Saobraćaj slika opšte građanske kulture: Pravila ne poštuju ni vozači, ni pješaci

U više od 400 saobraćajnih nezgoda u prošloj godini, u kojima su učestvovali pješaci, život je izgubilo 17 osoba. To su “Vijestima” kazali iz Uprave policije (UP).

Građani u Podgorici, sa kojima su reporteri “Vijesti” razgovarale o saobraćajnoj kulturi, saglasni su da se pravila saobraćaja često ne poštuju, a navode da to ne čine ni vozači, ni pješaci.

Jedan od anketiranih, Stevan Koprivica, dramski pisac i direktor Gradskog pozorišta, rekao je da je poštovanje saobraćajnih pravila stvar “opšte građanske kulture”.

Kao način da se to postigne, predlaže on, jeste da se sa edukacijom počne u ranom uzrastu.

O ponašanju učesnika u saobraćaju i poštovanju pravila, “Vijesti” su sa građanima glavnog grada razgovarale nakon što je prije nekoliko dana na društvenim mrežama objavljen snimak saobraćajne nezgode u naselju Stari aerodrom, u kojoj vozač udara pješaka.

Na snimku, u trajanju 13 sekundi, vidi se žena kako, držeći u rukama kese, prelazi ulicu. Ona je ulicu počela da prelazi mimo pješačkog prelaza, a objašnjenje za to može da bude, jer je na početku pješačkog parkiran automobil. Kad je prošla taj auto, djelovalo je da je i sama htjela da pređe na zebru, ali se u tada iznenada, nailazeći joj s boka, pojavio “reno klio”. Vozač “renoa” naglo je skrenuo i silovito, prednjim dijelom, udario ženu. Od siline udara, ona je odjetjela nekoliko metara dalje i pala na trotoar ispred jednog poslovnog objekta.

Video je snimljen u naselju Stari aerodrom, u Podgorici, 17. januara, oko 13.00 sati. Iz UP sjutradan su saopštili da nezgoda nije prijavljena Odjeljenju bezbjednosti (OB) Podgorica, kao i da se u neku od medicinskih ustanova nije javila osoba na ukazivanje ljekarske pomoći usljed povreda zadobijenih u nezgodi.

412 saobraćajnih nezgoda, u kojima su učestvovali pješaci registrovano je u 2023. godini. U tim nezgodama, život je izgubilo 17 pješaka, rekli su iz Uprave policije

UP je utvrdio da je u spornom događaju vozilom upravljao N. Ć. (21) iz Podgorice, da je mladić pronađen i priveden u službene prostorije OB Podgorica, gdje su od njega prikupljena obavještenja u svojstvu građanina. Kazali su da je o događaju obaviješten i državni tužilac.

Upitan za komentar nakon događaja na Starom aerodromu, Omar Vatić iz Podgorice rekao je “Vijestima” da građani ne poštuju često pravila pješačkih zona. Kao aktivan vozač, kazao je on, to najbolje primjećuje u svakodnevnom saobraćaju. Vatić, međutim, kaže da mu se nisu dešavale neprijatne scene sa pješacima.

“Dešava se da ljudi pređu ulicu u neposrednoj blizini pješačkog prelaza, ali ja lično nisam naišao na neprimjereno ponašanje pješaka. Sve zavisi od nas građana, potrebno je prvo da naučimo da poštujemo pravila, na kraju krajeva, ako se neko neodgovorno ponaša, neka svako odgovara za svoje ponašanje, kako pješaci, tako i vozači”, kazao je Vatić.

Ivana Popović rekla je da poštuje saobraćajna pravila, ali da ne misli često o kaznenim mjerama za pješake.

“Primijetila sam nepoštovanje pješačkih prelaza, kako od pješaka, tako i od vozača. Recimo, pojedini vozači ne vode računa da su u blizini pješački prelazi, prebrzo voze, često i ne stanu pred pješačkim prelazima. S druge strane, imate i pješake koji u zadnjoj sekundi izlijeću ispred automobila”, rekla je Popović i dodala da se saobraćajna kontrola mora povećati.

Još jedan od sugrađana sa kojim su reporteri “Vijesti” razgovarale, Stevan Koprivica, kazao je da je poštovanje saobraćajnih pravila stvar “opšte građanske kulture”.

