Korak bliže razlazu - kuda vodi novi sukob PES-a i Milatovića

Sukob Pokreta Evropa sad (PES) i šefa države i zamjenika predsjednika te partije Jakova Milatovića zbog njegove odluke da vrati poslanicima tri akta na ponovno odlučivanje, znak je da su razlike između njega i premijera i lidera PES-a Milojka Spajića sve veće i da neminovno vode njihovom razlazu.

Tako sagovornici “Vijesti” tumače posljednje sporove između Milatovića i njegove stranke, nastale zbog prekjučerašnjeg poteza predsjednika da ne potpiše izmjene zakona koje su predložili Vlada i partije skupštinske većine.

Milatović je odluku obrazložio riječima da su neke izmjene (Zakon o privrednim društvima) u suprotnosti s odredbama Ustava, da je za druge (Zakon o elektronskim komunikacijama) potrebno mišljenje Evropske komisije, a da bi se primjenom trećih (Zakon o finansiranju lokalne samouprave) proizveli negativni efekti po razvoj nekih opština.

Iz PES-a su odgovorili da njegov potez ostavlja prostor “za sumnju u politički motiv s ciljem sabotiranja nove parlamentarne većine”, u šta, kažu, ne žele da vjeruju, ali dodaju da zaključuju “da se radi o slučajnom, ali neblagotvornom neznanju” šefa države.

Profesor Fakulteta političkih nauka u Beogradu Miloš Bešić, ocjenjuje da novi sukob između PES-a i Milatovića dodatno produbljuje jaz između dvojice čelnika te stranke, ali i pokazuju da Spajić ni na koji način nije konsultovao partijskog kolegu prilikom podnošenja predloga izmjena zakona, da između njih ne postoji nikakva politička komunikacija i da svako ima politički program i nomenklaturu.

“Nema nikakve sumnje da je vraćanje zakona samo jedan od poteza koji dodatno udaljavaju Spajića i Milatovića, i nema nikakve sumnje da se oni lagano, a meni se čini i sigurno, kreću u pravcu konačnog raskola, odnosno razlaza. To će, naravno, potpuno prekomponovati crnogorsku političku scenu i dovesti do nove političke konstelacije. Vidjećemo kakav će biti odnos snaga između njih dvojice u budućem periodu i kako će to uticati na raspored snaga ostalih političkih aktera”, kazao je Bešić “Vijestima”.

Profesorica na Univerzitetu “Donja Gorica” Nikoleta Đukanović, navodi da bez obzira na razloge zbog kojih je Milatović vratio zakone, reagovanje PES-a govori u prilog činjenici da je rascjep te partije “ne samo izvjestan, već očigledno faktički i okončan”.

“Brojni su primjeri koji su ukazivali na ranije duboko mimoilaženje dva lidera, što su oni opravdavali demokratskim pluralizmom. Međutim, već odavno je izvjesno da je riječ o dva različita koncepta i potpuno različita strateška pristupa razvoju i partije, ali i sprovođenju vlasti. Iako već neko vrijeme nismo imali kohabitaciju u Crnoj Gori, sad je ona očigledna, iako predsjednik i premijer dolaze iz još uvijek iste partije”, rekla je ona “Vijestima”.

Đukanović napominje da najava rascjepa PES-a traje već duže vrijeme, kako u odnosu na stavove i djelovanje Spajića i Milatovića, tako i u odnosu na ostale članove partije koji se svrstavaju u jednu od dvije grupacije. Objašnjava da pozicija vlasti, u kojoj se PES nalazi, ima prioritet u odnosu na unutrašnje stranačke interese. Međutim, kaže da bi to moglo da se promijeni.

“U ovom slučaju su te razlike dovoljno velike da će da nadjačaju interes za partijsku koheziju i što bolje pozicioniranje na narednim izborima”, poručuje sagovornica.

Iz Milatovićevog kabineta juče nisu odgovorili na pitanja u vezi sa sukobom s PES-om, a “Vijesti” komentar nisu mogle da dobiju ni iz te partije.

Sukob zbog vraćanja zakona samo je jedan u nizu sporova koji su se desili u protekloj godini u PES-u, odnosno između njegovih čelnika.

Milatović je u februaru prošle godine kritikovao Spajića i partiju nakon što je utvrđeno da lider PES-a ima i državljanstvo Srbije. Nakon toga, u aprilu je Glavni odbor (GO) stranke odlučio bez Milatovića da partija ide samostalno na izbore, što je Spajić zagovarao, a ne u široj koaliciji, što je bila ideja njegovog zamjenika. Nesuglasica je bilo i prilikom razmatranja izborne liste. Neslaganja su nastavljena krajem avgusta kad je GO prihvatio Spajićev plan da oformi kabinet s dijelom dugogodišnjih saveznika Demokratske partije socijalista (DPS), što je kritikovao i Milatović. Spajić se kasnije odlučio za drugi model, a Milatović je nastavio da ga kritikuje i nakon formiranja vlade.

Miloš Bešić kaže da je očigledno da Spajić još kontroliše partiju i da s pozicije premijera misli da djeluje autonomno na način da ne dozvoli Milatoviću, kao njegovom zamjeniku i šefu države, da ima uticaj na važna pitanja. Naglašava da ne vidi mogućnost da se trvenja između njih riješe.

“Nije ovdje problem u zakonima koji su vraćeni. Oni (Spajić i Milatović) su prevazišli jednu krizu nedavno, kad se birao guverner CBCG (Centralne banke Crne Gore). Na isti način mogu prevazići i ovu krizu, ali će uslijediti novi razlog i nova kriza. Ako ne ovaj slučaj, onda naredni ili neki od narednih može doveseti do konačnog razlaza”, podvlači sagovornik.

Milatović je u novogodišnjem intervjuu “Vijestima” rekao da je njegovo djelovanje u organima PES-a “de fakto zamrznuto”, i da mu je bilo važno da ostane u partiji nakon što je postao predsjednik kako bi “doprinio konsolidaciji političke situacije u Crnoj Gori”.

Odgovarajući na pitanje ima li neka konkretna razmišljanja u vezi sa tim šta će raditi ako bi se desilo da napusti PES ili ne bude više u njemu, saopštio je da ima utisak da je njegova politička povezanost s određenim pojedincima ili političkim grupama, možda čak i lažno predstavljana od određenih struktura iz PES-a, koje bi, kako je rekao, možda bile vidljivije u PES-u da njega nema u toj partiji.

“Milojko Spajić i Jakov Milatović su PES. I PES ne postoji ni bez jednog, ni bez drugog”, poručio je, dodajući da u PES nije svako ušao “s istim dobrim namjerama”, ali da će vrijeme “najbolje odvojiti žito od kukolja”.

Spajić i Milatović napravili su PES u ljeto 2022. Ta partija je od tada osvojila vlast u Podgorici i još nekoliko opština, te pobijedila na prošlogodišnjim predsjedničkim i parlamentarnim izborima.

Milatovića podržao kolega iz Predsjedništva PES-a

Predsjednik Opštine Danilovgrad Aleksandar Grgurović podržao je juče Milatovićevu odluku da Skupštini vrati na ponovno odlučivanje izmjene Zakona o finansiranju lokalnih samouprava.

Grgurović je član Predsjedništva PES-a.

On je ocijenio da bi proglašenje tog zakona izazvalo probleme u finansiranju opština u primorskom i središnjem regionu.

( Nikola Dragaš )