Plata u Tivtu 983, u Bijelom Polju 667 eura

Prosječna neto zarada u decembru iznosi 814 eura i za svega sedam eura je veća nego mjesec ranije, što je rast od 0,8 odsto.

Najveća prosječna neto zarada po opštinama je u Tivtu gdje iznosi 983 eura, a zatim slijede Zeta sa 934 eura, Cetinje sa 854, Podgorica sa 851, Pljevlja sa 844, Kotor sa 826 eura... dok je na začelju Bijelo Polje sa 667 eura, odnosno sa 326 eura nižim prosjekom od prvoplasiranog Tivta.

Dok se može zaključiti da je najmanja bokeljska opština na prvom mjestu zbog visokih zarada u nautičkom turizmu, kao i stranim firmama koje posluju u tom gradu, misterija je kako je najmlađa opština dospijela na drugo mjesto sa prosječnom zaradom većom za deset odsto od glavnog grada od kojeg se odvojila.

U Zeti visoke zarade zbog metodologije

Misterija je manja kada se uporede metodologije za izračunavanje prosječne zarade sa privrednom slikom Zete. Monstat u obračun prosječne zarade uzima samo podatke od preduzeća koji imaju više od deset radnika, odnosno zarade u preduzećima sa manjim brojem radnika ne ulaze u prosjek.

Prema podacima iz registra privrednih subjekata u Zeti posluje 60 preduzeća, od čega svega 11 ima deset ili više radnika. Preostale firme sa manje od deset radnika su male trgovine, ugostiteljske radnje ili zanatske firme, gdje su zaposleni obično osigurani na niže zarade.

To znači da većina zaposlenih u ovoj Opštini, i to onih sa nižim platama, nije uopšte obuhvaćena obračunom prosječne zarade. Tako da statistički i nekoliko zaposlenih sa visokim zaradama u Aerodromu, Kombinatu aluminijuma i opštinskoj administraciji može značajno povećati prosjek. U obračun prosječne zarade ne ulazi samo osnovna plata već i sve naknade i dodaci koji se uz nju obračunavaju i isplaćuju, a upravo te naknade i dodaci mogu činiti značajni dio ukupne zarade u Aerodromu i KAP-u zbog specifičnih uslova rada.

Cetinje treće zbog javne uprave

Cetinje je na trećem mjesto po visini zarada, iako je opština koja se nalazi na listi nerazvijenih i iz koje se od prethodnog popisa odselilo 15 odsto stanovništva. Razlog zbog čega imaju natprosječne zarade, iako su nerazvijeni, sličan je kao u Zeti.

Prema podacima iz registra, Cetinje ima oko 400 aktivnih firmi, ali svega 42 imaju deset i više zaposlenih. Najveći poslodavci su Vodovod i Komunalno preduzeće. To znači da velika većina radnika i to onih sa nižim zaradama nije uopšte obuhvaćena obračunom prosjeka. Tako da zaposleni sa visokim zaradama u javnom sektoru - opštinska administracija, državni muzeji, Arhiv, pa i komunalna preduzeća, gdje su krajem prošle godine izmjenom granskog ugovora značajno povećane zarade, omogućavaju visoku prosječnu neto zaradu.

Budva prva po razvoju, deveta po zaradama

Budva se nalazi na prvom mjesto po indeksu razvoja lokalnih samouprava, sa 43 odsto većim stepenom razvoja iznad državnom prosjeka, i sa najvećim procentom rasta broja stanovnika između dva popisa od 38 odsto, ali je po iznosu prosječnih zarada tek na devetom mjestu.

Razlog zbog čega najrazvijenija opština ima zarade za pet odsto ispod prosjeka je u tome što je najveći broj zaposlenih angažovan u oblastima trgovine, hotelijerstva i ugostiteljstva u kojima su radnici obično osigurani na niže zarade.

Iz istog razloga je Herceg Novi, četvrta opština po stepenu razvoja, odmah iza Tivta i Podgorice, na čak 18 mjestu po visini prosječne zarade. Veće prosječne zarade od Herceg Novog, imaju i opštine koje se nalaze na samom začelju po indeksu razvijenosti poput Plava, Gusinja, Rožaja, Berana...

U Plavu nema privatne firme sa više od 10 radnika

Na primjer, u Plavu, koji se nalazi na desetom mjestu po iznosu prosječne zarade, ne postoji nijedna privatna firma koja, prema podacima iz registra, ima više od deset radnika. Najveći, a i skoro jedini poslodavac, jeste opštinska administracija i Komunalno preduzeće. Tako da je i to opština u kojoj javni sektor sa visokim zaradama održava prosjek zarada iznad stvarnog nivoa.

Slično je i u Gusinje gdje imaju tri firme preko deset zaposlenih, Komunalno, trgovinska radnja “Balkan” i agro-kooperativa “Aljo Hot”.

Prema podacima iz registra, u Rožajama ima oko 400 aktivnih firmi, a svega 31 ima više od deset zaposlenih. Najveći poslodavac je takođe lokalna samouprava, Vodovod i Komunalno preduzeće, a najveći privatni poslodavac je trgovačko preduzeća “Elkos”.

I u Beranama najveći poslodavac je lokalna samouprava i Komunalno preduzeće, dok je najveće privatno preduzeće butik obuće “Minja” ali se u njen broj radnika od preko stotinu nalaze i zaposleni u njenim poslovnicama u drugim gradovima.

Iako su Pljevlja druga opština po broju odseljavanja, jer su između dva popisa izgubili šest hiljada stanovnika ili 21 odsto, oni su peti na listi po visini prosječne zarade, odmah iza Podgorice. Razlog je što je većina zaposlenih angažovana u državnim preduzećima Rudniku uglja i Termoelektrani, gdje su zarade značajno iznad prosjeka.

U Bijelom Polju najniže zarade jer rade u trgovini i poljoprivredi

Bijelo Polje je na začelju - 25. mjestu kada je u pitanja iznos prosječne zarade, koja je za 150 eura niža od državnog prosjeka, iako po indeksu razvoja ima osam opština koje su nerazvijenije od nje.

Glavni razlog za nisku prosječnu zaradu je taj što su najveći poslodavci u ovom gradu kompanije “Franca” i “Mesopromet”, porodice biznismena Hilmije Franca, koje se bave trgovinom i poljoprivredom, djelatnostima sa obično niskim zaradama.

Od ostalih većih poslodavaca, sa preko 100 radnika, jesu Komunalno, pekara i trgovina “Put Gross” i firma “Pelengić trade” koja se bavi proizvodnjom rezane građe i peleta za ogrev.

Predzadnje mjesto po visini zarade dijele Petnjica i Andrijevica. U Andrijevici su najveći poslodavci firme iz drvne industrije sa niskim zaradama, a u Gusinju fabrika košulja sa očigledno nižim zaradama od prosjeka.

( Goran Kapor )