Glasači u Finskoj biraju predsjednika: Promijenjena geopolitička situacija

Glasači u Finskoj biraju nedjelju između dva iskusna političara za svog sjledećeg predsjednika, čiji će glavni zadatak biti da upravlja spoljnom i bezbjednosnom politikom zemlje koja je postala članica NATO-a poslije ruske invazije na Ukrajinu.

Oko 4,3 miliona birača moraće da bira između 55-godišnjeg bivšeg konzervativnog premijera Aleksandra Stuba i 65-godišnjeg bivšeg ministra spoljnih poslova Peke Havista, poslanika Zelene stranke koji se kandiduje kao nezavisni kandidat.

Stub i Havisto se uglavnom slažu oko spoljnopolitičkih i bezbjednosnih prioriteta Finske, što uključuje nastavak čvrstog stava prema Moskvi i sadašnjem rukovodstvu Rusije, jačanje bezbjednosnih veza sa Vašingtonom i potrebu da se pomogne Ukrajini i na vojnom i na civilnom nivou.

Za razliku od većine evropskih zemalja, predsjednik Finske ima izvršnu vlast u formulisanju spoljne i bezbjednosne politike zajedno sa vladom, posebno kada su u pitanju zemlje van Evropske unije kao što su SAD, Rusija i Kina.

Šef države takođe komanduje vojskom – što je posebno važno u trenutnom bezbjednosnom okruženju u Evropi i promijenjenoj geopolitičkoj situaciji Finske, koja se pridružila NATO-u u aprilu 2023, poslije napada Rusije na Ukrajinu godinu dana ranije.

Stub iz konzervativne Partije nacionalne koalicije favorit je na izborima, pošto je u prvom krugu 28. januara završio na prvom mjestu sa 27,2 odsto glasova. On je vodio vladu 2014-2015, a ranije je bio na nekoliko drugih pozicija u kabinetu.

Havisto, koji je u prvom krugu osvojio 25,8 odsto glasova, bio je šef diplomatije 2019-2023 i glavni pregovarač za ulazak Finske u NATO.

Prema istraživanju javnog mnjenja Ile objavljenom u četvrtak, Stub bi dobio 54 odsto glasova, u poređenju sa 46 odsto za Havista.

Pobjednik će naslijediti veoma popularnog predsjednika Saulija Niinista, kome drugi šestogodišnji mandat ističe u martu i nema pravo da se opet kandiduje.

( Radio Slobodna Evropa )