Nekoliko slika sa putovanja

Kako ide, veli, na UDG?

Ide, ide, rekoh, boga molim da ne stane...

Uprkos činjenici da je na UDG Fakultetu umjetnosti došlo do stanovite rekompozicije programa - Nešo, Nešo, crni Nešo - te da obavezni predmeti Teorija arhitekture I (II godina, IV semestar osnovnih studija) i Teorija arhitekture II (III godina, V semestar osnovnih studija), na kojima sam vrlo predano i maksimalno odgovorno sarađivao još od ljetnjeg semestra davne 2010/2011. školske godine (prvo uz Ljiljanu Blagojević, a zatim uz Mariju Milinković) - nijesu više obavezni predmeti - što će reći da nije bilo nastave na predmetu TA II u prošlom semestru i da još ne znamo da li će nastava na predmetu TA I biti izvođena u narednom semestru - što mi, moram vam priznati, teško pada - ipak ne razmišljam o povlačenju sa UDG - jer na UDG Fakultetu za politehniku cvjetaju ruže (pu, pu, pu - da ne ureknem).

Na FP sam tokom prošlog semestra izvodio nastavu na dva modula: Uvod u crnogorsku arhitekturu (II godina, III semestar osnovnih studija) koji je u isključivoj mojoj nadležnosti - i Uvod u istoriju arhitekture (III godina, V semestar) koji vodi uvaženi doc. dr Nikola Marković, mag. art. - ukupno časova 48 - a u narednom semestru, koji počinje u naredni ponedeljak, izvodiću nastavu - ako sve bude teklo po planu, naravno (pu, pu, pu), jer sam svjestan, poučen iskustvom sa FU, da sjekira može da padne u bilo kojem trenutku - na predmetu Teorija i filozofija arhitekture - koji takođe vodi pomenuti doc. dr Marković - ukupno časova 24 (svake radne nedjelje u semestru po dva).

Što se tiče modula UuIA, nastava na tom predmetu je počela u zimskom semestru davne 2012/2013. školske godine. Vodila ga je pomenuta Ljiljana Blagojević par godina, a ja sam sarađivao - da bih, nakon što se gospođa Blagojević povukla sa UDG, preuzeo predmet. U početku je fokus bio na (samo) četiri teme: Akropolj, s naglaskom na Partenonu; tzv. primitivna koliba - riječ je zapravo o Ložijeovom (abbé Marc-Antoine Laugier) konceptu porijekla arhitekture - i kao prakse i kao uzvišene duhovne, da ne kažem teorijske discipline; renesansa (po S. Giedion, “Space, time, and architecture: the growth of a new tradition”) i Le Korbizje (Le Corbusier) - što je bilo sasvim dovoljno, imajući u vidu da je ovdje ipak riječ o uvodu u vrlo kompleksnu oblast istorije arhitekture. Kako su godine odmicale, predmet je evoluirao, do trenutka kada je transformisan u modul - koji uz modul Projektovanje II čini predmet Projektovanje II - a evoluirao je i moj pristup predmetu/modulu, paralelno sa mojim iskustvima u radu sa studentima.

Dakle, pored par slika koje su mi ostale u trajnom vlasništvu - teško da bih bio u stanju, u ovom trenutku, da vam kažem što sam tačno radio na modulu Uvod u istoriju arhitekture tokom zimskog semestra 2022/2023. školske godine - a da prethodno ne zavirim u arhiv - jer je fokus svake godine na drugim temama u okviru oblasti kojom se bavimo - a koja obuhvata velike stilske epohe u arhitekturi tzv. zapadnog civilizacijskog kruga: antika (Grčka i Rim), romanika (uključujući i predromaniku), Vizantija (opciono), gotika, renesansa, barok, epoha neoklasicizma i moderna epoha. Akcenat je na ključnim karakteristikama graditeljstva, u najširem smislu, u pojedinim epohama, u istorijskom, odnosno društveno-političkom kontekstu, te na paralelama - svojevrsnim razvojnim linijama - što se odnosi na evoluciju/razvoj pojedinih tipoloških, stilskih ili tehnoloških paradigmi/odrednica kroz pomenute periode, u funkciji neumitnog protoka vremena.

