Izmjene Zakona o CBCG: Nema pokrivanja gubitaka zbog pada vrijednosti obveznica iz državne kase
Poslanici dali zeleno svjetlo na nova zakonska rješenja u vezi rada Centralne banke koja su usaglašena sa MMF-om i Evropskom komisijom
Odbor za ekonomiju, finansije i budžet razmotrio je izmjene Zakona o Centralnoj banci Crne Gore kojima se stvara osnov, da se iz državnog budžeta ne nadoknađuje gubitak koji je ta institucija imala zbog pada tržišne vrijednosti obveznica, u koje je ulagala državni novac.
Očekuje se da predlog zakona danas bude usvojen na skupštinskom plenumu.
Da bi se izbjegao scenario da se novac po ovom osnovu nadoknađuje iz državnog budžeta, izmjenama i dopunama zakona o CBCG predloženo je privremeno rješenje da se ovi gubici za 2022. godinu ne pokrivaju, već drže na računu nerealizovanih revalorizacionih rezervi do momenta njihove prodaje.Ovo rješenje je predloženo nakon konsulatacija sa drugim centralnim bankama, Međunarodnim monetarnim fondom (MMF) i eksternim revizorima.
Predlog zakona pripremljen je još u mandatu Vlade premijera Dritana Abazovića i poslat u skupštinsku proceduru ali kako u prethodnom parlamentarnom sazivu nije usvojen, po automatizmu je povučen iz skupštinske procedure sa ostalim predlozima nakon što je izabrana Vlada Milojka Spajića. Nakon toga je opet vraćen.
Ovaj problem nije samo imala CBCG, nego i brojne druge centralne banke. Kako je ranije "Vijestima" rečeno iz CBCG dok je guverner bio Radoje Žugić gubici po ovom osnovu na kraju maja ove godine bili su 39,5 miliona eura. U odnosu na kraj prošle godine, gubici su nešto manji - tada su iznosili 48,2 miliona, jer je u međuvremenu došlo do promjene cijene obveznica na tržištu.
Taj gubitak (nerealizovani revalorizacioni gubici), kako su tada kazali nije uticao na njeno poslovanje, ali pošto predstavlja računovodstvenu kategoriju po Zakonu o CBCG se pokriva iz dobiti i opštih rezervi. Iz CBCG su naveli da imaju novac da ga pokriju, ali bi u tom slučaju njihov osnovni kapital pao ispod zakonski propisanog minimuma (50 miliona eura), zbog čega bi se aktivirala odredba o nadoknadi deficita osnovnog kapitala iz državnog budžeta.
Državna sekretarka Bojana Bošković kazala je da će usvajanje Zakona dovesti do uskalđivanja sa preporukama Evropske komisije i MMF-a te da njegovo sprovođenje neće uticati na državni budžet. Navela je da su ovi gubici danas mnogo manji nego što su bili prethodno i da to zavisi od trenutnog stanja na finansijskom tržištu.
Ona je dodala da je zakon neophodno usvojiti po hitnom postupku da bi se stvorio zakonski osnov da se ne pokrivaju gubitci iz budžeta već da se oni drže na računu nerealizovanih revalorizacionih rezervi do momenta prodaje.
Takođe novim izmjenama su pooštreni uslovi za izbor članova Savjeta CBCG, prema kojima će kandidati morati da imaju najmanje 10 godina radnog iskustva u oblastima ekonomije, bankarstva, finansija ili prava.
“Važećim zakonom kao uslov nije propisan minimum godina radnog iskustva ni za jednog člana Savjeta CBCG, već je propisano samo da guverner i viceguverner moraju imati i najmanje pet godina radnog iskustva na rukovodećim poslovima u navedenim oblastima”, pojašnjeno je u obrazloženju predloga zakona u kome su brojne novine donijete na predlog Međunarodnog monetarnog fonda (MMF), o čemu su “Vijesti” već pisale.
Na Odboru za ekonomiju nova guvernerka CBCG Irena Radović kazala je da su ove izmjene uslov za napredak u tri poglavlja za ulazak u EU i da su dobili pozitivne ocjene od međunarodnih partnera.
“Predloženo je i da se ustanovi dodatno tijelo – Savjetodavni odbor, koji će davati određene preporuke kako bi ojačala nezavisnost CBCG. Stavljen je naglasak na nešto što je prethodno bio problem, da se nijedan amandman i mijenjanje zakona ubuduće ne desi bez usklađivanja sa Evropskom komisijom i MMF-om”, navela je ona.
Poslanik Nove srpske demokratije Dejan Đurović je dodao da su izmjene i dopune bile neophodne jer je CBCG više od godinu dana imala guvernera, koji nije bio guverner. Naveo je da je tražio mišljenje Ustavnog suda da li je guverner mogao da potpiše neke od odluka u tom periodu te da još nije dobio odgovor. Naglasio je da je na osnovu ranijih odluka jasno da je Radoje Žugić bio politička ličnost.
Poslanica Demokratske Crne Gore Zdenka Popović dodala je da je jedina zamjerka što se proces izmjene ovog Zakona odužio. Istakla je da se mora jačati nezavisnost CBCG.
Boris Mugoša iz poslaničkog kluba Socijaldemokrata naveo je da CBCG mora da unapređuje svoj rad te da bi početkom 2024. trebalo zakazati tematsku sjednicu, na kojoj će se govoriti o aktivnim i pasivnim kamatnim stopama.
Odbor za ekonomiju je Skupštini predložio i izmjene i dopune Zakona o porezu na dobit pravnih lica, Zakona o koncesijama, Zakona o igrama na sreću.
( Mirko Kotlaš )