Zajednička izjava lidera zapadnobalkanske šestorke: Plan rasta šansa da se podstaknu i sprovedu ključne reforme

Lideri šest zemalja Zapadnog Balkana, među kojima je i predsjednik Vlade Crne Gore Milojko Spajić, usvojili su zajedničku deklaraciju na današnjoj konferenciji “Plan rasta: Zapadni Balkan i EU” u glavnom gradu Sjeverne Makedonije, Skoplju.

U zajedničkoj izjavi se, između ostalog, navodi da je Plan rasta za Zapadni Balkan koji je usvojila Evropska komisija, šansa da se podstaknu i sprovedu ključne reforme.

Zajedničku izjavu je medijima dostavio Spajićev kabinet.

Pored njega i domaćina konferencije, premijera Sjeverne Makedonija Dmitra Kovačevskog, događaju su prisustvovali i predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, premijer Albanije Edi Rama, premijer Kosova Albin Kurti, dok se putem video-poruke obratila predsjedavajuća Vijeća ministara Bosne i Hercegovine Borjana Krišto. Sastanku je prisustvovao i generalni direktor Direktorata Evropske komisije za susjedstvo i pregovore o proširenju Gert Jan Kopman i pomoćnik američkog državnog sekretara za Evropu i Evroaziju Džejms O'Brajan.

U zajedničkoj izjavi se navodi:

1. Prepoznajući složenu geopolitičku sliku koju karakterišu ruska agresija na Ukrajinu i tekuće krize na Bliskom istoku, mi, lideri Zapadnobalkanske šestorke, naglašavamo izuzetni značaj saradnje u regionu i integracije u Evropsku uniju, te se obavezujemo na ostvarivanje napretka u oblasti četiri slobode kretanja (kapitala, roba, usluga, ljudi) za sve naše građane,

2. Prepoznajući značaj zaključaka predsjedavajućeg samitu Berlinskog procesa održanog u Tirani 16. oktobra 2023. godine i Briselske deklaracije sa Samita EU-Zapadni Balkan od 13. decembra 2023. godine,

3. Konstatujući da novi Plan rasta za Zapadni Balkan predstavlja novu priliku za unapređenje ekonomske i socijalne konvergencije našeg regiona sa Evropskom unijom, kao sredstvo za napredovanje u procesu pridruživanja,

4. Posvećeni iskorišćavanju mogućnosti koje pruža Plan rasta i ispunjavanju očekivanja naših građana za prosperitetniju i stabilniju budućnost unutar Evropske unije,

5. Spremni za implementaciju ovog sveobuhvatnog plana, zasnovanog na postepenoj integraciji u Jedinstveno tržište EU, poboljšanoj regionalnoj ekonomskoj integraciji, ubrzanim temeljnim reformama, primatu demokratije, temeljnih prava i vrijednosti i vladavine prava, uključujući borbu protiv korupcije i suzbijanje političkog uplitanja u nezavisne institucije koje treba da služe svim građanima podjednako, i povećanu finansijsku pomoć kroz Instrument za reformu i rast, koji nosi potencijal da unese prijeko potrebnu dinamiku u proces proširenja, omogućavajući nam da prevaziđemo prepreke koje ometaju naš napredak,

6. Plan rasta posmatramo kao šansu da se podstaknu i sprovedu ključne reforme u pravcu zatvaranja jaza u konvergenciji sa EU koje će podstaći razvoj, uključujući društveno-ekonomske reforme i temeljne reforme, tokom ključnog trenutka u procesu proširenja. U tom duhu, započeli smo naše pripreme za implementaciju Plana rasta, uključujući razvoj strateških reformskih agendi kojima se usmjeravaju djelovanje i investicije u naredne četiri godine.

7. Ove reformske agende se zasnivaju na pojedinačnim naporima u okviru ekonomskih i reformskih programa, za koje se obavezujemo da ćemo nastaviti da ih unapređujemo i podržavamo. Finansijski instrument Plana rasta će, sa druge strane, dopuniti postojeću podršku iz Instrumenta za pretpristupnu pomoć i dati dodatni podsticaj implementaciji Ekonomsko-investicionog plana i reformskim prioritetima prepoznatim na putu pristupanja.

8. Zajedno, kao region, koncentrisaćemo naše napore na promovisanje regionalne ekonomske integracije kroz Zajedničko regionalno tržište zasnovano na pravilima i standardima EU, dok u isto vrijeme unapređujemo otvaranje regionalnog tržišta ka Jedinstvenom tržištu EU. Region je spreman da preduzme dodatne odlučne akcije kako bi dovršio prevođenje Zajedničkog regionalnog tržišta u realnost. On cijeni podršku EU u tom procesu i posvećen je pripremi za ambicioznog nasljednika aktuelnog Akcionog plana za ZRT, naglas avajući značaj saradnje sa Savjetom za regionalnu saradnju, CEFTA-om, Energetskom zajednicom i Transportnom zajednicom, kao i sa Komorskim investicionim forumom ZB6 u tom procesu.

9. Prepoznajući potrebu za kolektivnim doprinosom razvoju novog i ambicioznog plana za ZRT, nas a zajednička nastojanja imaju za cilj ne samo jačanje integracije unutar našeg regiona, već i da utiru put i da budu odskočna daska za širu integraciju sa jedinstvenim tržištem. To će se sastojati od ubrzavanja naših zajednic kih napora u olakšavanju regionalne trgovine, smanjenja negativnog uticaja netarifnih mjera, otvaranja usluz nog sektora i olakšavanja kretanja radnika. Ovaj vizionarski pristup će stvoriti povoljno okruženje za poboljšanu ekonomsku saradnju i prosperitet preko granica, naglas avajući našu čvrstu posvećenost regionalnom jedinstvu i napretku.

10. Potvrđujući da je EU otvorena za razmatranje prijedloga iz Plana rasta koji imaju za cilj unapređenje ekonomske integracije Zapadnog Balkana sa EU i unutar regiona, pojačaćemo naše napore da se uskladimo sa pravilima jedinstvenog tržišta EU. Ovo uključuje otvaranje relevantnih sektora za sve susjede, poštovanje principa zajedničkog regionalnog tržišta i temeljnih vrijednosti, standarda i pravila EU, kao i održavanje integriteta Jedinstvenog trz is ta EU i jednakih uslova.

11. Prepoznajući usaglašene napore i Zapadnog Balkana i EU da uvedu region u EU, čvrsto vjerujemo da će Instrument za reformu i rast opipljivo unaprijediti proces pristupanja za sve naše građane i doprinijeti sužavanju društvenog i ekonomskog jaza u regionu, istovremeno stvarajući uslove za sprovođenje tržišno orijentisanih reformi koje generišu rast.

( B.H. )