“Svjedoci smo upravo šta se dešava sa nesavjesnim vozačima, ali takođe je prisutna i neodgovornost pješaka. Ovo je svakako pitanje opšte, odnosno urbane kulture. Kaznene politike bi bile djelotvorne, ali su nepopularne. To je onda pitanje prisile, ali možda je način da se u ranijim životnim razdobljima radi na edukaciji mladih ljudi. Mada znajući naš mentalitet to je malo teško”, izričit je Koprivica.

Sugrađanka Snežana Karišik Ivanović opominje građane da bolje poštuju saobraćajna pravila.

“U suštini smo nekulturni u mnogo segmenata, pa i u saobraćaju. Kao pješaka me nervira što mi se često dešavaju neugodnosti zato što vozači gledaju u telefon”, kazala je ona, dodajući da bi pooštrila kazne za sve one koji ne poštuju saobraćaj.

Ono što su utisci sugrađana, potvrđuje i izvještaj o stanju u oblasti bezbjednosti saobraćaja za 2022. godinu. U dokumentu koji je objavljen prošle godine u aprilu, pored ostalog, navodi se da vozači ne poštuju ograničenja brzine, kao problem se navodi i vožnja pod uticajem alkohola, da se malo koriste sigurnosni pojasevi, kao i da vozači tokom vožnje nerijetko koriste mobilni telefon.

Kad je u pitanju ograničenje brzine, kako se navodi, to u prosjeku ne poštuje svaki drugi vozač.

“U toku istraživanja stavova učesnika u saobraćaju, preko 84 odsto vozača u Crnoj Gori su se izjasnili da su najmanje jednom u posljednjih mjesec dana upravljali vozilom iznad propisanog ograničenja brzine u naselju i van naselja. Ovakva situacija predstavlja veliki problem s obzirom na to da je brzina ključni uticajni faktor za nastanak saobraćajnih nezgoda i glavni uzrok nezgoda sa najtežim posljedicama”, navedeno je u tom dokumentu.

Velik problem predstavlja i ometanje pažnje, koje podrazumijeva istovremenu vožnju i telefoniranje korištenjem ruku u visokom procentu kod vozača putničkih automobila (oko 5,3 odsto za teretna vozila).

“Više od četiri petine vozača u Crnoj Gori izjavilo je da su u posljednjih mjesec dana koristili mobilni telefon za vrijeme vožnje, a ta vrijednost je skoro tri puta veća u odnosu na prosječnu vrijednost zemalja iz Evropske unije”, piše u dokumentu i dodaje se da istraživanja pokazuju da ometanje pažnje učesnika u saobraćaju uzrokuje od 10 do 30 odsto saobraćajnih nezgoda u EU.

U izvještaju se navodi i da je više od polovine vozača izjavilo da su upravljali vozilom dok su bili umorni, a da je to oko dva i po puta više u odnosu na prosjek zemalja EU.

Kad je u pitanju ponašanje pješaka, u istom izvještaju piše da je ponašanje pješaka u Crnoj Gori “takođe poražavajuće”.

“Jer u prosjeku skoro svaki četvrti pješak ne poštuje crveno svjetlo na semaforu, skoro svaki treći prelazi kolovoz van obilježenog pješačkog prelaza. Značajan broj pješaka prelazi kolovoz uz ometanje pažnje, odnosno uz korišćenje mobilnog telefona. Problemi u vezi sa ponašanjem pješaka u saobraćaju su veoma izraženi usljed čega je rizik od njihovog stradanja visok”, piše u dokumentu.

Tokom 2023. godine, kako su “Vijestima” rekli iz UP, na putevima u Crnoj Gori, registrovano je 412 saobraćajnih nezgoda, u kojima su učestvovali pješaci.

“U navedenim saobraćajnim nezgodama, život je izgubilo 17 pješaka”, naveli su u odgovoru.

Kako su kazali, službenici saobraćajne policije, lani su “prije svega preventivno djelovali”.

“I u najvećem broju slučajeva upozoravali pješake koje su zatekli u vršenju saobraćajnih prekršaja, a u slučajevima kada su pješaci svojim ponašanjem ugrožavali sopstevnu ili bezbjednost drugih učesnika u saobraćaju, oni su sankcionisani”, rekli su iz UP.

Tokom 2023, dodaju u odgovoru, saobraćajna policija je sankcionisala 186 pješaka, za različite vrste prekršaja, za koje su propisane novčane kazne u iznosima od 30 do 200 eura.

( Nikola Saveljić, Anja Jovanović )