Bijes poljoprivrednika zahvatio Evropu

Dva glavna francuska sindikata poljoprivrednika pozvala su juče demonstrante koji su širom zemlje postavili stotine traktorskih blokada da se vrate kućama, nakon što je vlada najavila mjere kako bi pokušala da ublaži bijes pokreta koji se proširio na cijelu Evropu.

Dok se zahtjevi donekle razlikuju, neredi, zabilježeni u Belgiji, Portugalu, Grčkoj i Njemačkoj, otkrili su napetosti zbog uticaja koji napori EU u borbi protiv klimatskih promjena imaju na poljoprivredu, kao i zbog otvaranja vrata jeftinom uvozu iz Ukrajine u cilju podrške ratnim naporima Kijeva.

Žalbe poljoprivrednika širom Evrope odnose se na gušenje zbog “zelene” regulative, poreza, rastućih troškova i nefer konkurencije iz inostranstva.

Nezadovoljstvo je ranije juče kulminiralo u Briselu gdje su farmeri jajima i kamenicama gađali Evropski parlament zahtijevajući od EU lidera, koji su juče održali samit u tom gradu, da učine više kako bi im pomogli.

Francuski predsjednik Emanuel Makron juče je kazao da se evropski poljoprivredni sektor suočava sa velikom krizom i da je potrebno da “dubinski” promijeni svoja pravila. Govoreći nakon samita lidera EU, koji je uprkos dogovoru o paketu pomoći Ukrajini vrijednom 50 milijardi bio u sjenci protesta koje su organizovali farmeri širom kontinenta, Makron je kazao da je EU potreban zajednički mehanizam koji bi garantovao da prehrambeni giganti i maloprodajni lanci plaćaju fer cijene proizvođačima.

Francuski poljoprivrednici su od ponedjeljka intenzivirali proteste nakon više od dve nedjelje demonstracija. Strahujući od daljih eskalacija, vlada je juče obećala da će im pružiti više zaštite, uključujući bolju kontrolu uvoza i dodatnu pomoć poljoprivrednicima.

“Svuda u Evropi postavlja se isto pitanje: kako da nastavimo da proizvodimo više i bolje? Kako da nastavimo da suzbijamo klimatske promjene? Kako da izbjegnemo nefer konkurenciju od stranih država?”, kazao je francuski premijer Gabrijel Atal, dok je objavljivao nove mjere u Parizu.

S obzirom na poziv dva velika sindikata, sada se postavlja pitanje hoće li poljoprivrednici ukloniti svoje blokade u Francuskoj - i šta će se dogoditi sa protestima koji su se proširili širom Evrope.

“Želimo da prestanu ovi ludi zakoni koji svakodnevno stižu iz Evropske komisije”, kazao je u Briselu Hose Marija Kastilja, poljoprivrednik koji predstavlja španski sindikat Asaja.

Protesti širom Evrope događaju se u trenutku dok raste podrška ekstremnoj desnici, za koju poljoprivrednici predstavljaju rastuću bazu, uoči evropskih parlamentarnih izbora u junu.

Predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen kazala je juče da će zajedno sa Belgijom, koja je predsjedavajuća EU, raditi na predlogu u cilju smanjenja administrativnog tereta poljoprivrednika.

Predsjednica Evropskog parlamenta Roberta Metsola poručila je juče farmerima da ih “vidi i čuje”.

Male grupe demonstranata pokušale su da sruše barijere postavljene ispred parlamenta - koji se nalazi nekoliko blokova od mjesta gdje je održan samit lidera EU - ali je policija protiv učesnika protesta upotrijebila suzavac i vodene topove. Neredi su jenjavali tokom dana, a kasno popodne traktori su počeli da napuštaju Brisel.

Poljoprivrednici su već izdejstvovali nekoliko mjera, uključujući predloge EK o ograničenju uvoza poljoprivrednih proizvoda iz Ukrajine i relaksaciju nekih ekoloških regulativa za zapuštene zemljišne površine, što su neki lideri EU pozdravili po dolasku na samit.

Poljoprivrednici se između ostalog čvrsto protive potpisivanju dogovora o slobodnoj trgovini sa Merkusor grupom država Južne Amerike u sadašnjem obliku. Makron i irski premijer Leo Varadkar su juče kazali da u tom pogledu podržavaju poljoprivrednike ali je njemački kancelar Olaf Šolc ponovio podršku dogovoru.

Nezadovoljstvo proljoprivrednika odjekuje širom Evrope. U Portugalu farmeri su traktorima blokirali najmanje tri puta prema Španiji.

Stotine grčkih poljoprivrednika sa bijelim zastavama - za koju su kazali da simboliše smrt poljoprivrede - dovezli su traktore u centar Soluna. “Bez farmera nema grane i neme budućnosti” pisalo je na jednom transparentu. Na jednom traktoru nalazio se crni kovčeg.

Na protestu u Italiji na jednom traktoru je pisalo: “Uništavate našu budućnost”.

U međuvremenu, jedan od najvećih belgijski lanaca supermarketa Kolrujt saopštio je juče da su poljoprivrednici blokirali tri njihova distributivna centra, što je dovelo do poremećaja u lancu snabdijevanja.

U Francuskoj, Erik Hemar, šef unije poslodavaca u sektoru transporta i logistike, izjavio je da su kašnjenja koštala transportne kompanije oko 30% njihovih prihoda tokom poslednjih 10 dana.

( N.Bogetić )