Mićović: Advokati ne odugovlače, izmjene zakona nisu dobre

Predsjednik Advokatske komore Danilo Mićović saopštio je da advokati ne mogu uticati na rad suda i tužilaštva, niti na procesnu disciplinu u sudu, dodajući da, sa druge strane, sud ima sve procesne mehanizme da sankcioniše eventualne procesne opstrukcije svih učesnika u postupku, osim onih koje sam proizvede...

Kritikovao je i najavljene izmjene Zakonika o krivičnom postupku, koje predviđaju ukidanje maksimalnog roka trajanja pritvora.

Mićović se oglasio zbog, kako je rekao, sve češćih napada i targetiranja advokata branilaca u krivičnim postupcima kao jedinih krivaca za dugo trajanje krivičnih postupaka.

Pojasnio je da je povod za napad nedavno ukidanje pritvora određenom broju optuženih koji su u Istražnom zatvoru boravili duže od tri godine, dodajući da je napravljena medijska kampanja sa ciljem da se sav teret i odgovornost “neosnovano prenese na advokate”:

“I da se eventualno opravdaju izmjene Zakonika o krivičnom postupku i to konkretno odredbe člana 179, koja predviđa da ‘od podizanja optužnice do donošenja prvostepene presude pritvor može trajati najduže tri godine’”.

Pritvor nije kazna

“Pritvor je najteža mjera procesne prinude, i određuje se isključivo u situaciji kada se drugom mjerom ne može obezbijediti prisustvo okrivljenih lica u krivičnom postupku. Dakle, pritvor nije kazna i ne smije se pretvarati u kaznu, niti je to bila intencija zakonodavca, naprotiv, trajanje pritvora u toku postupka mora biti svedeno na najmanju moguću mjeru. Upravo propisani rok od tri godine garantuje okrivljenima pravo na suđenje u razumnom roku i predstavlja jedan vid zaštite ljudskih prava i sloboda. Sa druge strane, ovaj rok od tri godine, obezbjeđuje efikasnost sudskog postupka i ne dozvoljava prvostepenom sudu ‘komforno’ postupanje, jer ukoliko bi se izmjenama i dopunama Zakonika o krivičnom postupku brisala ova odredba, to bi za posljedicu imalo situaciju dugotrajnih postupaka”, rekao je Mićović, dodajući da u tom slučaju postupajuća vijeća ne bi imala nikakva ograničenja u pogledu okončanja postepenog postupka:

“Što bi u svakom slučaju bilo kontraporoduktivno”.

Tvrdi i da produženjem roka zakonodavac ne bi stimulisao ažurnost i efikasnost postupanja u pritvorskim predmetima, već bi došlo do neosnovanog i neopravdanog dugog trajanja postupka, a samim tim i pritvora.

Mićović je istakao da je odredba koju sada planiraju da izmjene 2009. godine stupila na snagu i da je i tada njeno uvođenje uzrokovalo je različitost mišljenja, debate, otpor kod odredenih državnih i pravosudnih struktura:

“A izmjene i dopune u ovom dijelu tada su bile potaknute upravo razlozima o kojima smo prethodno govorili”.

Izmjene kontraproduktivne

“Zaštita ljudskih prava, pravo na pravično suđenje, pravo na suđenje u razumnom roku, inicirane su od strane međunarodnog faktora, prevashodno od Evropskih institucija, pa je u tom dijelu neposredno prije uvođenja ove odredbe u pravni i zakonodavni sistem Crne Gore, sa ciljem upodobljavanja sa pravom i pravnim sistemima, zakonima i praksom Evropske unije došlo do uvođenja ove norme u zakonodavni pravni sistem Crne Gore”, kazao je Mićović.

Predsjednik AK dodaje da do 2020. nije zabilježen nijedan slučaj prekoračenja roka od tri godine, uprkos kompleksnosti i komplikovanosti predmeta:

“Što znači da je ova zakonska odredba upravo bila motivacija postupajućim sudijama, odnosno vijećima sudija prvostepencima da u ovom zakonom propisanom roku sprovode postupke i donose odgovarajuće odluke”.

Mićović se osvrnuo i na činjenicu da je Crna Gora na pristupnom putu prema Evropskoj uniji, podsjećajući da je jedan od najvažnijih faktora ulaska u zajednicu Evropskih naroda “upravo zatvaranje poglavlja koje se odnose na pravosuđe”:

“Što podrazumijeva upodobljavanje domaćeg zakonodavstva sa zakonodavstvom Evropske unije, ističemo da je dužina trajanja pritvora u prvostepenim postupcima u Hrvatskoj oročena takođe na tri godine od podizanja optužnice, dok je u Sloveniji rok kraći za godinu dana, odnosno dvije godine od podizanja optužnice. Uklanjanjem ove zakonske odredbe iz postojećeg krivičnog zakonodavstva, osim što bi bilo u suprotnosti sa pravnim standardom Evropske unije i Ustavom Crne Gore, predstavljalo bi, pored kršenja prava na slobodu, odnosno člana 5, i kršenje člana 6 Evropske konvencije o ljudskim pravima, koji predviđa garancije na pravično suđenje, a koje se odnose na suđenje u razumnom roku, pretpostavku nevinosti, pravo na odbranu, pravo na jednakost oružja, pravo na obrazloženu presudu i pravo na žalbu”.

Covid, penzije, štrajkovi...

Iz AK su saopštili da su apsolutno paušalni, proizvoljni i neprovjereni navodi i tvrdnje da su za prekoračenje roka od tri godine isključivo odgovorni advokati.

“Što je daleko od istine i nema utemeljenja u realnim procesnim i životnim situacijama, pa ukoliko neko ima volju da ozbiljno istraži uzroke prekoračenja rokova u pojedinim postupcima, nesporno će utvrditi da je u minulom periodu do prekoračenja došlo zbog niza najprije životnih i procesnih okolnosti izazvanih različitim faktorima”, piše u saopštenju.

Objašnjava se da su to trajanje pandemije Covid 19, smanjenje broja postupajućih sudija, nekompletnost vijeća u sudovima, štrajk advokata, nedovoljan broj sudnica, preklapanje zakazanih termina suđenja, razrješenje određenog broja sudija, odlazak u penziju...

Iz AK ističu da su na to uticali i neblagovremeno popunjavanje upražnjenih sudijskih mjesta, nefunkcionisanje Sudskog savjeta, odnos državnog tužilaštva, odbijanje braniocima da izvrše uvid u spise predmeta tokom cijelog trajanja istrage, vraćanje optužnica tužilaštvu u postupku kontrole, od kojih su neke vraćane i više puta.

“Nesporno je da sve navedene okolnosti ne mogu poslužiti kao argumentacija bilo kome da odgovornost prebaci na advokate”, navodi se u saopštenju Advokatske komore.

( Komnen Radević )