Što se tiče prošlog semestra - nakon što sam studente uveo u priču - otvorio sam Bramanteovim tempietom (Il tempietto di San Pietro in Montorio) - pa je bilo riječi o Bramanteovim antičkim uzorima (kružni hram - tholos/tholus) i kružnim formama - kupolama - koje su inspirisane tempietom - da bi me to odvelo, preko kupole Šperove (Albert Speer) nerealizovane Narodne dvorane (Volkshalle), pravo u Berlin - odnosno u Hitlerovu Germaniju. Nakon nebrojenih avantura - u što spada i vrlo precizno mapiranje Germanije - Welthauptstadt Germania, ili svjetske prijestonice Germanije, u prevodu - u odnosu na današnji Berlin - što, ispostaviće se, nije bio nimalo lak zadatak - završio sam detaljnom analizom Bitke za Berlin - posljednje bitke Drugog svjetskog rata - s posebnim osvrtom na opsadu zgrade Parlamenta (Reichstag) - na Bitku za Rajhstag - kao i na samu građevinu - veliki klasicistički (riječ je, konkretno, o neorenesansi, prije nego li o neobaroku) spomenik njemačke arhitekture, a ujedno i njemačkog duha - s tim da njemački segment priče o Bramanteovom tempietu nijesam izveo uživo - pred studentima - jer bi to bilo zastranjivanje - bila bi to (pre)velika digresija - čak i za moje standarde. Bio je to, dakle, čisti bonus (meni za/na dušu).

Nakon kraćeg bavljenja urbogenezom Berlina - što je bio dio oficijelnog programa - put me odveo u Pariz. Bavio sam se periodom od sredine XVIII vijeka (Louis XV) pa sve do 1870. i propasti Drugog carstva (Napoléon III) - s posebnim naglaskom na tzv. Velikoj obnovi/rekonstrukciji Pariza, koju je u periodu od 1853. do 1870. sproveo Osman (Georges Eugène Haussmann) - da bih se na koncu vratio u (pra)ishodište svih stvari - u Rim, vječni grad - i to u doba pontifikata Siksta V (Sixstus V) - od 1585. do 1590. godine - i velike obnove/rekonstrukcije Rima.

I kad se podvuče linija - ostaće mi (u trajno vlasništvo) tri slike.

Prva slika je srednjovjekovni Rim - prije pohare 1527. godine: jedva 40.000 ljudi živi zbijeno na prostoru koji je tek neznatni dio prostora okruženog Aurelijanskim zidom - u sjenci ruševina grandioznog antičkog grada - središta moćne imperije - u kojem je na njegovom vrhuncu, početkom II vijeka, živjelo preko milion ljudi - i koji je bio najveći grad na svijetu.

Druga slika je Mikelanđelov Kampidoljo (Campidoglio) - ansambl koji čine tri zgrade i pripadajući im trg - u svjetlu činjenice da je Mikelanđelo prvi došao na nevjerovatnu ideju da postavi tri zgrade i prostor ispred tih zgrada u skladan, međuzavisan odnos.

Treća slika su Mikelanđelove varijacije na teme jonskog i korintskog kapitela.

Dakle, bavio sam se temama koje su mi bile najinteresantnije i najintrigantnije u datom trenutku - slijedio sam svoje afinitete - u okvirima zadate oblasti, podrazumijeva se - i konstantno sam pozivao studente da čine isto - da jednostavno slijede svoja interesovanja i svoje afinitete i otkrivaju ono na čemu počiva graditeljska tradicija tzv. zapadnog civilizacijskog kruga.

Bilo je tu i sporadičnih motivacionih govora - jer studenti uglavnom oklijevaju da slobodno zakorače u široko polje koje se otvara pred njima - očekujući konkretna uputstva - očekujući nešto za što bi se mogli uhvatiti - što se posebno odnosi na formu prezentacije istraživanja koje su studentni dužni, paralelno mojim istraživanjima, da sprovode tokom semestra.

Najbolje bi bilo, veli, da vi nama na primjeru pokažete što očekujete od nas...

U to ime, spakovao sam kompletan semestralni rad - na temu: “Obnova Rima (1585 - 1590) i obnova Pariza (1853 - 1870): uporedna analiza s fokusom na ulicama/bulevarima” - u funkciji uglednog primjera, što je sadržavalo: prezentaciju u PechaKucha formatu (20 slajdova, 20 sekundi po slajdu), tekst koji prati prezentaciju i koji mi je poslužio kao osnova za semestralni rad i naravno: semestralni rad - koji je kruna istraživanja koja smo - svako za sebe, kako studenti tako i ja, sprovodili tokom semestra na odabranu temu, u okvirima zadate oblasti.

Ispicah za danas, a nisam ni blizu poante...

Dakle, u narednom broju opet malo na aktuelne teme - nakupilo se toga u međuvremenu - a nastavak ove priče u nekom od narednih brojeva...

( Borislav Vukićević )