi i dalekovoda i građevinskih objekata. To je kompromis koji sa sobom nosi savremen način života. Ipak, ono što je ključno u svemu tome jeste da postoje jasni propisi i regulative koji uređuju tu problematiku, a koje CGES u potpunosti sprovodi, kazali su iz kompanije

Formiraće radnu grupu da bi se problemi što prije riješili

Iz Ministarstva energetike i rudarstva su kazali “Vijestima” da realizacija izgradnje projekta druge žile podmorskog kabla između Italije i Crne Gore veoma je važna za nacionalni elektroenergetski sistem i jedan je od strateških prioriteta u radu ovog novoformiranog resora, što nas dodatno obavezuje da posvetimo punu pažnju da dođe do njegove realizacije u što skorijem periodu.

Iz Ministarstva su kazali da se Vlada na sjedncii 23. novembra upoznala sa aktivnostima na realizaciji ovog projekta i da je zadužila ovaj resor da dostavi prijedlog odluke o obrazovanju radne grupe za praćenje realizacije projekta.

“Zadatak ovog radnog tijela je da koordinira svim subjektima i institucijama koje su uključene u nastavak projekta, da prikupi relevantne podatke, kao i da ubrza dinamiku aktivnosti i obezbijedi maksimalnu međuresorsku saradnju”, kazali su u ministarstvu.

( Marija Mirjačić )