Eksperti potvrdili navode o otrovima iz bivšeg rudnika Brskovo: Stanje gore nego što se očekivalo

Sveukupno stanje na lokaciji flotacije bivšeg rudnika Brskovo u Mojkovcu gore je nego što se moglo pretpostaviti.

To su “Vijestima” kazali službenici Agencije za zaštitu životne sredine.

Pojašnjavaju da su to prvi utisci nakon što su, po službenoj dužnosti, na terenu prikupljali preliminarne informacije i činjenice, u okviru sprovođenja postupka utvrđivanja odgovornosti za potencijalnu štetu životnoj sredini.

Otpadne vode koje se slivaju sa platoa i iz objekata bivše flotacije minulih mjesec i po, kako su ranije saopštili iz Građanske inicijative Zdravi Mojkovac, u više navrata tekle su mojkovačkim ulicama, a iz atmosferske kanalizacije, rijekom Rudnicom, u Taru.

Fizičko-hemijskom analizom Centar za ekotoksikološka ispitivanja (CETI) u decembru je utvrdio da je u uzorku otpadne vode “povećan sadržaj ukupnih “suspendovanih materija” - aluminijuma, arsena, bakra, cinka, kadmijuma, gvožđa, sulfata, ukupnog azota i nitrata u odnosu na propisane vrijednosti”.

“Toksična” voda napravila je na ulicama debele naslage pjene, a izlila se iz bazena površine 200 metara kvadratnih, koji je kako piše u zapisniku inspektora za vode, formiran uz pristupni put u Ulici Vojislava Šćepanovića, koji se pruža u pravcu bivšeg rudnika Brskovo. Voda se, prema zapažanju inspektora, u trenutku nadzora slivala preko puta, niz zemljani rasjed ka asfaltnom putu, a potom niz put, ka šahtu koji vodu odvodi ka rijeci Rudnici.

Milan Vlahović iz Agencije “Vijestima” je kazao da će nakon preliminarnog prikupljanja informacija i utvrđivanja činjenica na terenu uslijediti nastavak postupka. Tokom tog postupka treba da se utvrdi stepen eventualne štete po životnu sredinu, ali i odgovorni za to.

“Predstoji saradnja sa svim relevantnim činiocima, to jest sa Opštinom, Komunalnom policijom, katastrom... Nastavak postupaka, kao i sve aktivnosti Agencije kada je riječ o ovom slučaju, biće trensparentne, a javnost blagovremeno i potpuno informisana. Na terenu smo danas bili zajedno sa načelnikom mojkovačke Komunalne policije”, rekao je on.

Uzorkovanje vode koja se sliva sa platoa flotacije obavljeno je početkom decembra minule godine, nakon što je na društvenim mrežama Mojkovčanin Mićo Sošić objavio fotografije sa te lokacije. Reakcija mojkovačke Komunalne policije bila je ažurna, pa su odmah uputili dopis CETI i tražili što hitniji izlazak na mjesto incidenta službenika te ustanove. U Mojkovac je tim povodom stigao i inspektor za vode. Rezultate analiza otpadnih voda do šire javnosti su stigli nakon što ih je Građanska inicijativa Zeleni Mojkovac tražila zahtjevom o slobodnom pristupu informacijama.

Prema Zakonu o odgovornosti za štetu u životnoj sredini, “ukoliko se utvrdi da je nastala šteta u životnoj sredini ili da postoji neposredna opasnost od štete, organ uprave donosi rješenje o pokretanju postupka za utvrđivanje značaja učinjene štete u životnoj sredini ili stepena neposredne opasnosti od štete”. Takođe, i mjere za otklanjanje, odnosno sprečavanje štete.

Kako je ranije kazao Miodrag Fuštić iz Građanske inicijative Zdravi Mojkovac, nije riječ o izolovanom incidentu, jer se slično dešavalo “nebrojeno puta tokom minule tri decenije”.

“Možda ne u ovoj mjeri, ali se dešavalo. Dakle, riječ je o nečemu što se kontinuirano dešava i apsolutno ništa ranije nije urađeno po tom pitanju. Riječ je o bazenu koji se nalazi na prostoru bivše flotacije. Važno je da se zna da je to naseljeno mjesto i da putem, kojim se slivaju toksične vode i čestice, gravitiraju mještani Ambarina, Bjelojevića i Pržišta, kao i svi korisnici usluga željezničkog prevoza. Na svega 30 metara, preko puta bazena, nalaze se stambene jedinice i sportski teren”, upozorava on.

Kako kaže Fuštić, suspendovane čestice i toksične vode, pune kadmijuma, arsena i drugih po živi svijet opasnih metala, slivaju se putem kojim prolaze pješaci koji ih raznose. Takva voda, objašnjava on, odlazi u Suzu Evrope.

“Naravno da je Tara ugrožena, tu dvojbe nema. Zna se da je, od uliva Rudnice, voda Tare kvaliteta niže klase. Rudnica neprestano sa sobom donosi toksične materije sa prostora bivšeg rudnika i nosi ih u rijeku pod dvostrukom UNESCO zaštitom. Zbog tog uticaja, pored ostalog, UNESCO je i tražio preispitivanje odluke o otvaranju novog rudnika. Novi rudnik bi tek imao katastrofalne posljedice kako po Taru, tako i po cjelokupnu životnu sredinu, zdravlje i život stanovništva”, ističe Fuštić.

U mišljenju na nacrt Detaljnog prostornog plana (DPP) za prostor koncesionog područja za eksploataciju mineralnih sirovina - Brskovo, koje je Institut za javno zdravlje lani dostavio Ministarstvu zdravlja, konstatuje se nezavidno stanje voda na području mojkovačke oštine. Dok rijeka Lepesnica, kao i Tara uzvodno od Rudnice i Bjelojevićke rijeke, Tvrdi i Lojanički potok imaju dobar hemijski status, to nije slučaj sa drugim vodama.

“Površinske vode mjerene na ostalim mjernim mjestima nemaju dobar status usljed povišenih koncentracija olova, žive, kadmijuma i nikla u zavisnosti od mjernog mjesta zbog curenja podzemnih voda iz starih rudarskih tunela i kroz nekontrolisano odložen čvrsti otpad. Prema rezultatima analiza, mjereni parametri na svim lokacijama ne odgovaraju uslovima Pravilnika o dozvoljenim količinama opasnih i štetnih materija u zemljištu i metodama za njegovo ispitivanje zbog povećanog sadržaja u odnosu na propisane vrijednosti, nekih od navedenih elemenata kao što su olovo, živa, arsen, fluor, bakar i cink u odnosu na propisane vrijednosti”, navodi se u Mišljenju Instituta za javno zdravlje.

Takođe, uzorci uzeti sa poljoprivrednog zemljišta u široj zoni Brskova ne odgovaraju uslovima iz Pravilnika povećanog sadržaja kadmijuma, olova, žive, arsena, fluora i cinka.

( Dragana Šćepanović )