UNDP: Borba za ženska ljudska prava traži nove oblike organizovanja

Broj žena u politici u proteklih 80 godina, a naročito od uvođenja višestranačja do danas, pred crnogorsko društvo stavlja imperativ za novim oblicima udruživanja i organizovanim odgovorom na retrogradne procese.

To je poručeno na događaju „Politički put žena od sticanja prava glasa“ u okviru Razgovora o rodnoj ranopravnosti, na kojem je predstavljena sveobuhvatna studija UNDP-a o političkoj participaciji žena u Skupštini i Vladi.

Kako je saopšteno iz UNDP-a, na događaju je poručeno i da proces ostvarivanja političkih prava žena nije završen dobijanjem prava glasa, već da je time tek počeo.

Učesnici su ocijenili da su i tada i danas žene u politici suočene sa mnogobrojnim izazovima, koje ih onemogućavaju da svoja politička prava iskoriste na adekvatan način.

Iz UNDP-a, koji je predstavio studiju o političkoj participaciji žena, saopšteno je da je na prvim izborima nakon što je ženama garantovano pravo glasa, 1946. godine, izabrano 107 narodnih poslanika, među kojima su bile samo tri žene – Lidija Jovanović, Dobrila Ojdanić i Draginja Vušović.

„Tek nakon 13 godina, 1958. godine, u izvršnu vlast u Crnoj Gori prvi put je izabrana žena – Vukosava Mićunović“, kaže se u saopštenju.

Kako se dodaje, 20 godina nakon prve, Crna Gora dobija drugu ministarku u istoriji, Olgu Perović.

Iz UNDP-a su istakli da u periodu od 1990. do 2001. godine, ni u jednom sazivu Skupštine nije bilo više od sedam odsto žena.

Na prvim izborima nakon uvođenja kvota 2014. godine, u mandatnom periodu od 2016. do 2020. godine, u parlamentu je bilo 19 žena, odnosno 23,5 odsto.

Broj žena u posljednjoj godini mandata je povećan na 29,6 odsto, što je najveći procenat žena u crnogorskoj Skupštini od uvođenja višestranačja.

Iz UNDP-a su ukazali da su od 1946. do danas samo 26 žena bile članice Vlade u Crnoj Gori.

U istom periodu, u Skupštinu je izabrano ukupno 2.319 poslanika i poslanica, od čega je 245 žena ili 10,56 odsto.

„To znači da kada bismo okupili sve žene koje su bile poslanice od uvođenja višestranačja do danas, ne bismo mogli da popunimo ni jedan skupštinski saziv sa 81 poslaničkim mjestom“, rekli su iz UNDP-a.

Kako se navodi, u osvrtu na istorijski kontekst i početak ženskog osvajanja političkog prostora, panelisti i panelistkinje podsjetili da javni diskurs nameće pogrešan narativ da su žene dobile prava, a ne da su se tokom decenija za njih borile i izborile.

„Ipak, kao što je više od 100 hiljada žena ravnopravno učestvovalo sa muškarcima u oslobađanju zemlje, a 25 hiljada njih dalo život za tu borbu, tako su se i u poslijeratnom periodu žene kroz aktivistički angažman i solidarnost prevazilazile teritorijalne granice i držale lekcije o ljudskim pravima“, kaže se u saopštenju.

Tokom panela je poručeno da antifašističkog pokreta ne bi bilo da nije bilo žena, i da su zato žene te koje i danas moraju reći „ne“ novim vidovima fašizma i retrogradnim procesima, nepoštovanju pravne države i demokratskih procedura.

Panel u Skupštini je okupio bivše i sadašnje poslanice i poslanike, ministarke, predstavnike i predstavnice međunarodnih organizacija, ambasada, civilnog sektora i državnih institucija.

Ova prilika, kako je ocijenjeno, pokazala je potrebu za snažnom ženskom kohezijom i novim liderkama, mentorkama i uzorima među političarkama, koje će inspirisati i ohrabriti nove generacije da se aktivno uključe u politiku, da se ne plaše i ne odustaju.

Na događaju je istaknuto da razgovor o rodnoj ravnopravnosti i ženskim pravima ne smije biti ograničen na skupštinsku salu, već da se mora voditi na ulicama, jer brojke ne pokazuju stvarno stanje borbe i rezultata borbe za ženska prava.

Iz UNDP-a su ukazali da žene u Crnoj Gori čine veći dio stanovništva, i da su, ipak, jedina većina u državi za čiju je političku participaciju bilo potrebno uvesti manjinske mehanizme.

Čak ni to, kako su naveli, nije bilo dovoljno da se dostigne zakonom garantovan minimum.

„Stoga je danas poručeno da, nakon 80 godina borbe, zahtjev ne treba da bude kvota od 30 ili 40 odsto, već ono što je civilizacijska tekovina demokratije – rodna ravnopravnost i paritet na nivou od 50 odsto“, kaže se u saopštenju.

Događaj je organizovao UNDP u saradnji sa ambasadama Češke i Austrije u Crnoj Gori, Delegacijom Evropske unije, Skupštinom, Odjeljenjem za poslove rodne ravnopravnosti Ministarstva za ljudska i manjinska prava i civilnim društvom.

( MINA )